362SEXTI IVLII FRONTINI DE
poßit præſidium aquarum abundãtius.
Tam amplum numerum utri-
uſque familiæ ſolitum ambitionc, aut negligentia præpoſitorum in pri-
uata opera diduci, reuocare ad aliquam diſciplinam & publica miniſte
ria ita inſtituimus, ut pridie quid eſſet actura dictaremus, et quid qua
die egiſſet act is comprehenderetur. Cõmoda publicæ familiæ ex Aera-
rio dantur, quod impendium exoneratur uectigalium redditu ad ius
aquarum pertinentium. Ea conſtat ex hortis ædificijsue, quæ ſunt circa
ductus, aut caſtella, aut munera, aut lacus, quemredditum prope ſe-
ſtertium. ccl. milium ſalientem, ac uagum, proximis uero temporibus
in Domitiani loculos uerſum iuſtitia Diui Neruæ populo reſtituit, no-
ſtraſedulit as ad certam regulam redegit, ut conſtarent, quæ eſſent ad
hoc uectigal pertinentia loca. Cæſaris familia ex fiſco accipit commo-
da, unde & omne plumbum, & omnes impenſæ ad ductus, & caſtella,
& lacus pertinentes erogantur. Quoniam quæ uidebantur ad famili-
am pertinere expoſuimus, ad tutelam ductuum ſicut promiſer amus di
uertimus, rem enixiore cura dignam, cum magnitudinis Romani impe-
rij id præcipuum ſit indicium. Multa atq; ampla opera ſubinde naſcun
tur, quibus ante ſuccurri debet quàm magno auxilio egere incipiant,
plera tamen prudenti temperamento ſuſtinenda ſunt, quia non ſem-
per opus aut facere, aut ampliare quærentibus credendum est. Ideo{qúe}
nõ ſolũ ſcientia peritorũ, ſed & proprio uſu curator inſtructus eſſe de
bet, nec ſuæ tantum ſtationis architectis uti, ſed plurium aduocare non
minus fidem quàm ſubtilitatem, ut æſtimat quæ repræſentanda, quæ
differenda ſint, & rurſus quæ per redemptores effici debeant, & quæ
per domeſticos artifices. Naſcuntur opera ferè ex his cauſis, nam aut
uetuſtate corrumpuntur, aut impotentia poſſeſſorum, aut uitempeſta-
tum, aut culpa male factioperis, quod ſæpius accidit in recentibus.
Ferè aut uetuſtate, aut uitempeſtatum partes ductuum laborant, quæ
arcuationibus ſuſtinentur, aut montium lateribus applicatæ ſunt,
& exarcuationibus, eæ{qúe} per flumen traijciuntur. Ideo hæcopera
ſolicita ſeſtinatione explicanda ſunt. Minus iniuriæ ſubiacent ſub-
terranea, nec gelicidijs, nec caloribus expoſita. Vitia autem eiuſ-
modi, aut talia ſunt ut non interpellato curſu ſubueniatur eis,
uſque familiæ ſolitum ambitionc, aut negligentia præpoſitorum in pri-
uata opera diduci, reuocare ad aliquam diſciplinam & publica miniſte
ria ita inſtituimus, ut pridie quid eſſet actura dictaremus, et quid qua
die egiſſet act is comprehenderetur. Cõmoda publicæ familiæ ex Aera-
rio dantur, quod impendium exoneratur uectigalium redditu ad ius
aquarum pertinentium. Ea conſtat ex hortis ædificijsue, quæ ſunt circa
ductus, aut caſtella, aut munera, aut lacus, quemredditum prope ſe-
ſtertium. ccl. milium ſalientem, ac uagum, proximis uero temporibus
in Domitiani loculos uerſum iuſtitia Diui Neruæ populo reſtituit, no-
ſtraſedulit as ad certam regulam redegit, ut conſtarent, quæ eſſent ad
hoc uectigal pertinentia loca. Cæſaris familia ex fiſco accipit commo-
da, unde & omne plumbum, & omnes impenſæ ad ductus, & caſtella,
& lacus pertinentes erogantur. Quoniam quæ uidebantur ad famili-
am pertinere expoſuimus, ad tutelam ductuum ſicut promiſer amus di
uertimus, rem enixiore cura dignam, cum magnitudinis Romani impe-
rij id præcipuum ſit indicium. Multa atq; ampla opera ſubinde naſcun
tur, quibus ante ſuccurri debet quàm magno auxilio egere incipiant,
plera tamen prudenti temperamento ſuſtinenda ſunt, quia non ſem-
per opus aut facere, aut ampliare quærentibus credendum est. Ideo{qúe}
nõ ſolũ ſcientia peritorũ, ſed & proprio uſu curator inſtructus eſſe de
bet, nec ſuæ tantum ſtationis architectis uti, ſed plurium aduocare non
minus fidem quàm ſubtilitatem, ut æſtimat quæ repræſentanda, quæ
differenda ſint, & rurſus quæ per redemptores effici debeant, & quæ
per domeſticos artifices. Naſcuntur opera ferè ex his cauſis, nam aut
uetuſtate corrumpuntur, aut impotentia poſſeſſorum, aut uitempeſta-
tum, aut culpa male factioperis, quod ſæpius accidit in recentibus.
Ferè aut uetuſtate, aut uitempeſtatum partes ductuum laborant, quæ
arcuationibus ſuſtinentur, aut montium lateribus applicatæ ſunt,
& exarcuationibus, eæ{qúe} per flumen traijciuntur. Ideo hæcopera
ſolicita ſeſtinatione explicanda ſunt. Minus iniuriæ ſubiacent ſub-
terranea, nec gelicidijs, nec caloribus expoſita. Vitia autem eiuſ-
modi, aut talia ſunt ut non interpellato curſu ſubueniatur eis,