Vitruvius, M. L. Vitrvuio Pollione De architectura : traducto di Latino in Vulgare dal vero exemplare con le figure a li soi loci con mirado ordine insignito co la sua tabula alphabetica per la quale potrai facilmente trouare la moltitudine de li vocabuli a li soi loci con summa diligentia expositi & enucleati mai piu da niuno altro fin al presente facto ad immensa vtilitate di ciascuno studioso

Table of contents

< >
[81.] N ante A. & E
[82.] N ante O
[83.] N ante V
[84.] O ante B C. & D
[85.] O ante E L M. & N
[86.] O ante P. & R
[87.] P ante A
[88.] P ante. E
[89.] P ante H
[90.] P ante I
[91.] P ante L
[92.] P ante N. & O
[93.] P ante R
[94.] P ante S. & T
[95.] P ante V
[96.] Q ante V
[97.] R ante A & E
[98.] R ante H
[99.] R ante O. & V
[100.] S ante A
[101.] S ante C
[102.] S ante E
[103.] S ante I
[104.] S ante M. & O
[105.] S ante P
[106.] S ante T
[107.] S ante V
[108.] T ante A
[109.] T ante E
[110.] T ante H
< >
page |< < of 273 > >|
86LIBRO uero che eſſa ſía poco cocta, íuí ſe demõſtrara eſſer uítíoſa ſera tacta da gelící-
díj
&
brína. Adũcha ꝗ̃lle che í tectí potrão patíre la fatíca, ꝗ̃lla po ín la ſtru-
ctura
eſſer fírma a ſupportare íl carícho.
Per la ꝗ̃l coſa maſſímamẽte paríetí del te
cto
cõſtructo de uechíe tegule potrano hauer la fírmítate.
Ma cratícíj certamẽte
ío
uoría ne anche fuſſeno trouatí, ꝑche quãto píu celeríta &
laſſamento del loco
gíouano
, tãto píu ſono magíore &
cõmune calamítate, ꝑche a íncẽdíj come fa-
gelle
ſono paratí.
Adũcha píu ſapíentemẽte eſſer pare la ſpeſa de le oꝑe teſtacee
ín
lo ſumpto, cha íl cõpẽdío de le cratícíe eſſer ín ꝑículo.
Anchora ꝗ̃llí cratícíj che
ſono
í le tectoríe oꝑe í ꝗ̃lle fanno le ſchíepature la díſpoſítíõe de le arectaríe &
trãſ
uerſaríe
, ꝑche ſono ílíníte recípíẽdo lo humore ſí ſgõflano, dopoí ſíccãdo ſe retí
rano
, &
coſí extenuatí díſrũpeno la ſolídíta de tectoríj. ma ꝑche alcuní cõſtrínge
la
celeríta, o uero ínopía, o uero díſceptíone del ípẽdẽte loco, coſí ſara da fare.
Il ſolo
ſía
ſubſtructo altamẽte, acío ſía ítacto da la ruderatíõe, &
dal pauímẽto. Percheqñ
ſono
ſubterratí í eſſí locí da la uetuſtate ſí fanno marcidí, dopoí ſotto ſedẽdo ſono
clínatí
&
díſrũpeno la ſpecíe de tectoríj. De le paríete & apparítíõe de generatíone
ín
generatõe de la lor matería, de ꝗ̃le uírtu &
uítíj ſíano ꝗ̃l modo ío ho potuto, ho
expoſíto
.
Ma de le cõtígnatíone, & de le lor copíe quale ratíone fuſſeno cõpara-
te
, &
a la uetuſtatenõ ſíano fírme, ſí come la natura de le coſe dímoſtra ío explícaro.
***Del modo de taglíare la matería, ſeu arborí de legnamí. # Cap. # IX.
LA matería ſí e da eſſer taglíata dal prícípío del autũno ad ꝗ̃llo tempo ꝗ̃le ſara
auãte
ícomẽza a boffare íl u ẽto Fauonío, ꝑche í lo tẽpo de la príauera tuttí
arborí
deuẽtano p̃gnãtí, &
tuttí ꝓduceno fora ín foglíe & ſructí ãníuerſaríj la uírtu
de
la ſua ꝓpríeta.
Adũcha ꝗ̃lle ſerano uacue & humíde la neceſſíta de tẽpí ſí
fanno
uane &
íbecílle le rarítate, ſí come etíã corpí mulíebrí hãno cõceputo.
Perche dal feto al parto ſí íudícano eſſerítegre, ne ãchora ne le coſe uẽdíbíle,
ꝗ̃lle
ſono p̃gnãte ſe ꝓmetteno ſane.
per ꝗ̃ſto che la ꝑſemínatíõe creſcẽdo í lo cor
po
detrahe í ſí lo alímẽto de ogní poteſta del cíbo.
& ꝗ̃to píu ferma eſſa ſí fa ala matu
ríta
del parto, tãto mãco patíſſe ꝗ̃llo medemo eſſer̃ ſolído, da íl ꝗ̃le e ꝓcreata.
Et coſí
uſcíto
fora íl parto, ꝗ̃llo che pría í altra generatíone de íncremento ſí detraheua,
poí
a la díſceparatíõe de la ꝓcreatíõe e líberato í le uacue &
aꝑte uene ín ſí receue, &
lãbēdo
íl ſucco anchora ſe cõmẽza a cõſolídarſe, &
retorna í la príma fírmítate de la
ſua
natura.
Adũcha tal medema ratíõe í lo autũnale tẽpo la maturíta de fru-
ctí
, le foglíe cõmẽzan a flauegíare, &
le radíce eſſí arborí recípíẽdo í ſí da la ter
ra
íl ſucco ſe recuꝑano, &
ſe reſtítuíſſeno ín la antíꝗ̃ ſolídítate. Ma cõtrarío la for
za
díl aere híberno cõpríme, &
cõſolída eſſe ꝗ̃llo tẽpo che e ſopra ſcrípto. Adū
cha
ſí ꝗ̃lla ratíõe &
eſſo tẽpo ꝗ̃le e ſopraſcrípto, ſí taglía la matería tẽpo. Ma
taglíarla
bíſogna coſí che ſía taglíata la groſſezza díl arbore íſíno a meza medulla,
&
íuí ſía laſſata, acío che eſſa ſí exſícca ſtíllãdo íl ſucco, coſí íl líquor íutíle ꝗ̃le
e
entro í eſſí effluēdo lo Torulo patíra che morẽdo, ín eſſo entro ſía putrefa-
ctíõe
, ne eſſer corrupta la ꝗ̃líta de la matería.
Ma ſpecíalmēte ín ꝗ̃llo tẽpo ſera ſíc
ca
larbore, &
ſenza ſtílle ſía deíecta terra, & coſí ſera optía ad uſo. Ma ꝗ̃ſta coſa co
ſí
eſſere bíſogna aíaduertíre anchora da arboſcíellí, ꝑche eſſe cíaſcune nel ſuo
tẽpo
al baſſo ꝑforate ſono caſtrate, ꝓfondeno da le medulle ꝗ̃llo che hãno ín ſí el ſu
perãte
&
uítíoſo líquore foramí, & coſí ſícceſcendo receueno ín ſí la díuturníta.
Ma
ꝗ̃llí humorí che hãno exítí da arborí íntra loro cõcreſcẽdo ſí

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index