Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
91
(59)
92
(60)
93
(61)
94
(62)
95
(63)
96
(64)
97
(65)
98
(66)
99
(67)
100
(68)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(68)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div218
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
55
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6269
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
68
"
file
="
514.01.100
"
n
="
100
"
rhead
="
LIBER
"/>
ne non poſſunt pluſquam unam ſuſtinere contignationem, in ea autem maieſtate urbis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6270
"
xml:space
="
preserve
">ciuium infi-
<
lb
/>
nita frequentia, innumerabiles habitationes opus fuit explicare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6271
"
xml:space
="
preserve
">Ergo cum recipere non poſſet area
<
lb
/>
plana tantam multitudinem ad habitandum in urbe, ad auxilium altitudinis ædificiorum res ipſa coe-
<
lb
/>
git deuenire.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6272
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6273
"
xml:space
="
preserve
">Quod planis areis ad habitandum multitudo magna recipinonpoſſet, ad altitudinem ædificiorum peruen-
<
lb
/>
tum est, ut quod in plano fieri non poſſet, id in alto commode fieret. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6274
"
xml:space
="
preserve
">Quare cum populares domus communi lo-
<
lb
/>
co conſtruebantur, lege cautum erat parietes maiori craßitudine ſeſquipedali non eſſe, ne craſſitudo parietum
<
lb
/>
maiorem aream occuparet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6275
"
xml:space
="
preserve
">Siigitur uoluiſſent lateritios parietes conſtruere, oportuiſſet duplici, uel triplici
<
lb
/>
ordine lateron parium uſos fuiſſe, quoniam ſiminori ac ſimplici unicoque latere erexiſſent, non potuiſſent am-
<
lb
/>
plius, quam unamhabere contignationem; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6276
"
xml:space
="
preserve
">debiles enim crudilateres ſunt, nec poſſunt ſustinere onera: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6277
"
xml:space
="
preserve
">popu-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.100-01
"
xlink:href
="
note-514.01.100-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
lus autem Bomanus in altitudinem habitabat ob angustiam areæ, ideo leges non patiebantur lateritios eſſe
<
lb
/>
parietes, quoniam maiorem aream occupabant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6278
"
xml:space
="
preserve
">parietes ergo quidomum circundabant non erant lateritij.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6279
"
xml:space
="
preserve
">quæ res effecit, ut non adeo pulchrè eſſent populares domus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6280
"
xml:space
="
preserve
">propter multas contignationes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6281
"
xml:space
="
preserve
">materia-
<
lb
/>
tiones, quibus utebantur, ut in altitudinem erigerent domos ſuas, ignibus erant ſubiectæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6282
"
xml:space
="
preserve
">Hinc Nero inex-
<
lb
/>
tinguibilem ſane ignem Romæ excitauit, nec extingui potuit, niſi maiori parte urbis abſumpta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6283
"
xml:space
="
preserve
">Hinc Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6284
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
{ Niſi diplinthij aut triplinthij } ideſt duorum, aut trium ordinum planorum, uel in corij latitudinem inſtra-
<
lb
/>
torum: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6285
"
xml:space
="
preserve
">plinthus enim laterem ſignificat, nos quoque craßitudinem parietum duorum uel trium quadrello-
<
lb
/>
rum dicimus: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6286
"
xml:space
="
preserve
">parietes autem nostri, quoniam eos ex coctis lateribus ducimus, ideo firmißimi ſunt ſi unius & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6287
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
dimidij, uel duorum laterum ſunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6288
"
xml:space
="
preserve
">Illud autem obſeruandum eſt hoc loco. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6289
"
xml:space
="
preserve
">Vitruuium populares domus hic de-
<
lb
/>
ſcripſiſſe per tranſcurſum, nā alibi de illis non meminit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6290
"
xml:space
="
preserve
">priuatas autem domos ciuium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6291
"
xml:space
="
preserve
">nobilium ſexto libro
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.100-02
"
xlink:href
="
note-514.01.100-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
deſcribit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6292
"
xml:space
="
preserve
">{ Cæteri autem parietes ne ſpatia anguſtiora fierent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6293
"
xml:space
="
preserve
">} Cæteros parietes intelligit eos qui habita-
<
lb
/>
tiones distinguunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6294
"
xml:space
="
preserve
">in medianis partibus diſponuntur, nam ſupra de illis loquutus eſt, qui aream domus am-
<
lb
/>
biunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6295
"
xml:space
="
preserve
">circumcludunt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6296
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6297
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Itaqve</
emph
>
pilis lapideis, ſtructuris teſtaceis, parietibus cæmentitijs, altitudines extructæ contigna-
<
lb
/>
tionibus crebris coaxatæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6298
"
xml:space
="
preserve
">cænaculorum ſummas utilitates perficiunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6299
"
xml:space
="
preserve
">deſpectationes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6300
"
xml:space
="
preserve
">ergo me-
<
lb
/>
nianis & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6301
"
xml:space
="
preserve
">contignationibus uarijs alto ſpacio multiplicatis populus Romanus egregias habet ſine im-
<
lb
/>
peditione habitationes.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6302
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6303
"
xml:space
="
preserve
">Pilæ lapideæ erectæ ſtructura coctorum laterum (ſic enim teſtaceum intelligo parietem) ex cæmentis factæ
<
lb
/>
multas contignationes, quas nos ſolaria, autem palchos dicimus, ſuſtinebant, unde cænaculorum commo-
<
lb
/>
ditas maxima & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6304
"
xml:space
="
preserve
">menianorum, ideſt podiorum uel mutulorum ad ſpectandum deorſum venuſtas egregia ui-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.100-03
"
xlink:href
="
note-514.01.100-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
debatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6305
"
xml:space
="
preserve
">Lex igitur optime conſuluit commoditati, unde Vitru. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6306
"
xml:space
="
preserve
">non ignarus legum, quatenus Architecto ſat
<
lb
/>
eſt hoc quoque loco iudicatur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6307
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6308
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvoniam</
emph
>
ergo explicata ratio eſt, quid ita in urbe propter neceſsitatem anguſtiarum non
<
lb
/>
patiantur eſſe lateritios parietes, cum extra urbem opus erit his uti, fine uitijs ad uetuſtatem, ſic erit
<
lb
/>
faciendum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6309
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6310
"
xml:space
="
preserve
">Vbi ampla area, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6311
"
xml:space
="
preserve
">libera eſt, quemadmodum extra urbem, tunc ad uetuſtatem hoc modo erit faciendu.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6312
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6313
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Svmmis</
emph
>
parietibus ſtructura teſtacea ſub tegula ſubijciatur altitudine circiter ſeſquipedali, ha-
<
lb
/>
beatq́ue proiecturas coronarum; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6314
"
xml:space
="
preserve
">ita uitari poterunt, quæ ſolent in hìs fieri uitia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6315
"
xml:space
="
preserve
">cum enim in tecto
<
lb
/>
tegulæ fuerint fractæ, aut a uentis deiectæ, qua posſit eximbribus aqua perpluere, non patietur lo-
<
lb
/>
rica teſtacea lædi laterem, ſed proiectura coronarum reiiciet extra perpendiculum ſtillas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6316
"
xml:space
="
preserve
">ea ratio-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.100-04
"
xlink:href
="
note-514.01.100-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
ne ſeruauerit integras lateritiorum parietum ſtructuras.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6317
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6318
"
xml:space
="
preserve
">Hunc locum Palladius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6319
"
xml:space
="
preserve
">primo clarius explicando ſumpſit, dicens. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6320
"
xml:space
="
preserve
">Quod ſi lateritios parietes in præto-
<
lb
/>
rio facere uolueris, illudſeruare debebis, ut perfectis parietibus in ſummitate quætrabibus ſubiacebit, ſtructu
<
lb
/>
ratestacea cum coronis prominentibus fiat ſeſquipedali altitudine: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6321
"
xml:space
="
preserve
">ut ſicorruptæ tegulæ, aut imbrices fue-
<
lb
/>
rint, parietes, non poſſint stillicidia penetrare perpluuiam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6322
"
xml:space
="
preserve
">Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6323
"
xml:space
="
preserve
">structuram illam teſtaceam cum prominen-
<
lb
/>
tibus coronis, loricamuocat: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6324
"
xml:space
="
preserve
">proiecturas autem coronarum, intelligit prominentias ſuperioris parietis ad ar-
<
lb
/>
cendosimbres. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6325
"
xml:space
="
preserve
">has igitur ex cocto latere fieri debere monet, nam facilius imbribusdurat, quàm lateritiæ ſoli
<
lb
/>
exſiccatæ.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6326
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6327
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">De</
emph
>
ipſa autem teſta ſi ſit optima, ſeu uitioſa ad ſtructuram, ſtatim nemo poteſt iudicare, quòd
<
lb
/>
in tempeſtatibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6328
"
xml:space
="
preserve
">æſtate in tecto cum eſt collocata, tunc ſi firma eſt, probatur . </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6329
"
xml:space
="
preserve
">Nam quæ non fue
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.100-05
"
xlink:href
="
note-514.01.100-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
rit ex creta bona, aut parum erit cocta, ibi ſe oſtendet eſſe uitioſam gelicidiis e pruina tacta. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6330
"
xml:space
="
preserve
">ergo quę
<
lb
/>
non in tectis poterit pati laborem, ea non poteſt in ſtructura oneri ferendo eſſe firma . </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6331
"
xml:space
="
preserve
">Quare maxi-
<
lb
/>
me ex ueteribus tegulis tecti ftructi parietes firmitatem poterunt habere.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6332
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s6333
"
xml:space
="
preserve
">Tegulæ ueteres uidentur iam probatæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6334
"
xml:space
="
preserve
">quare utiliter, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6335
"
xml:space
="
preserve
">ſecure ponuntur in structura, bene cocti, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6336
"
xml:space
="
preserve
">ex
<
lb
/>
creta bona lateres eligidebent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6337
"
xml:space
="
preserve
">de quibusſupra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6338
"
xml:space
="
preserve
">Quoniam uero aut impenſæ parcebant Romani, aut angu-
<
lb
/>
ſtiæ locorum inſeruiebant, ſæpe craticios parietes in medianis partibus diſponebant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6339
"
xml:space
="
preserve
">quamrem improbat Vitr.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6340
"
xml:space
="
preserve
">ſed cum neceßitate fieri oportebat, ut parietes huiuſmodi ſtruerentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6341
"
xml:space
="
preserve
">leges & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6342
"
xml:space
="
preserve
">regulas ponit, ut commode
<
lb
/>
fiant, inquit igitur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6343
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6344
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Cratitii</
emph
>
uero uelim quidem neinuenti eſſent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6345
"
xml:space
="
preserve
">quantum enim celeritati, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6346
"
xml:space
="
preserve
">laxamenti loci
<
lb
/>
proſunt, tanto maiori, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6347
"
xml:space
="
preserve
">communi ſunt calamitati, quod ad incendia ( uti faces ) ſunt parati. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s6348
"
xml:space
="
preserve
">Itaque
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.100-06
"
xlink:href
="
note-514.01.100-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>