4644QVÆST. PROOEMIALIVM.
ſione, & iudicio:
ſed huius crroris emendationem non cadere ſub pote-
ſtatem Dialecticæ per ſe, ſed cius ſcientiæ, cuius eſt materia, quæ cog-
noſcitur aut iudicatur. Dixi [abſolutè loquendo] quoniam negari nõ
poteſt Dialecticam, dum ad proprium obiectum efficiendum pergit è ve
ſtigio emendare vitia primæ, & ſecundæ opinionis, quatenùs ad eã per-
tinent, & ad proprium ſubiectum conducunt.
ſtatem Dialecticæ per ſe, ſed cius ſcientiæ, cuius eſt materia, quæ cog-
noſcitur aut iudicatur. Dixi [abſolutè loquendo] quoniam negari nõ
poteſt Dialecticam, dum ad proprium obiectum efficiendum pergit è ve
ſtigio emendare vitia primæ, & ſecundæ opinionis, quatenùs ad eã per-
tinent, & ad proprium ſubiectum conducunt.
Faciliùs refutantur aliæ ſententiæ, quæ in vno vel altero tantùm diſ-
ſerendi modo ſubiectũ collocant; omnis enim diſſerendi forma, quæ per
ſe vim habet aperiendi ignotum ex notioribus, participat rationẽ ſub-
iecti huius artis: ſed ita ſe habent præter argumentationem diuiſio, &
definitio; ergo ſunt partialia ſubiecta. Probatur minor. Quia diuiſro, &
definitio diuerſo penitus modo tum abſe inuicem, tum ab argumenta-
tione ignotum aperiunt, idque omnino independenter, & à ſe mutuò, &
ab argumentatione, vt earum naturam conſideranti eſt manifeſtum; er-
go immeritò aſſeueratur vel ſola demonſtratio, aut per ſe, aut ſimul cũ
definitione: vel ſyllogiſmus, aut argumentatio eſſe huius artis ſubiectũ.
Nec confirmationes ibidem additæ quicquam probant. Quoniam Ariſ-
11Exponun-
tur loca. A-
riſt. toteles in 1. Metaph. cap. 7. præcipuos tãtum cognoſcendi modos nume
rauit: quos fatemur eſſe demonſtrationem, & definitionem; id tamẽ nó
efficit, quominùs ſint alij. Quos eo loco ideo omiſit, quia hanc rem ex
profeſſo non declarabat. In libro autem ſecundo, quid nomine modi ſci
endi intelligat, iam explicauimus. Ad confirmationem pro eàdem Aui
cẽnæ ſententia concedendum eſt ſolum ſtudium ſciendi dignum eſſe Phi
loſopho; negandum verò de ſolo diſſerendi modo, quo ſcientia compa-
ratur, haberi poſſe ſcientiam. Habetur enim de quouis alio modo, quo
aliquam veritatem aut certò, aut probabiliter inueſtigamus: ſiquidem
hoc ipſum ſcire poſſumus, quòd talis modus probabilem notitiã pariat.
ſerendi modo ſubiectũ collocant; omnis enim diſſerendi forma, quæ per
ſe vim habet aperiendi ignotum ex notioribus, participat rationẽ ſub-
iecti huius artis: ſed ita ſe habent præter argumentationem diuiſio, &
definitio; ergo ſunt partialia ſubiecta. Probatur minor. Quia diuiſro, &
definitio diuerſo penitus modo tum abſe inuicem, tum ab argumenta-
tione ignotum aperiunt, idque omnino independenter, & à ſe mutuò, &
ab argumentatione, vt earum naturam conſideranti eſt manifeſtum; er-
go immeritò aſſeueratur vel ſola demonſtratio, aut per ſe, aut ſimul cũ
definitione: vel ſyllogiſmus, aut argumentatio eſſe huius artis ſubiectũ.
