Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
< >
page |< < (73) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div251" type="section" level="2" n="56">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6851" xml:space="preserve">
                <pb o="73" file="514.01.105" n="105" rhead="SECVNDVS"/>
              eſt ut ingenioſe Philander notat, quod Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s6852" xml:space="preserve">prægnantem uolebat eſſe imbecillem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6853" xml:space="preserve">ad munia obeunda ine-
                <lb/>
              ptam, quod embryo detrahat in ſe alimentum. </s>
              <s xml:id="echoid-s6854" xml:space="preserve">Vulpianus uero intellexit non morboſam, ideſt non redhiben-
                <lb/>
              dam. </s>
              <s xml:id="echoid-s6855" xml:space="preserve">Nam cum eſſet edictum Aedilium curulium, ut qui uenderent, certos facerent emptores, ſi quid morbi
                <lb/>
              aut uitij ineſſet, contra qui feciſſet, re improbata cogipoſſet habere id, quod ante habuerat: </s>
              <s xml:id="echoid-s6856" xml:space="preserve">certe qui præ-
                <lb/>
              gnantem uendiſſet, nec emptori dixißet: </s>
              <s xml:id="echoid-s6857" xml:space="preserve">tamen edicto cogi non poterat mancipium recipere. </s>
              <s xml:id="echoid-s6858" xml:space="preserve">Id redhibere di-
                <lb/>
              cebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s6859" xml:space="preserve">Vnde redhibitio uocata.</s>
              <s xml:id="echoid-s6860" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6861" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Eadem</emph>
              ratione autumnali tempore maturitate ſructuum flacceſcente fronde, ex terra recipientes
                <lb/>
              radices arborum in ſe ſuccum, recuperantur & </s>
              <s xml:id="echoid-s6862" xml:space="preserve">reſtituuntur in antiquam ſoliditatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s6863" xml:space="preserve">At uero aeris
                <lb/>
              hyberni uis comprimit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6864" xml:space="preserve">conſolidat eas, per id (ut ſupraſcriptum eſt) tempus.</s>
              <s xml:id="echoid-s6865" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6866" xml:space="preserve">Poſtquam neque frondes, nec fructus amplius indigent alimento, illud alimentum, quod in frondes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6867" xml:space="preserve">fru-
                <lb/>
              ctus uertebatur, trabitur a trunco. </s>
              <s xml:id="echoid-s6868" xml:space="preserve">qui propterea priſtinam recuperat firmitatem, quæ hyeme conſeruatur;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s6869" xml:space="preserve">nam frigore comprimitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6870" xml:space="preserve">conſolidatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s6871" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6872" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ergo</emph>
              ſi ea ratione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6873" xml:space="preserve">eo tempore, quod ſupra ſcriptum eſt, cæditur materies erit tempeſtiua.</s>
              <s xml:id="echoid-s6874" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6875" xml:space="preserve">Concludit quod uolebat, postquam & </s>
              <s xml:id="echoid-s6876" xml:space="preserve">medicus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6877" xml:space="preserve">Philoſopbus uideri uoluit.</s>
              <s xml:id="echoid-s6878" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6879" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Caedi</emph>
              autem ita oportet, ut incidatur arboris crasſitudo ad mediam medullam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6880" xml:space="preserve">relinquatur,
                <lb/>
              uti per eam exſicceſcat ſtillando ſuccus.</s>
              <s xml:id="echoid-s6881" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6882" xml:space="preserve">Modum oſtendit materiæ cædendæ, circuncidi ſtipitem monet, uſque ad mediam medullam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6883" xml:space="preserve">relinqui ere-
                <lb/>
              ctam arborem uti ſuccus ex ea præciſione stillet. </s>
              <s xml:id="echoid-s6884" xml:space="preserve">Neuero quis putet ſuccum omnem exhauriendum eſſe, decla
                <lb/>
              rat de quo intelligat.</s>
              <s xml:id="echoid-s6885" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6886" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ita</emph>
              qui ineſt in his inutilis liquor effluens per torulum, non patietur emori in eo ſaniem, nec
