10145DE ARCHITEC. LIB. II.
circa Veſuuium montem, quod commixtum cum calce &
cemento, non
11Veſuuius
mons. modo cæteris ædificijs præſtat firmitates, ſedetiam moles quæ conſtruun
tur in mari, ſub aqua ſolideſcunt. Hoc autem fieri bac ratione uidetur,
quòd ſub his montibus & terra, feruentes ſunt fontes crebri, qui non eſ-
22Feruentes
fontes. ſent, ſi non in imo haberent aut de ſulphure, aut alumine, aut bitumine ar
dentes maximos ignes. Igitur penitus ignis & flammæ uapor per interue
niapermanans & ardens, efficit leuem eam terram, & ibi qui naſcitur
tophus exuggens est, & ſine liquore. Ergo cum tres res conſimili ratio-
33Tophus. ne, ignis uehementia formatæ, in unam peruenerint mixtionem, repente
recepto liquore unà cohæreſcũt, et celeriter humore duratæ ſolidantur,
ne eas fluctus, ne uis aquæ poteſt diſſoluere. Ardores autem eſſe in
his locis etiam hæc res poteſt indicare, quòd in mõtibus Cumanorum &
Baianis ſunt loca ſudationibus excauata, in quibus uapor feruidus ab imo
naſcens, ignis uehementia perforat eam terram, per eam{qúe} manando in
his locis oritur, & ita ſudationum egregias efficit utilitates. Non minus
etiam memoratur antiquitus creuiſſe ardores & abundauiſſe ſub Veſu-
uio monte: & inde euomuiſſe circa agros flammã. Ideo{qúe} nũc qui ſpõgia
ſiue pumex pompeianus uocatur, excoctus ex alio genere lapidis, in hanc
44Pumex
pompeia-
nus. redactus eſſe uidetur generis qualitatem. Id autem genus ſpongiæ, quod
inde eximitur, nõ in omnibus locis naſcitur, niſi circum Aetnam & colli-
bus Myſiæ, qui à græcis ηαταηεηανμένοι nominãtur, et ſiquæ eiuſcemo
diſunt locorum proprietates. Siergo in his locis aquarum feruentes in-
ueniuntur fontes, & in montibus excauatis calidi uapores, ipſa{qúe} loca ab
antiquis memor antur peruagantes in agris habuiſſe ardores, uidetur eſ-
ſe certum ab ignis uehementia ex topho terra{qúe} (quemadmodum in for-
nacibus & à calce) ita ex his ereptum eſſe liquorem. Igitur dißimilibus
& diſparibus rebus correptis & in unam poteſtatem collatis, calida hu
moris ieiunit as aqua repente ſatiata communibus corporibus latenti ca-
lore conferue ſcit, & uehementer efficit ea coire, celeriter{qúe} unà ſolidita-
tis percipere uirtutem. Relinquetur deſideratio, quoniã it a ſunt in Hetru
55Hetruria. ria ex aqua calida crebri fontes: quid ita, non etiam ibinaſcitur puluis, è
quo eadẽratione ſub aqua ſtructura ſolideſcat? Ita uiſum est antequàm
deſider aretur de his rebus quemadmodum eſſe uideantur exponere. Om
nibus locis & regionibus non eadem gener aterræ, neclapides
11Veſuuius
mons. modo cæteris ædificijs præſtat firmitates, ſedetiam moles quæ conſtruun
tur in mari, ſub aqua ſolideſcunt. Hoc autem fieri bac ratione uidetur,
quòd ſub his montibus & terra, feruentes ſunt fontes crebri, qui non eſ-
22Feruentes
fontes. ſent, ſi non in imo haberent aut de ſulphure, aut alumine, aut bitumine ar
dentes maximos ignes. Igitur penitus ignis & flammæ uapor per interue
niapermanans & ardens, efficit leuem eam terram, & ibi qui naſcitur
tophus exuggens est, & ſine liquore. Ergo cum tres res conſimili ratio-
33Tophus. ne, ignis uehementia formatæ, in unam peruenerint mixtionem, repente
recepto liquore unà cohæreſcũt, et celeriter humore duratæ ſolidantur,
ne eas fluctus, ne uis aquæ poteſt diſſoluere. Ardores autem eſſe in
his locis etiam hæc res poteſt indicare, quòd in mõtibus Cumanorum &
Baianis ſunt loca ſudationibus excauata, in quibus uapor feruidus ab imo
naſcens, ignis uehementia perforat eam terram, per eam{qúe} manando in
his locis oritur, & ita ſudationum egregias efficit utilitates. Non minus
etiam memoratur antiquitus creuiſſe ardores & abundauiſſe ſub Veſu-
uio monte: & inde euomuiſſe circa agros flammã. Ideo{qúe} nũc qui ſpõgia
ſiue pumex pompeianus uocatur, excoctus ex alio genere lapidis, in hanc
44Pumex
pompeia-
nus. redactus eſſe uidetur generis qualitatem. Id autem genus ſpongiæ, quod
inde eximitur, nõ in omnibus locis naſcitur, niſi circum Aetnam & colli-
bus Myſiæ, qui à græcis ηαταηεηανμένοι nominãtur, et ſiquæ eiuſcemo
diſunt locorum proprietates. Siergo in his locis aquarum feruentes in-
ueniuntur fontes, & in montibus excauatis calidi uapores, ipſa{qúe} loca ab
antiquis memor antur peruagantes in agris habuiſſe ardores, uidetur eſ-
ſe certum ab ignis uehementia ex topho terra{qúe} (quemadmodum in for-
nacibus & à calce) ita ex his ereptum eſſe liquorem. Igitur dißimilibus
& diſparibus rebus correptis & in unam poteſtatem collatis, calida hu
moris ieiunit as aqua repente ſatiata communibus corporibus latenti ca-
lore conferue ſcit, & uehementer efficit ea coire, celeriter{qúe} unà ſolidita-
tis percipere uirtutem. Relinquetur deſideratio, quoniã it a ſunt in Hetru
55Hetruria. ria ex aqua calida crebri fontes: quid ita, non etiam ibinaſcitur puluis, è
quo eadẽratione ſub aqua ſtructura ſolideſcat? Ita uiſum est antequàm
deſider aretur de his rebus quemadmodum eſſe uideantur exponere. Om
nibus locis & regionibus non eadem gener aterræ, neclapides