Nec confirmationes ibidem additæ quicquam probant. Quoniam Ariſ-
11Exponun-
tur loca. A-
riſt. toteles in 1. Metaph. cap. 7. præcipuos tãtum cognoſcendi modos nume
rauit: quos fatemur eſſe demonſtrationem, & definitionem; id tamẽ nó
efficit, quominùs ſint alij. Quos eo loco ideo omiſit, quia hanc rem ex
profeſſo non declarabat. In libro autem ſecundo, quid nomine modi ſci
endi intelligat, iam explicauimus. Ad confirmationem pro eàdem Aui
cẽnæ ſententia concedendum eſt ſolum ſtudium ſciendi dignum eſſe Phi
loſopho; negandum verò de ſolo diſſerendi modo, quo ſcientia compa-
ratur, haberi poſſe ſcientiam. Habetur enim de quouis alio modo, quo
aliquam veritatem aut certò, aut probabiliter inueſtigamus: ſiquidem
hoc ipſum ſcire poſſumus, quòd talis modus probabilem notitiã pariat.
Confirmatio ſententiæ Alberti, Scoti, & Græcorum ſolùm probat Dia
lecticam ab Ariſtotele in libris, qui ad nos peruenerunt explicatam ha
bere pro ſubiecto adæquato ſolam argumentationem, vel præcipuã eius
partem, nempe ſyllogiſmum; hanc enim tantùm ex profeſſo tradit Ariſ-
toteles, vt idem Albertus loco ſuprà citato, & Ægydius initio Prædic-
22Albert.
Ægyd. annotarunt. Quòd ſi de Logica ſecundum ſe ſpectata loquamur, & illius
ſubiectum non totale, ſed præcipuum tantùm conſideremus; dicendum
etiam erit hoc eſſe argumentationem, vel ſyllogiſmum, qui inter omnes
diſſerendi formas obtinet principatum. Quemadmodum quia Deus eſt
præſtantiſsimum omnium entium, quæ in Metaphyſ. pertractantur, di-
citur illius ſubiectum primarium.
lecticam ab Ariſtotele in libris, qui ad nos peruenerunt explicatam ha
bere pro ſubiecto adæquato ſolam argumentationem, vel præcipuã eius
partem, nempe ſyllogiſmum; hanc enim tantùm ex profeſſo tradit Ariſ-
toteles, vt idem Albertus loco ſuprà citato, & Ægydius initio Prædic-
22Albert.
Ægyd. annotarunt. Quòd ſi de Logica ſecundum ſe ſpectata loquamur, & illius
ſubiectum non totale, ſed præcipuum tantùm conſideremus; dicendum
etiam erit hoc eſſe argumentationem, vel ſyllogiſmum, qui inter omnes
diſſerendi formas obtinet principatum. Quemadmodum quia Deus eſt
præſtantiſsimum omnium entium, quæ in Metaphyſ. pertractantur, di-
citur illius ſubiectum primarium.
ARTICVLVS IIII.
Aliquæ obiectiones contra ſuperiorem doctrinam diluuntur.
VT quę hactenus de ſubiecto Dialecticæ tradita ſũt, maniſeſtiora
33Prima ob-
iectio. euadant, ita licet primò obijcere. Subiectum cuiuſque diſcipli
næ debet eſſe prius, ſaltem quàm ipſa; ſed modus diſſerendi eſt
poſterior Dialectica; ergo non eſt illius obiectum. Maior pro-
batur. Nam ſcientia ſumit ſpeciem & diſtinctionem à ſuo ſubiecto: vt
33Prima ob-
iectio. euadant, ita licet primò obijcere. Subiectum cuiuſque diſcipli
næ debet eſſe prius, ſaltem quàm ipſa; ſed modus diſſerendi eſt
poſterior Dialectica; ergo non eſt illius obiectum. Maior pro-
batur. Nam ſcientia ſumit ſpeciem & diſtinctionem à ſuo ſubiecto: vt