10044M. VITRVVII
DE CALCE. CAPVT. V.
DE arenæ copijs cum habeatur explicatum, tum etiam de calce di-
ligentia est adhibenda, uti de albo ſaxo, aut ſilice coquatur, &
quæ erit ex ſpiſſo & duriore, erit utilior in ſtructura, quæ aut em ex fiſtu
loſo in tectorijs. Cum ea erit extincta, tunc materiæ ita miſceatur, ut ſi
erit ſoßitia, tres arenæ & una calcis confundantur. Si autem fluuiatica
aut marina, duæ arenæ in unam calcis conijciantur: ita enim erit iuſtar a
tio mixtionis temper aturæ. Etiam in fluuiatica aut marina, ſi quis teſtam
tuſam & ſuccretam ex tertia parte adiecerit, efficiet materiæ tempera-
turam ad uſum meliorem. Quare autem cum recipit aquam & arenam
calx, tunc confirmat ſtructur am: hæc eſſe cauſa uidetur, quòd è princi-
pijs uti cætera corpora, ita & ſaxa ſunt temper ata, & quæ plus habent
aëris, ſunt tenera, quæ aquæ, lenta ſunt ab humore, quæ terræ, dura, quæ
ignis, fragiliora. Ita ex his ſaxa ſi antequam coquantur, contuſa minu-
te mixta{qúe} arenæ conijciantur in ſtructuram, nec ſolideſcunt, nec eam po
terunt continere: cum uero coniecta in ſornacem ignis uehementi feruore
correpta, amiſerint priſtinæ ſolidit atis uirtutem, tunc exuſtis at exhau
ſtis eorum uiribus relinquuntur patentibus for aminibus & inanibus. Er-
go liquor, qui est in eius lapidis corpore, & aër cum exhauſtus & ere-
ptus fuerit, habuerit{qúe} in ſere ſiduum calorem latentem, intinctus in aqua
priuſquàm exeatignis, uimrecipit, & humore penetrante in foraminum
raritates conferueſcit, & ita refriger atus reijcit ex calcis corpore fer uo-
rem. Ideo autem quo pondere ſaxa conijciuntur in fornacë, cum eximun
tur, non poſſunt ad id reſpondere: ſed cum expenduntur, eadem magni-
tudine permanente, excocto liquore cir citer tertia parte ponderis immi-
nuta eſſe inueniuntur Igitur cum patent foramina eorum & rarit ates,
arenæ mixtionem in ſe corripiunt, & ita cohæreſcunt, ſicceſcẽdo{qúe} cum
cementis co@unt, & efficiunt ſtructur arum ſoliditatem.
ligentia est adhibenda, uti de albo ſaxo, aut ſilice coquatur, &
quæ erit ex ſpiſſo & duriore, erit utilior in ſtructura, quæ aut em ex fiſtu
loſo in tectorijs. Cum ea erit extincta, tunc materiæ ita miſceatur, ut ſi
erit ſoßitia, tres arenæ & una calcis confundantur. Si autem fluuiatica
aut marina, duæ arenæ in unam calcis conijciantur: ita enim erit iuſtar a
tio mixtionis temper aturæ. Etiam in fluuiatica aut marina, ſi quis teſtam
tuſam & ſuccretam ex tertia parte adiecerit, efficiet materiæ tempera-
turam ad uſum meliorem. Quare autem cum recipit aquam & arenam
calx, tunc confirmat ſtructur am: hæc eſſe cauſa uidetur, quòd è princi-
pijs uti cætera corpora, ita & ſaxa ſunt temper ata, & quæ plus habent
aëris, ſunt tenera, quæ aquæ, lenta ſunt ab humore, quæ terræ, dura, quæ
ignis, fragiliora. Ita ex his ſaxa ſi antequam coquantur, contuſa minu-
te mixta{qúe} arenæ conijciantur in ſtructuram, nec ſolideſcunt, nec eam po
terunt continere: cum uero coniecta in ſornacem ignis uehementi feruore
correpta, amiſerint priſtinæ ſolidit atis uirtutem, tunc exuſtis at exhau
ſtis eorum uiribus relinquuntur patentibus for aminibus & inanibus. Er-
go liquor, qui est in eius lapidis corpore, & aër cum exhauſtus & ere-
ptus fuerit, habuerit{qúe} in ſere ſiduum calorem latentem, intinctus in aqua
priuſquàm exeatignis, uimrecipit, & humore penetrante in foraminum
raritates conferueſcit, & ita refriger atus reijcit ex calcis corpore fer uo-
rem. Ideo autem quo pondere ſaxa conijciuntur in fornacë, cum eximun
tur, non poſſunt ad id reſpondere: ſed cum expenduntur, eadem magni-
tudine permanente, excocto liquore cir citer tertia parte ponderis immi-
nuta eſſe inueniuntur Igitur cum patent foramina eorum & rarit ates,
arenæ mixtionem in ſe corripiunt, & ita cohæreſcunt, ſicceſcẽdo{qúe} cum
cementis co@unt, & efficiunt ſtructur arum ſoliditatem.
DE PVLVERE PVTEOLANO. CAP. VI.
EST etiam genus pulueris, quod efficit natur aliter res admir andas.
Naſcitur inregionibus Baianis et in agris municipiorum, quæ
Naſcitur inregionibus Baianis et in agris municipiorum, quæ