291237DE ARCHITEC. LIB. X.
uticongruẽtes, ita principia pariunt ad duos perfectus:
unũ porrecti, quẽ
Græci ὑθ\’ν,αυ uocitant: alterum rotundit atis, quem κνκλωτὴυ appel-
lant: ſed uere ne ſine rotundatione motus porrecti, nec ſine porrecto
rotationis, uerſationes onerum poſſunt facere leuationes. Id autem ut in-
telligatur exponam. Inducuntur uti centra axiculi in orbiculos, & in tro
chleis collocantur, per quos orbiculos funis circumactus directis ductio-
nibus, & in ſucula collocatus, uectium uer ſationibus onerum facit egreſ-
ſus in altum: cuius ſuculæ cardines, uti centra, porrecti in chelonijs, fora-
minibus{qúe} eius uectes concluſi, capitibus ad circinum circumactis torni
ratione uerſando faciũt onerum elationes. Quemadmodum etiam ferre-
us uectis, cum est admotus ad onus, quod manuum multitudo non potest
mouere, ſuppoſita uti centro cito porrecta preßione, quod Græci ὑϖο-
μόχλιου appellant, & uectis lingua ſub onus ſubdita, caput eius unius
hominis uiribus preſſum, id onus extollit. Id autem fit, quòd breuior pars
prior uectis, ab ea preßione, quod est centrum, ſubit ſub onus: & quod
longius ab eo centro diſtans caput eius, per id cum ducitur, faciundo mo-
tus circinationis, cogit preßionibus examinare paucis manibus oneris ma
ximi pondus. Item ſi ſub onus uectis ferrei lingula ſubiecta fuerit, ne ca
put eius preßione imum, ſed aduer ſus in altitudinem extolletur, lingula
fulcta in areæ ſolo habebit eam pro onere: oneris autem ipſius angulum
pro preßione, ita non tam faciliter, quàm per preßionem, ſed aduerſus ni
hilominus in pondus oneris erit excitatum. Igitur ſi plus lingula uectis ſu
pra hypomochlion poſita ſub onus ſubierit, et caput eius propius centrũ
preßiones habuerit, nõ poterit onus eleuare, niſi (quemadmodum ſupra
ſcriptum est) examinatio uectis longius per caput ne iuxta onus fue-
rit facta. Id autem ex trutinis, quæ ſtateræ dicuntur licet, conſiderare.
Cum enim anſa propius caput, unde lancula pendet, ubiut centrum est
collocata, & æquipondium in alter am partem ſcapi per punctauagan-
do, quo longius, aut etiam ad extremum perducitur paulo, etiam pari pon
dere amplißimam penſionẽ parem perficit, per ſcapi librationem et exa-
minationem longius à centro recedentem. Ita imbecillior æquipondij bre
uitas, maiorem uim ponder is momento deducens, ſine uehementia molli-
ter ab imo ſurſum uerſum egredi cogit. Quemadmodũ etiam nauis one-
rariæ maximæ gubernator anſam gubernaculi tenens, quòd οἶαξ à
Græci ὑθ\’ν,αυ uocitant: alterum rotundit atis, quem κνκλωτὴυ appel-
lant: ſed uere ne ſine rotundatione motus porrecti, nec ſine porrecto
rotationis, uerſationes onerum poſſunt facere leuationes. Id autem ut in-
telligatur exponam. Inducuntur uti centra axiculi in orbiculos, & in tro
chleis collocantur, per quos orbiculos funis circumactus directis ductio-
nibus, & in ſucula collocatus, uectium uer ſationibus onerum facit egreſ-
ſus in altum: cuius ſuculæ cardines, uti centra, porrecti in chelonijs, fora-
minibus{qúe} eius uectes concluſi, capitibus ad circinum circumactis torni
ratione uerſando faciũt onerum elationes. Quemadmodum etiam ferre-
us uectis, cum est admotus ad onus, quod manuum multitudo non potest
mouere, ſuppoſita uti centro cito porrecta preßione, quod Græci ὑϖο-
μόχλιου appellant, & uectis lingua ſub onus ſubdita, caput eius unius
hominis uiribus preſſum, id onus extollit. Id autem fit, quòd breuior pars
prior uectis, ab ea preßione, quod est centrum, ſubit ſub onus: & quod
longius ab eo centro diſtans caput eius, per id cum ducitur, faciundo mo-
tus circinationis, cogit preßionibus examinare paucis manibus oneris ma
ximi pondus. Item ſi ſub onus uectis ferrei lingula ſubiecta fuerit, ne ca
put eius preßione imum, ſed aduer ſus in altitudinem extolletur, lingula
fulcta in areæ ſolo habebit eam pro onere: oneris autem ipſius angulum
pro preßione, ita non tam faciliter, quàm per preßionem, ſed aduerſus ni
hilominus in pondus oneris erit excitatum. Igitur ſi plus lingula uectis ſu
pra hypomochlion poſita ſub onus ſubierit, et caput eius propius centrũ
preßiones habuerit, nõ poterit onus eleuare, niſi (quemadmodum ſupra
ſcriptum est) examinatio uectis longius per caput ne iuxta onus fue-
rit facta. Id autem ex trutinis, quæ ſtateræ dicuntur licet, conſiderare.
Cum enim anſa propius caput, unde lancula pendet, ubiut centrum est
collocata, & æquipondium in alter am partem ſcapi per punctauagan-
do, quo longius, aut etiam ad extremum perducitur paulo, etiam pari pon
dere amplißimam penſionẽ parem perficit, per ſcapi librationem et exa-
minationem longius à centro recedentem. Ita imbecillior æquipondij bre
uitas, maiorem uim ponder is momento deducens, ſine uehementia molli-
ter ab imo ſurſum uerſum egredi cogit. Quemadmodũ etiam nauis one-
rariæ maximæ gubernator anſam gubernaculi tenens, quòd οἶαξ à