Vitruvius, M. Vitruvii ... de architectura libri decem, ad Augustum Caesarem accuratiß conscripti: & nunc primum in Germania qua potuit diligentia excusi, atq[ue] hinc inde schematibus non iniucundis exornati

Table of contents

< >
< >
page |< < of 373 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="1" n="221">
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s6293" xml:space="preserve">
              <pb file="0326" n="326" rhead="DE STATICIS EXPERIMENTIS"/>
            @entum ponderare. </s>
            <s xml:id="echoid-s6294" xml:space="preserve">ſirepletum aëre ſollem, in fumo, claudende
              <lb/>
            aërem expir {as}, aperiendo fum{us} follem implebit: </s>
            <s xml:id="echoid-s6295" xml:space="preserve">quem ut aërem ponde
              <lb/>
            rare poteris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6296" xml:space="preserve">periculum facere uter fum{us} an aër leuior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6297" xml:space="preserve">quanto
              <lb/>
            leuior & </s>
            <s xml:id="echoid-s6298" xml:space="preserve">it a de uëto. </s>
            <s xml:id="echoid-s6299" xml:space="preserve">Poſſes & </s>
            <s xml:id="echoid-s6300" xml:space="preserve">ex motu fumi ſtillatis aqueis clepſydr-
              <lb/>
            guttis & </s>
            <s xml:id="echoid-s6301" xml:space="preserve">motuignis ſurſum ſtillatis itidem aquæ clepſydræ gratis leui
              <lb/>
            tatemignis ſuper fumum & </s>
            <s xml:id="echoid-s6302" xml:space="preserve">aërem coniectare. </s>
            <s xml:id="echoid-s6303" xml:space="preserve">Et quæ dicim{us} de clep
              <lb/>
            ſydris aquatilib{us}: </s>
            <s xml:id="echoid-s6304" xml:space="preserve">forte meli{us} tentari poſſent per clepſydr{as} arena-
              <lb/>
            les fact{as} ex uitro aut fictili terra, uno foraminis meatu in ſummitate,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s6305" xml:space="preserve">uno anguſto in uaſculi fundo, qui clauderetur cera aut digito uſ
              <lb/>
            ad momentum quo ponderũ pericula eſſent facienda. </s>
            <s xml:id="echoid-s6306" xml:space="preserve">Tunc aperiendo
              <lb/>
            anguſtum fundi meatum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6307" xml:space="preserve">fluentem arenam tempore mot{us} leuium
              <lb/>
            aut grauium in peluim recipiendo, ſiarena ut aqua ponder aretur, ex
              <lb/>
            pondere arenæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s6308" xml:space="preserve">ad arenam, rerum pondera ſatis propinqua coniectu-
              <lb/>
            ra cognoſcerentur. </s>
            <s xml:id="echoid-s6309" xml:space="preserve">Et ſicut ſuperiorib{us} ingenijs per diuer ſitatem fi-
              <lb/>
            guratum, aëris põd{us} poſſet coniectari: </s>
            <s xml:id="echoid-s6310" xml:space="preserve">ita & </s>
            <s xml:id="echoid-s6311" xml:space="preserve">aquæ uenaripoſſet, at
              <lb/>
            econuerſo figur arum uaria capacit{as}. </s>
            <s xml:id="echoid-s6312" xml:space="preserve">PHILO. </s>
            <s xml:id="echoid-s6313" xml:space="preserve">Audiui quodam in-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0326-01" xlink:href="note-0326-01a" xml:space="preserve">Profundi-
                <lb/>
              t{as}.</note>
            ſtrumcnto uoluiſſe nŏnullos maris profunditatem uenari. </s>
            <s xml:id="echoid-s6314" xml:space="preserve">MECHA.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s6315" xml:space="preserve">Cum plumbo fieret formato adinſtar lunæ octo dierum: </s>
            <s xml:id="echoid-s6316" xml:space="preserve">ita tamẽ quòd
              <lb/>
            cornu unum ſit ponderoſi{us}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6317" xml:space="preserve">aliud leui{us}, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6318" xml:space="preserve">in leuiori pomum aut
              <lb/>
            aliud leue tali inſtrumento appendatur, quòd plumbo in fundũ pomum
              <lb/>
            trabente, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6319" xml:space="preserve">primo cumponderoſioriparte terram tangente, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6320" xml:space="preserve">ſe ſic
              <lb/>
            ſucceßiue inclinante: </s>
            <s xml:id="echoid-s6321" xml:space="preserve">pomum de cornu liberatum ſurſum reuertatur,
              <lb/>
            habita ſcientia per ſimile plumbum & </s>
            <s xml:id="echoid-s6322" xml:space="preserve">pomum in alia aqua notæ pro-
              <lb/>
            funditatis. </s>
            <s xml:id="echoid-s6323" xml:space="preserve">nam ex diuerſitate ponderum aquæ ex clepſydra à tempore
              <lb/>
            proiectionis plumbi & </s>
            <s xml:id="echoid-s6324" xml:space="preserve">reuerſionis pomi in diuer ſis aquis ſcitur quæ-
              <lb/>
            ſitum. </s>
            <s xml:id="echoid-s6325" xml:space="preserve">PHILO. </s>
            <s xml:id="echoid-s6326" xml:space="preserve">Credo tali & </s>
            <s xml:id="echoid-s6327" xml:space="preserve">alijs modis profunditatem aquarum in
              <lb/>
            ueſtigari pcſſe. </s>
            <s xml:id="echoid-s6328" xml:space="preserve">Sed dicito: </s>
            <s xml:id="echoid-s6329" xml:space="preserve">nõne etiam uelocit{as} mot{us} nauis conijci ſic
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0326-02" xlink:href="note-0326-02a" xml:space="preserve">Velocit{as}.</note>
            poterit? </s>
            <s xml:id="echoid-s6330" xml:space="preserve">MECHA. </s>
            <s xml:id="echoid-s6331" xml:space="preserve">Vt, quo pacto? </s>
            <s xml:id="echoid-s6332" xml:space="preserve">PHILO. </s>
            <s xml:id="echoid-s6333" xml:space="preserve">Scilicet per proiectio-
              <lb/>
            nem pomiin aquam ex prora, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6334" xml:space="preserve">fluxum aquæ ex clepſydra quouſque
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0326-03" xlink:href="note-0326-03a" xml:space="preserve">Clepſydra</note>
            pomum ad puppim peruenerit, at comparatione põderum aquæ uno
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s6335" xml:space="preserve">alio tempore. </s>
            <s xml:id="echoid-s6336" xml:space="preserve">MECHA. </s>
            <s xml:id="echoid-s6337" xml:space="preserve">Immoillo, aut alio modo ſcilicet per teli
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0326-04" xlink:href="note-0326-04a" xml:space="preserve">Arc{us}.</note>
            balliſtæ uibrationem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6338" xml:space="preserve">acceſſum nauis ad ſagittam citi{us} & </s>
            <s xml:id="echoid-s6339" xml:space="preserve">tardi{us}
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0326-05" xlink:href="note-0326-05a" xml:space="preserve">Balliſta.</note>
            cum aqua clepſydræ, PHILO, Scientia uiriũ arcuum & </s>
            <s xml:id="echoid-s6340" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>