                <lb/>
              corrumpi materiæ qualitatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s6887" xml:space="preserve">Tum autem cum ſicca, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6888" xml:space="preserve">ſine ſtillis erit arbor, deijciatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6889" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s6890" xml:space="preserve">ita erit
                <lb/>
              optima in uſu.</s>
              <s xml:id="echoid-s6891" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6892" xml:space="preserve">Inutili bumore tanquam ſanie, uel pituita exſiccato, uiuida lignorum poteſtas ſine ſuperfluitate relinquitur,
                <lb/>
              ac propterea non eſt putredini obnoxia. </s>
              <s xml:id="echoid-s6893" xml:space="preserve">quando igitur non amplius defluet, tunc deijcienda est arbos, ſed ne
                <lb/>
              hoc etiam ſimilitudine, ac ratione aliqua carere uideatur, probat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s6894" xml:space="preserve">experimento quodam.</s>
              <s xml:id="echoid-s6895" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6896" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Hoc</emph>
              autem ita eſſe licet animaduertere etiam de arbuſtis. </s>
              <s xml:id="echoid-s6897" xml:space="preserve">Ea enim cum ſuo quæque tempore ad
                <lb/>
              imum perforata, caſtrantur, profundunt è medullis, quem habent in ſe ſuperantem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6898" xml:space="preserve">uitioſum per fo-
                <lb/>
              ramina liquorem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6899" xml:space="preserve">ita ſicceſcendo recipiunt in ſe diuturnitatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s6900" xml:space="preserve">Qui autem non habent ex arbori-
                <lb/>
              bus exitus humores, intra concreſcentes putreſcunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6901" xml:space="preserve">efficiunt inanes eas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6902" xml:space="preserve">uitioſas: </s>
              <s xml:id="echoid-s6903" xml:space="preserve">Ergo ſi ſtan-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.105-03" xlink:href="note-514.01.105-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tes & </s>
              <s xml:id="echoid-s6904" xml:space="preserve">uiuæ ſicceſcendo non ſeneſcunt, ſine dubio, cum eædem ad materiam deijciuntur, cum ea ratio-
                <lb/>
              ne curatæ fuerint, habere poterunt, magnas in ædificijs ad uetuſtatem utilitates.</s>
              <s xml:id="echoid-s6905" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6906" xml:space="preserve">Atque bæc ſatis de cædendi modo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6907" xml:space="preserve">ratione; </s>
              <s xml:id="echoid-s6908" xml:space="preserve">nunc ad uires, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6909" xml:space="preserve">poteſtates arborum tranſit.</s>
              <s xml:id="echoid-s6910" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6911" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Eae</emph>
              autem inter ſe diſcrepantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6912" xml:space="preserve">diſsimiles habent uirtutes, uti Robur, Vlmus, Populus, Cu-
                <lb/>
              preſſus, Abies, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6913" xml:space="preserve">cæteræ, quæ maximè in ædificijs ſunt idoneæ, Namque non poteſt id Robur, quod
                <lb/>
              Abies, nec Cupreſſus, quod Vlmus, nec cæteræ eaſdem habent inter ſe naturæ rerum ſimilitates, ſed
                <lb/>
              ſingula genera principiorum proprietatibus comparata, alios alij generis præſtãt in operibus effectus.</s>
              <s xml:id="echoid-s6914" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6915" xml:space="preserve">Diſſimiles arborum naturas eſſe dixit, probauitq́ue ab effectu, quoniam non id poteſt Robur, quod Abies,
                <lb/>
              nec Cupreſſus, quod Vlmus, qui quidem effectus ex natura principiorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6916" xml:space="preserve">permixtione deducitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6917" xml:space="preserve">Non poſ-
                <lb/>
              ſe autem id arborem unam, quod alia poteſt, probare incipit in ſingulis ex principiorum cuiusque ratione.</s>
              <s xml:id="echoid-s6918" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6919" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Et</emph>
              primum Abies aeris habens plurimum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6920" xml:space="preserve">ignis, minimumq́ue humoris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6921" xml:space="preserve">terreni, leuioribus
