361AQV AEDVCTIBVS ROM. LIB. II.
expreſſa, facile laxiorem in proximo fiſtulam impleret.
Ideoq;
illud ad-
buc, quoties ſignatur calix, diligentiæ adijciẽdum est, ut fiſtulæ quoque
proxime per ſpaciũ, quod S. conſulto comprehenſum diximus, ſignen-
tur. Ita demum enim uillicus cum ſcierit non aliter quàm ſignatas collo
caridebere, omnicarebit excuſatione. Circacollocandos quo calices
obſeruarioportet, ut ad lineam or dinentur, nec alterius infcrior calix,
alterius ſuperior ponatur. Inferior plus trahit, ſuperior minus ducit,
quia curſus aquæ ab inferiore rapitur. In quorundam fiſtulis ne calices
quidem poſiti fuerunt: hæ fiſtulæ ſolutæ uocantur, & ut aquario libuit
11Fiſtulæ
ſolutæ. laxantur, uelcoartantur. Adhuc illa aquariorũ intolerabilis fraus est,
translatæ in nouum poſſeſſorem aquæ, for amen nouum caſtello impo-
nunt, uetus relinqunt, quo uenalem extrahant aquam. In primis ergo
hoc quo emendandum curatoricrediderim, Non enim ſolum adipſa-
rum aquarum cuſtodiam, ſed etiam ad caſtelli tutelam pertinet, quod
ſubinde & ſine cauſa for atum uitiatur. Etiam ille aquariorum tollen-
dus est redditus, quem uocant punctam. Longa ac diuerſa ſunt ſpacia,
per quæ fiſtulæ tota meant urbe latentes ſub ſilice. Has comperi per eũ
qui appellabatur à punctis paßim conuulner atis omnibus in tranſitune
22Puncta. gociatoribus, præbuiſſe peculiaribus fiſtulis aquam, quo efficiebatur, ut
exiguus modus ad uſus publicos proueniret. Quantum ex hoc modo
aquæ ſublatum ſit, æſtimo ex eo quod aliquantum plumbi ſublati eiuſ-
modi ramis reductum est. Superest tutela ductuum, de qua prius quàm
33Tutela du
ctuum. dicere incipiam, pauca de familia, quæ huius rei cauſa par ata est, expli-
canda ſunt. Familiæ ſunt duæ, altera publica, altera Cæſaris. Publica an
tiquior quàm Agrippæ Auguſto relictam, et ab eo publicatam diximus.
Habet homines circiter. ccxl. Cæſaris familiæ numerus est. cccclx.
quam Claudius, cum aquas in urbem perduceret, conſtituit. Vtraq; au-
tem familia in aliquot miniſteriorum ſpecies diducitur: uillicos, caſtella-
rios, curatores, ſilicarios, tectores, alios{qúe} opifices. Ex his aliquos ex-
tra urbem eſſe oportet ad ea quæ nõ ſunt magnæ molitionis. Maturum
tamen auxilium uidentur exigere omnes in urbe circa caſtellorum &
munerum ſtationes, opera{qúe} quæ urgebunt, in primis ad ſubitos caſus,
ut ex compluribus regionibus, in quas neceßitas incubuerit,
buc, quoties ſignatur calix, diligentiæ adijciẽdum est, ut fiſtulæ quoque
proxime per ſpaciũ, quod S. conſulto comprehenſum diximus, ſignen-
tur. Ita demum enim uillicus cum ſcierit non aliter quàm ſignatas collo
caridebere, omnicarebit excuſatione. Circacollocandos quo calices
obſeruarioportet, ut ad lineam or dinentur, nec alterius infcrior calix,
alterius ſuperior ponatur. Inferior plus trahit, ſuperior minus ducit,
quia curſus aquæ ab inferiore rapitur. In quorundam fiſtulis ne calices
quidem poſiti fuerunt: hæ fiſtulæ ſolutæ uocantur, & ut aquario libuit
11Fiſtulæ
ſolutæ. laxantur, uelcoartantur. Adhuc illa aquariorũ intolerabilis fraus est,
translatæ in nouum poſſeſſorem aquæ, for amen nouum caſtello impo-
nunt, uetus relinqunt, quo uenalem extrahant aquam. In primis ergo
hoc quo emendandum curatoricrediderim, Non enim ſolum adipſa-
rum aquarum cuſtodiam, ſed etiam ad caſtelli tutelam pertinet, quod
ſubinde & ſine cauſa for atum uitiatur. Etiam ille aquariorum tollen-
dus est redditus, quem uocant punctam. Longa ac diuerſa ſunt ſpacia,
per quæ fiſtulæ tota meant urbe latentes ſub ſilice. Has comperi per eũ
qui appellabatur à punctis paßim conuulner atis omnibus in tranſitune
22Puncta. gociatoribus, præbuiſſe peculiaribus fiſtulis aquam, quo efficiebatur, ut
exiguus modus ad uſus publicos proueniret. Quantum ex hoc modo
aquæ ſublatum ſit, æſtimo ex eo quod aliquantum plumbi ſublati eiuſ-
modi ramis reductum est. Superest tutela ductuum, de qua prius quàm
33Tutela du
ctuum. dicere incipiam, pauca de familia, quæ huius rei cauſa par ata est, expli-
canda ſunt. Familiæ ſunt duæ, altera publica, altera Cæſaris. Publica an
tiquior quàm Agrippæ Auguſto relictam, et ab eo publicatam diximus.
Habet homines circiter. ccxl. Cæſaris familiæ numerus est. cccclx.
quam Claudius, cum aquas in urbem perduceret, conſtituit. Vtraq; au-
tem familia in aliquot miniſteriorum ſpecies diducitur: uillicos, caſtella-
rios, curatores, ſilicarios, tectores, alios{qúe} opifices. Ex his aliquos ex-
tra urbem eſſe oportet ad ea quæ nõ ſunt magnæ molitionis. Maturum
tamen auxilium uidentur exigere omnes in urbe circa caſtellorum &
munerum ſtationes, opera{qúe} quæ urgebunt, in primis ad ſubitos caſus,
ut ex compluribus regionibus, in quas neceßitas incubuerit,