Commentarii Collegii Conimbricensis e Societate Jesu. In universam dialecticam Aristotelis Stagirita, 1606

Table of contents

< >
[Item 1.]
[2.] COMMENTARII COLLEGII CONIMBRICENSIS E SOCIETATE IESV, IN VNIVERSAM DIA lecticam Ariſtotelis Stagiritæ
[3.] MOGVNTÆ. In Officina Tipographica Ioann Albini. M. DC. VI.
[4.] COLLEGII CONIMBRICENSIS E SOCIETATE IESV, IN VNIVERSAM DIALECTIC AM Ariftotelis Stagirit. ARTES A QVIBVS, ET QVO tempore inuentæ fint.
[5.] aecurſu temporum artes, biloſopbiamque profeſsi ſunt, atque in primis de Italica, & Ionica,
[6.] De Academicorum, & Stoicorum ſecta.
[7.] De Peripateticorum fecta, & ingenio, doctrinaq́ ue Ariſiotelis.
[8.] QVÆSTIOI. Vtrum ars probè definiatur à Pbiloſophis? ARTICVLVS I. Vnde bomini ars venerit?
[9.] Vt Spbæræ fortuna, cubo ſic inſidet Hermes. Artibus bic varvis, caſibus illa præeſt.
[10.] ARTICVLVS II. Definitio artis expenditur, & approbatur.
[11.] ARTICVLVS III. Obiecta aduerſus definitionem artis, eorumq́ ue dilutio.
[12.] QVÆSTIO II. An artium diuiſio rectè ſe habeat. ARTICVLVS I. Prima artium diſtributio in reales, & ſermoeinales.
[13.] ARTICVLVS II. Altera diuiſio artis in practicas, & contemplatiuas. Tertia artium partitio in ſuperiores, & inferiores. Lingua, tropus, ratio, numerus, tonus, angulus, aſtra, Rus, nemus, arma, rates, vulnera, lana, faber. QVÆSTIO III. Quem ordinem inter ſe artes obtineant. ARTICVLVS I. De ordine inuentionis artium.
[14.] ARTICVLVS II. De ordine tradendi artes, & earum inter ſe prœcellentia.
[15.] QVÆSTIO IIII. Vtrùm Dialectica ſit perè, proprieque ſcientia, & ab alijs diſtincta? ARTICVLVS I. De nominibus Dialecticæ, eiuſque natur a, ac fine.
[16.] ARTICVLVS II. Dialecticæ in docentem, & vtentem partitio explicatur.
[17.] ARTICVLVS III. Dialecticam docentem eſſe verè, proprièq; ſcientiam à cæteris di- ſtinctam concluditur.
[18.] Dialecticam docentem eſſe partem Philoſophiæ ex dictis ſequi.
[19.] ARTICVLVS V. Dialecticam docentem eſſe practicam ſcientiam.
[20.] QVÆSTIOV. Quod nam ſit adæquatum Dialecticæ ſubiectum. ARTICVLVS I. Quale eſſe debeat cuiuſq́ ue artis ſubiectum.
[21.] ARTICVLVS II. Aliorum de ſubiecto Dialecticæ opiniones confutantur.
[22.] ARTICVLVS III. Diſſerendi modum eſſe Dialecticæ ſubiectum comprobatur.
[23.] ARTICVLVS IIII. Aliquæ obiectiones contra ſuperiorem doctrinam diluuntur.
[24.] QVÆSTIO VI. Sit ne Dialectica ad alias diſciplinas capeſſendas neceſſaria, an non? ARTICVLVS I. Difputatur quæſtio in vtramque partem.
[25.] ARTICVLVS. II. Reſoluitur quæſtio, & ſatisfit argumentis, quatenùs reſo- lutioni aduerſantur.
[26.] APPENDIX. In qua Logicœ partitiones breuiter explicantur.
[27.] COMMENTARII. IN ISAGOGEM PORPHYRII. Proœmium. De Autore, inſtituto, inſcriptione, partitione, & vtilitate buius operis.
[28.] PRÆFATIO PORPHYRII.
