3432QVÆST. PROOEMIAL.
dere, philoſophiam accipit ſtrictius quàm par eſt, nimirùm vel pro ſola
Metaphyſica, vel pro ſcientia ſpeculatiua: Dialecticam verò pro vtente
vſurpat; vt locis Topic. ibi citatis. Quo etiam modo exponendus eſt pri-
mus locus ex 4. Metaphyſ. videtur enim docere Dialecticum vtentem ver
ſari in eodem genere, hoc eſt, in toto ente cum Metaphyſico; licèt hic de-
monſtratiuè procedat, ille probabiliter. Niſi velis conſudiſſe Ariſtotelem
Dialecticam cum prima philoſophia, vt Platonem feciſſe diximus. In ſe-
cundo loco ex eodem libro monet, vt demus primam operam Dialecticę,
deinde alijs partibus philoſophiæ.
Metaphyſica, vel pro ſcientia ſpeculatiua: Dialecticam verò pro vtente
vſurpat; vt locis Topic. ibi citatis. Quo etiam modo exponendus eſt pri-
mus locus ex 4. Metaphyſ. videtur enim docere Dialecticum vtentem ver
ſari in eodem genere, hoc eſt, in toto ente cum Metaphyſico; licèt hic de-
monſtratiuè procedat, ille probabiliter. Niſi velis conſudiſſe Ariſtotelem
Dialecticam cum prima philoſophia, vt Platonem feciſſe diximus. In ſe-
cundo loco ex eodem libro monet, vt demus primam operam Dialecticę,
deinde alijs partibus philoſophiæ.
Ad priman difficultatem fatemur non cuiuſuis rei notitiam, etiam de-
11Soluitur. 1
argument. monſtratam, nomine philoſophiæ dignam eſſe. Negamus tamen obiectum
Logicæ tenuis, adeò eſſe momenti, vt eius ſcientia non ſit vera Philoſo-
phia; ſunt enim operationes intellectus, quæ inter omnes naturales tam
corporeas quàm ſpirituales primum dignitatis locum obtinent. Nega-
mus etiam omnes philoſophiæ partes ſui gratia eſſe; nam philoſophia Mo
ralis propter mores eſt; & vna eius pars propter aliam, ſcilicet, Ethica, &
Æconomica ad Politicam.
22Soluitur 2
11Soluitur. 1
argument. monſtratam, nomine philoſophiæ dignam eſſe. Negamus tamen obiectum
Logicæ tenuis, adeò eſſe momenti, vt eius ſcientia non ſit vera Philoſo-
phia; ſunt enim operationes intellectus, quæ inter omnes naturales tam
corporeas quàm ſpirituales primum dignitatis locum obtinent. Nega-
mus etiam omnes philoſophiæ partes ſui gratia eſſe; nam philoſophia Mo
ralis propter mores eſt; & vna eius pars propter aliam, ſcilicet, Ethica, &
Æconomica ad Politicam.
Ad ſecundam negat Boetius vllum eſſe incommodum, idem ſimul eſſe
partem, & inſtrumentum alicuius, quemadmodum eſt manus reſpectu fa-
33Boetius.
Philop. bri. Nec ad rem occurrit Philoponus, cum ait manum eſſe partem corpo-
ris, inſtrumentum autem non corporis, ſed animæ nam actio, quæ media
manu exercetur à fabro, principaliter eſt à fabro: manus autem pars fa-
bri eſt, vt per ſe conſtat, ſimulq́ ue inſtrumentum, vt docuit Ariftoteles li-
br. 3. de anima, cap. 8. & Galenus libr. 1. de vſu part. Adde non oportere,
44Galen. quòd in toto rigore concedamus Dialecticam eſſe inſtrumentũ reliqua-
rum philoſophiæ partium: ſed artem, quæ præparat inſtrumenta; nam pro
ximum, & proprium ſciendi inſtrumentum ſunt modi diſſerendi, qui non
ſunt Dialectica, ſed ab ea conficiuntur. Qua loquendi forma vtitur Diuus
55D. Thom. Thomas ſuper Boetium, de Trinitate. quæſt. 5. art. I.
partem, & inſtrumentum alicuius, quemadmodum eſt manus reſpectu fa-
33Boetius.
Philop. bri. Nec ad rem occurrit Philoponus, cum ait manum eſſe partem corpo-
ris, inſtrumentum autem non corporis, ſed animæ nam actio, quæ media
manu exercetur à fabro, principaliter eſt à fabro: manus autem pars fa-
bri eſt, vt per ſe conſtat, ſimulq́ ue inſtrumentum, vt docuit Ariftoteles li-
br. 3. de anima, cap. 8. & Galenus libr. 1. de vſu part. Adde non oportere,
44Galen. quòd in toto rigore concedamus Dialecticam eſſe inſtrumentũ reliqua-
rum philoſophiæ partium: ſed artem, quæ præparat inſtrumenta; nam pro
ximum, & proprium ſciendi inſtrumentum ſunt modi diſſerendi, qui non
ſunt Dialectica, ſed ab ea conficiuntur. Qua loquendi forma vtitur Diuus
55D. Thom. Thomas ſuper Boetium, de Trinitate. quæſt. 5. art. I.
QVONIAM omnes veræ ſcientiæ, vt cum Ariſtotele ſuprà vidi-
mus, aut ſpeculatiuæ ſunt, aut practicæ: neceſſarium eſt, vt in quo-
nam huius diſtributionis membro Dialectica reponatur, videa-
mus; etſi minùs accuratè, quàm res poſtulet, hoc loco id præſtare coga-
66Opinio aſſe
rentiũ Dia
lecticam
ſe ſciẽtiam
ſpeculatiu.
Arg. 1. mur. Eſt igitur hac in re duplex ſententia. Prima affirmat Dialecticam eſ-
ſe ſpeculatiuam. Primò. Quia ea ſcientia, quæ naturam, & affectiones pro-
prij ſubiecti conſiderat, eſt ſpeculatiua, ſed Dialectica conſiderat modum
diſſerendi (quẽ poſtea illius ſubiectũ eſſe dicemus) & illius affectiones in-
ueſtigat; ergo eſt ſpeculatiua. Maior ex dicendis patebit. Minor inde con-
tat, quia notitia modi diſſerendi non ab alia diſciplina, quàm à Dialecti-
ca accuratè traditur.
mus, aut ſpeculatiuæ ſunt, aut practicæ: neceſſarium eſt, vt in quo-
nam huius diſtributionis membro Dialectica reponatur, videa-
mus; etſi minùs accuratè, quàm res poſtulet, hoc loco id præſtare coga-
66Opinio aſſe
rentiũ Dia
lecticam
ſe ſciẽtiam
ſpeculatiu.
Arg. 1. mur. Eſt igitur hac in re duplex ſententia. Prima affirmat Dialecticam eſ-
ſe ſpeculatiuam. Primò. Quia ea ſcientia, quæ naturam, & affectiones pro-
prij ſubiecti conſiderat, eſt ſpeculatiua, ſed Dialectica conſiderat modum
diſſerendi (quẽ poſtea illius ſubiectũ eſſe dicemus) & illius affectiones in-
ueſtigat; ergo eſt ſpeculatiua. Maior ex dicendis patebit. Minor inde con-
tat, quia notitia modi diſſerendi non ab alia diſciplina, quàm à Dialecti-
ca accuratè traditur.