Vitruvius, M. L. Vitrvuio Pollione De architectura : traducto di Latino in Vulgare dal vero exemplare con le figure a li soi loci con mirado ordine insignito co la sua tabula alphabetica per la quale potrai facilmente trouare la moltitudine de li vocabuli a li soi loci con summa diligentia expositi & enucleati mai piu da niuno altro fin al presente facto ad immensa vtilitate di ciascuno studioso

Page concordance

< >
Scan Original
81 17
82
83 18
84
85 19
86
87 20
88
89 21
90
91 22
92
93 23
94
95 24
96
97 25
98
99 26
100
101 27
102
103 28
104
105 29
106
107 30
108
109 31
110
< >
page |< < of 273 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="it" type="free">
        <div xml:id="echoid-div155" type="section" level="1" n="153">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1457" xml:space="preserve">
              <pb file="0086" n="86" rhead="LIBRO"/>
            uero che eſſa ſía poco cocta, íuí ſe demõſtrara eſſer uítíoſa qñ ſera tacta da lí gelící-
              <lb/>
            díj & </s>
            <s xml:id="echoid-s1458" xml:space="preserve">brína. </s>
            <s xml:id="echoid-s1459" xml:space="preserve">Adũcha ꝗ̃lle che í lí tectí nõ potrão patíre la fatíca, ꝗ̃lla nõ po ín la ſtru-
              <lb/>
            ctura eſſer fírma a ſupportare íl carícho. </s>
            <s xml:id="echoid-s1460" xml:space="preserve">Per la ꝗ̃l coſa maſſímamẽte lí paríetí del te
              <lb/>
            cto cõſtructo de uechíe tegule potrano hauer la fírmítate. </s>
            <s xml:id="echoid-s1461" xml:space="preserve">Ma lí cratícíj certamẽte
              <lb/>
            ío uoría ne anche fuſſeno trouatí, ꝑche quãto píu cõ celeríta & </s>
            <s xml:id="echoid-s1462" xml:space="preserve">laſſamento del loco
              <lb/>
            gíouano, tãto píu ſono dí magíore & </s>
            <s xml:id="echoid-s1463" xml:space="preserve">cõmune calamítate, ꝑche a lí íncẽdíj come fa-
              <lb/>
            gelle ſono paratí. </s>
            <s xml:id="echoid-s1464" xml:space="preserve">Adũcha píu ſapíentemẽte eſſer mí pare la ſpeſa de le oꝑe teſtacee
              <lb/>
            ín lo ſumpto, cha íl cõpẽdío de le cratícíe ꝑ eſſer ín ꝑículo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1465" xml:space="preserve">Anchora ꝗ̃llí cratícíj che
              <lb/>
            ſono í le tectoríe oꝑe í ꝗ̃lle fanno le ſchíepature ꝑ la díſpoſítíõe de le arectaríe & </s>
            <s xml:id="echoid-s1466" xml:space="preserve">trãſ
              <lb/>
            uerſaríe, ꝑche qñ ſono ílíníte recípíẽdo lo humore ſí ſgõflano, dopoí ſíccãdo ſe retí
              <lb/>
            rano, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1467" xml:space="preserve">coſí extenuatí díſrũpeno la ſolídíta de lí tectoríj. </s>
            <s xml:id="echoid-s1468" xml:space="preserve">ma ꝑche alcuní cõſtrínge
              <lb/>
            la celeríta, o uero ínopía, o uero díſceptíone del ípẽdẽte loco, coſí ſara da fare. </s>
            <s xml:id="echoid-s1469" xml:space="preserve">Il ſolo
              <lb/>
            ſía ſubſtructo altamẽte, acío ſía ítacto da la ruderatíõe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1470" xml:space="preserve">dal pauímẽto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1471" xml:space="preserve">Percheqñ
              <lb/>
            ſono ſubterratí í eſſí locí da la uetuſtate ſí fanno marcidí, dopoí ſotto ſedẽdo ſono ꝓ
              <lb/>
            clínatí & </s>
            <s xml:id="echoid-s1472" xml:space="preserve">díſrũpeno la ſpecíe de lí tectoríj. </s>
            <s xml:id="echoid-s1473" xml:space="preserve">De le paríete & </s>
            <s xml:id="echoid-s1474" xml:space="preserve">apparítíõe de generatíone
              <lb/>
            ín generatõe de la lor matería, de ꝗ̃le uírtu & </s>
            <s xml:id="echoid-s1475" xml:space="preserve">uítíj ſíano ꝑ ꝗ̃l modo ío ho potuto, ho
              <lb/>
            expoſíto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1476" xml:space="preserve">Ma de le cõtígnatíone, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1477" xml:space="preserve">de le lor copíe cõ quale ratíone fuſſeno cõpara-
              <lb/>
            te, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1478" xml:space="preserve">a la uetuſtatenõ ſíano fírme, ſí come la natura de le coſe dímoſtra ío explícaro.</s>
            <s xml:id="echoid-s1479" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div156" type="section" level="1" n="154">
          <head xml:id="echoid-head158" xml:space="preserve">***Del modo de taglíare la matería, ſeu arborí de legnamí. # Cap. # IX.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s1480" xml:space="preserve">LA matería ſí e da eſſer taglíata dal prícípío del autũno ad ꝗ̃llo tempo ꝗ̃le ſara
              <lb/>