                <lb/>
              rerum naturæ poteſtatibus comparata non eſt ponderoſa, Itaque rigore naturali contenta, non cito
                <lb/>
              flectitur ab onere, ſed directa permanet in contignatione, ſed ea, quod habet in ſe plus caloris, pro-
                <lb/>
              creat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6922" xml:space="preserve">alit termitem, ab eoque uitiatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s6923" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6924" xml:space="preserve">Calor ſiccitatem, ſiccitas rigorem inducit, rigor autem inflexibilitatem, unde Abietis poteſtas leuioribus
                <lb/>
              elementis conſtans, leuiorum effectus parit, unde dicit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s6925" xml:space="preserve">eam uerniculum generare, quo uitiatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s6926" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s6927" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Etiamqve</emph>
              ideo celeriter accenditur, quod quæ ineſt in eo corpore raritas, aeris patens acci-
                <lb/>
              pitignem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6928" xml:space="preserve">ita uehementem ex ſe mittit flammam.</s>
              <s xml:id="echoid-s6929" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s6930" xml:space="preserve">Abies quod ab bumo in altum eat, (e cunctis enim amplißima eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6931" xml:space="preserve">fœmina etiam prolixior,) ſuperetq́ue
                <lb/>
              alias arbores dicta est, cauſa eſt, quia rectos habet poros, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6932" xml:space="preserve">pinguem humorem, qui innato calore facile ebul
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.105-05" xlink:href="note-514.01.105-05a" xml:space="preserve">50</note>
              lit. </s>
              <s xml:id="echoid-s6933" xml:space="preserve">Adde quod in montanis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6934" xml:space="preserve">frigidis frequentius oritur, ideoq́ue ab loci uapore, frigiditateq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6935" xml:space="preserve">adiuuatur,
                <lb/>
              ex euaporantibus enim locis ad radices emittuntur uapores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6936" xml:space="preserve">ex pingui humore intra stipitem frigore con-
                <lb/>
              creto facile aſcendit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6937" xml:space="preserve">quod pulcbrum eſt naturæ opus, ſingulis annis ramuſculos quinos promit, ex quibus
                <lb/>
              qui medius eſt, arboris proceritatem facit, efficitur enim pars media stipitis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6938" xml:space="preserve">amplius reliquis in altitudi-
                <lb/>
              nem fertur, cæteris æque mter ſe concreſcentibus: </s>
              <s xml:id="echoid-s6939" xml:space="preserve">Recentes & </s>
              <s xml:id="echoid-s6940" xml:space="preserve">pullulantes illi ramuſculi in extremitate albam
                <lb/>
              reſinam exudant, quæ tempore cogitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6941" xml:space="preserve">concreſcit, quod ſi cædatur ea parte, qua ramuſculi erumpunt, pe-
                <lb/>
              rit, emoriturq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s6942" xml:space="preserve">arbos tota. </s>
              <s xml:id="echoid-s6943" xml:space="preserve">Cuius rei cauſa eſt raritas, e qua caloris innati uis efflatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6944" xml:space="preserve">cadentibus etiam
                <lb/>
              imbribus putreſcit, ſcinditur autem Abies mirum in modum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6945" xml:space="preserve">accenditur. </s>
              <s xml:id="echoid-s6946" xml:space="preserve">Sed dolabilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6947" xml:space="preserve">apta ædificijs
                <lb/>
              cernitur, ſi uero adſeruari uelit, aut ſemper in ſicco, & </s>
              <s xml:id="echoid-s6948" xml:space="preserve">libero aere, aut ſemper in aqua iacere debet, nam cum
                <lb/>
              alternis uicibus, modo humenti, modo exſiccato loco ponitur, quàm citisſime putreſcit. </s>
              <s xml:id="echoid-s6949" xml:space="preserve">Areſcente Abie-
                <lb/>
              te ceſſat odor, qui in uireſcente ob reſinam maxime ſentiebatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s6950" xml:space="preserve">ſi excauatur, non reddit ſonum, raritas enim
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.105-06" xlink:href="note-514.01.105-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>