10246M. VITRVVII
tur, ſed nonnulla ſunt terroſa, alia ſabuloſa, item{qúe} glareoſa, alijs locis
arenoſa: nec minus alijs diuerſa et omnino dißimili diſpari{qúe} genere, ut in
regionũ uarietatibus qualitates inſunt in terra. Maxime autem id licet
conſiderare, quòd qua mons Apẽninus regiones Italiæ Hetruriæ{qúe} circun
cingit, prope omnibus locis non deſunt foßitia arenaria: trans Apenni-
num uero, quæ pars est ad Adriaticum mare, nulla inueniuntur, itẽ Acha-
11Mons A-
penninus.
Achaia.
Aſia. ia, Aſia & omnino trans mare, ne nominantur quidem. Igitur non in om
nibus locis quibus efferuent aquæ calidæ crebri fontes, eædem oportuni-
tates poſſunt ſimiliter concurrere. Sed omnia uti natura rerum conſtitu-
it, non ad uoluntatem hominum, ſed fortuito diſparata procreantur. Er-
go quibus locis non ſunt terroſi montes, ſed diſpoſitæ materiæ qualita-
tem habentes, ignis uis per eius uenas egrediẽs adurit eam, & quod mol-
le est & tenerum, exurit, quod autem aſperũ, relinquit, ita utiin Cam-
pania exuſta terra puluis, ſic in Hetruria excocta materia efficitur Carbũ
22Carbuncu
lus. culus. Vtra autem ſunt egregia in ſtructur is, ſed alia in terrenis ædifi-
cijs, alia etiam in maritimis molibus habent uirtutem. Est autem ibi mate
riæ poteſtas mollior quàm tophus, ſolidior quàm terra, quo penitus ab
imo uehementia uaporis aduſto nonnullis locis, procreatur id genus are-
næ, quod dicitur Carbunculus.
arenoſa: nec minus alijs diuerſa et omnino dißimili diſpari{qúe} genere, ut in
regionũ uarietatibus qualitates inſunt in terra. Maxime autem id licet
conſiderare, quòd qua mons Apẽninus regiones Italiæ Hetruriæ{qúe} circun
cingit, prope omnibus locis non deſunt foßitia arenaria: trans Apenni-
num uero, quæ pars est ad Adriaticum mare, nulla inueniuntur, itẽ Acha-
11Mons A-
penninus.
Achaia.
Aſia. ia, Aſia & omnino trans mare, ne nominantur quidem. Igitur non in om
nibus locis quibus efferuent aquæ calidæ crebri fontes, eædem oportuni-
tates poſſunt ſimiliter concurrere. Sed omnia uti natura rerum conſtitu-
it, non ad uoluntatem hominum, ſed fortuito diſparata procreantur. Er-
go quibus locis non ſunt terroſi montes, ſed diſpoſitæ materiæ qualita-
tem habentes, ignis uis per eius uenas egrediẽs adurit eam, & quod mol-
le est & tenerum, exurit, quod autem aſperũ, relinquit, ita utiin Cam-
pania exuſta terra puluis, ſic in Hetruria excocta materia efficitur Carbũ
22Carbuncu
lus. culus. Vtra autem ſunt egregia in ſtructur is, ſed alia in terrenis ædifi-
cijs, alia etiam in maritimis molibus habent uirtutem. Est autem ibi mate
riæ poteſtas mollior quàm tophus, ſolidior quàm terra, quo penitus ab
imo uehementia uaporis aduſto nonnullis locis, procreatur id genus are-
næ, quod dicitur Carbunculus.
DE LAPICIDINIS. CAP. VII.
33Pallienſes. Fidenates.
Albanæ.
Tyburti-
næ.
DE calce &
arena quibus uarietatibus ſint, &
quas habeant uirtu
tes dixi, ſequitur ordo de lapicidinis explicare, de quibus & qua-
drata ſaxa, & cementorum ad ædificia eximuntur copiæ & comparan
tur. Hæ autem inueniuntur eſſe diſparibus et dißimilibus uirtutibus. Sunt
44Amiterni-
næ enim aliæ molles, uti ſunt circa urbem rubræ, Pallienſes, Fidenates, Alba-
næ: aliæ temperatæ, uti Tyburtinæ, Amiterninæ, Soractinæ, & quæ ſunt
55Soractinæ
Sciliceæ.
Vmbria.
Picenum.
Venetia. his generibus: nonnullæ duræ, uti Sciliceæ. Sunt etiam alia genera plura,
uti in Campania ruber & niger tophus, in Vmbria & Piceno & Venetia
albus, qui etiam ſerra dentata uti lignum, ſecatur. Sed hæc omnia quæ
mollia ſunt, hanc habent utilitatem, quòd ex his ſaxa cum ſunt exempta,
non opere facillime tractantur, et ſi ſint in locis tectis, ſuſtinent laborem,
ſin autem in apertis & patentibus, gelicidijs & pruinis congeſta,
tes dixi, ſequitur ordo de lapicidinis explicare, de quibus & qua-
drata ſaxa, & cementorum ad ædificia eximuntur copiæ & comparan
tur. Hæ autem inueniuntur eſſe diſparibus et dißimilibus uirtutibus. Sunt
44Amiterni-
næ enim aliæ molles, uti ſunt circa urbem rubræ, Pallienſes, Fidenates, Alba-
næ: aliæ temperatæ, uti Tyburtinæ, Amiterninæ, Soractinæ, & quæ ſunt
55Soractinæ
Sciliceæ.
Vmbria.
Picenum.
Venetia. his generibus: nonnullæ duræ, uti Sciliceæ. Sunt etiam alia genera plura,
uti in Campania ruber & niger tophus, in Vmbria & Piceno & Venetia
albus, qui etiam ſerra dentata uti lignum, ſecatur. Sed hæc omnia quæ
mollia ſunt, hanc habent utilitatem, quòd ex his ſaxa cum ſunt exempta,
non opere facillime tractantur, et ſi ſint in locis tectis, ſuſtinent laborem,
ſin autem in apertis & patentibus, gelicidijs & pruinis congeſta,