            auãte ícomẽza a boffare íl u ẽto Fauonío, ꝑche í lo tẽpo de la príauera tuttí lí
              <lb/>
            arborí deuẽtano p̃gnãtí, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1481" xml:space="preserve">tuttí ꝓduceno fora ín foglíe & </s>
            <s xml:id="echoid-s1482" xml:space="preserve">ſructí ãníuerſaríj la uírtu
              <lb/>
            de la ſua ꝓpríeta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1483" xml:space="preserve">Adũcha qñ ꝗ̃lle ſerano uacue & </s>
            <s xml:id="echoid-s1484" xml:space="preserve">humíde ꝑ la neceſſíta de lí tẽpí ſí
              <lb/>
            fanno uane & </s>
            <s xml:id="echoid-s1485" xml:space="preserve">íbecílle ꝑ le rarítate, ſí come etíã lí corpí mulíebrí qñ hãno cõceputo.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s1486" xml:space="preserve">Perche dal feto al parto nõ ſí íudícano eſſerítegre, ne ãchora ne le coſe uẽdíbíle, qñ
              <lb/>
            ꝗ̃lle ſono p̃gnãte nõ ſe ꝓmetteno ꝑ ſane. </s>
            <s xml:id="echoid-s1487" xml:space="preserve">per ꝗ̃ſto che la ꝑſemínatíõe creſcẽdo í lo cor
              <lb/>
            po detrahe í ſí lo alímẽto de ogní poteſta del cíbo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1488" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s1489" xml:space="preserve">ꝗ̃to píu ferma eſſa ſí fa ala matu
              <lb/>
            ríta del parto, tãto mãco patíſſe ꝗ̃llo medemo eſſer̃ ſolído, da íl ꝗ̃le e ꝓcreata. </s>
            <s xml:id="echoid-s1490" xml:space="preserve">Et coſí
              <lb/>
            uſcíto fora íl parto, ꝗ̃llo che pría í altra generatíone de íncremento ſí detraheua, qñ
              <lb/>
            poí a la díſceparatíõe de la ꝓcreatíõe e líberato í le uacue & </s>
            <s xml:id="echoid-s1491" xml:space="preserve">aꝑte uene ín ſí receue, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1492" xml:space="preserve">
              <lb/>
            lãbēdo íl ſucco anchora ſe cõmẽza a cõſolídarſe, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1493" xml:space="preserve">retorna í la príma fírmítate de la
              <lb/>
            ſua natura. </s>
            <s xml:id="echoid-s1494" xml:space="preserve">Adũcha ꝑ tal medema ratíõe í lo autũnale tẽpo ꝑ la maturíta de lí fru-
              <lb/>
            ctí, qñ le foglíe cõmẽzan a flauegíare, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1495" xml:space="preserve">le radíce dí eſſí arborí recípíẽdo í ſí da la ter
              <lb/>
            ra íl ſucco ſe recuꝑano, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1496" xml:space="preserve">ſe reſtítuíſſeno ín la antíꝗ̃ ſolídítate. </s>
            <s xml:id="echoid-s1497" xml:space="preserve">Ma ꝑ cõtrarío la for
              <lb/>
            za díl aere híberno cõpríme, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1498" xml:space="preserve">cõſolída eſſe ꝑ ꝗ̃llo tẽpo che e dí ſopra ſcrípto. </s>
            <s xml:id="echoid-s1499" xml:space="preserve">Adū
              <lb/>
            cha ſí cõ ꝗ̃lla ratíõe & </s>
            <s xml:id="echoid-s1500" xml:space="preserve">eſſo tẽpo ꝗ̃le e dí ſopraſcrípto, ſí taglía la matería ꝑ tẽpo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1501" xml:space="preserve">Ma
              <lb/>
            taglíarla bíſogna coſí che ſía taglíata la groſſezza díl arbore íſíno a meza medulla,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s1502" xml:space="preserve">íuí ſía laſſata, acío che ꝑ eſſa bñ ſí exſícca ſtíllãdo íl ſucco, coſí íl líquor íutíle ꝗ̃le
              <lb/>
            e entro í eſſí effluēdo ꝑ lo Torulo nõ patíra che morẽdo, ín eſſo entro lí ſía putrefa-
              <lb/>
            ctíõe, ne eſſer corrupta la ꝗ̃líta de la matería. </s>
            <s xml:id="echoid-s1503" xml:space="preserve">Ma ſpecíalmēte ín ꝗ̃llo tẽpo qñ ſera ſíc
              <lb/>
            ca larbore, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1504" xml:space="preserve">ſenza ſtílle ſía deíecta ꝑ terra, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1505" xml:space="preserve">coſí ſera optía ad uſo. </s>
            <s xml:id="echoid-s1506" xml:space="preserve">Ma ꝗ̃ſta coſa co
              <lb/>
            ſí eſſere bíſogna aíaduertíre anchora da lí arboſcíellí, ꝑche eſſe qñ cíaſcune nel ſuo
              <lb/>
            tẽpo al baſſo ꝑforate ſono caſtrate, ꝓfondeno da le medulle ꝗ̃llo che hãno ín ſí el ſu
              <lb/>
            perãte & </s>
            <s xml:id="echoid-s1507" xml:space="preserve">uítíoſo líquore ꝑ lí foramí, & </s>
            <s xml:id="echoid-s1508" xml:space="preserve">coſí ſícceſcendo receueno ín ſí la díuturníta. </s>
            <s xml:id="echoid-s1509" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Ma ꝗ̃llí humorí che nõ hãno lí exítí da lí arborí íntra loro cõcreſcẽdo ſí </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>