[29.] ¶ PRÆFATIO Ad Chryſaorium.
[30.] COMMENTARIVS.
< >
page |< < (7) of 990 > >|
97QVÆSTIO I. ARTICVL. L
QVÆSTIOI.
Vtrum ars probè definiatur à Pbiloſophis?
ARTICVLVS I.
Vnde bomini ars venerit?
NO N defuère, quinaturam grauiter incuſarint, quod cũ cæ-
teris animantibus indumenta, & arma ſponte ſua contule-
rit, hominem nudum, & inermem procrearit, ſed eam calũ-
niam ſapientes viri diluerunt vel eo argumento, quod illum
quaſi defectum natura aliunde compenſarit, dum homini ra
tionem, manumq́ ue tribuit:
illam ad excogitandum, hanc quaſi com-
mune inſtrumẽtum ad conficiendum opus:
id, quod auctor librorum de
11Autor li.
de fecretio
riſap.
Ariftotel.
Plato.
Lactant.
Galenus.
Anaxag.
apud Plu-
tb.
Seneca.
ſecretiori ſapiẽtia ſecundũ Ægyptios lib. 12. c. 2. Ariſtoteles lib. 4. de par
tibus anim. cap. IO. Plato in Protagora, Lactãtius in lib. deOpificio Dei,
cap. 2.
Galenus initio libri primi de vſu partium: Anaxagoras apud Plu
tarchum in libello de fortuna, Seneca lib. 2. de officijs, cap. 29. alijq́; au-
ctores annotarunt.
At non ob id tantùm natura homini rationem, & intelligẽtiam dedit,
vtilla ad tuendam vitam ſubſidia compararet;
ſed multò magis vt ani-
22Ad quid
ratio bomi
ni data?
mum diuino ſatu editum præſtanti rerum notitia excoleret, atqueita
ad Deũ, cuius adũbratam gerebat effigiem, propriùs accederet, verùm
quia mentis noſtræ cognitio abſque habitibus artium, & ſcientiarũ mi-
nùs ordinata, minùs prompta, minùsq́ ;
iucunda futura erat, maximè fuit
conſentaneum hominis nobilitati, vt id ſibi præſidium aſciſceret, ſine
quo etiam vitam, neque pro dignitate, neque commodè agere poſſet,
33Arift. iuxta illud Ariſtotelis lib. 1. Metaphyſic. cap. 1. genus hominum arte vi-
uit, & ratione.
Ergo intelligendi vis, habitus artium, ſcientiarumq́ ; ſibi
comparauit proprijs actibus, præeũte ſenſuũ miniſterio, obſeruatione,
& experientia.
Quam acuebat partim neceſsitudo, & duris vrgens in re
bus egeſtas (hæc enim artium nonnullas inuenire fecit) partim inge-
nita noſtris animis ſciendi cupiditas, ſimulq́ ue admiratio, vt docet Pla-
to in Theæteto explicans poetarum fabulam, de Thaumante, & Iride, qua
44Plato in
Theat.
ſignificare voluerunt ex Thaumante, id eſt, admiratione natam Irim,
ideſt, cognitionem rerum.
Peculiariter autem dicitur experientia artes, & ſcientias peperiſſe,
55Experien
tia artes
P.
vt teſtatur Ariſtoteles loco citato, vbi affert illud Poli apud Platone in
dialogo, qui inſcribitur Gorgias, experientia artem genuit, inexperiẽ
tia fortunam.
Vtique experimento compertum eſt, v. g. Rheubarbarum
purgaſſe choleram Socrati, Platoni, Alcibiadi, Calliæ, & alijs.
Ex hac ob-
ſeruatione is, à quo id notatum eſt, acquiſiuit vniuer ſalem quandam ra
tionem, ac iudicium de Rheubarbaro, quòd purget choleram:
tum inde
ad formandam artem ita progreſſus eſt;
ijs, qui cholera abundant, adhi
bendum eſt remedium ad eam purgandam, ſed Rheubarbarum purgat
ram, igitur adhibendum eſt ijs, qui cholera abundant. In hoc diſ-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index