Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (81) of 412 > >|
11381TERTIVS. Vtriuſque generis proprium eſt, ut ſecundum collationem , comparationemq́; res æquales, uel inæquales´ mutuo
dicantur
, nam res omnis alteri comparata uel æqualis illi eſſe cernitur, uel inæqualis, nam uel tanta est, quan-
ta
eſt alia, uel maior, uel minor.
Proportio igitur eſt ex earum numero, quæ per ſe nec ſunt, nec intelliguntur ,
ſed
id, quod ſunt ad aliud referuntur.
& ex proportionibus aliæ inter res æquales, aliæ inter inæquales cadent.
Vnde proportio est determinata rerum duarum, quæ ſub eodem genere continentur, habitudo. Determinata in-
quam
non ad nos relata, neque in ſe certa , ſed huiuſmodi , ut alia eſſe non poßit.
Sub eodem autem genere,
quia
nemo lineam maiorem, uel minorem, uel æqualem ſuperficiei dixerit, ſed alteri lineæ, nec ſuperficiem cor-
pori
, ſed alteri plano comparabit.
cum ergo proportio in quantitate ſit , duplexq́; ſit quantitatis genus ( ut di-
xi
) certe tam in menſuris, quàm in numeris, ac etiam in his rebus, quæ ex menſuris, &
numeris componun-
1110 tur, inuenietur, Quæ igitur ad menſuras proportio pertinet, Geometrarum propria eſt;
quæ ad numeros, eorum
qui
numer andi ſcientiam profitentur;
quæ ad utrumque genus Muſicis accommodatur, harmonicaq́; nuncupa-
tur
.
Nos modo de ſimplicibus illis dicemus , ſed libro quinto de permixta illa ex utriſque generibus , cum de
muſica
ratione tractabimus copioſe diſſeremus.
Magnitudines, & numeri inter ſe comparati, aut pares,
æqualesq́
;
ſunt, aut ſe ſe mutuo ſuccedunt . Pares, æqualesq́; intelligo, cum nihil amplius uni ſit, quàm alteri.
impares, & ſe ſe eccedentes, cum quid maius, aut minus in eis eſſe dignoſcitur. Aequalium, pariumq́; nullum
aliud
genus eſt, nam cum res inter ſe æquabili ratione conferuntur , unius formæ comparatio inter eas cadit.

Inæqualium
plura ſunt genera, ac totidem, quotres una altera maior eſſe potest .
maiorem intelligo contine-
re
minorem integram, uel amplius aliquid.
Inæqualitatis igitur proportio, aut ſimplex est, aut compoſita. ſim
plex
est, cum quod maius est, minus continet uel pluribus uicibus.
ſi pluribus uicibus ita , ut ex inte-
2220 gro nihil ſuperſit, tunc proportio ea conficitur, quæ multiplex nominatur.
Ita quatuor continet duo bis . Sex
continet
duo ter.
Octo duo quater. & nihil amplius. ſi una uice quod plus eſt continet minus, uel unã inſuper præ-
ter
integram partem eius continet, uel plures.
ſi unam, uel illa est dimidium, uel tertia pars, uel quarta, & ita
in
infinitum.
Atque hæc proportio ſuperparticularis nominatur. ſeſquialtera ſi dimidium, ſeſquitertia, ſi ter-
tiam
partem, ſeſquiquarta ſi quartam continet, &
ita in infinitum. Si vero maius continet minus integre , &
aliquas
eius partes, tunc ſuperpartiens nominatur illarum comparatio .
aliquas autem partes intelligo, non
ut
aiunt numerantes , ſed ex illis conſtantes.
Pars enim numerans dicitur ea, quæ integram rem certis uicibus
deſumpta
conſtituit.
Cuiuſmodi duo pars est numerans ſenarium, nam ter duo conſtituunt ſex . quatuor item
numerat
.
12. nam ter quatuor duodecim efficiunt . huiuſmodi partes quotas etiam appellare ſolent . ſuper-
partiens
igitur ratio eſt quotiens maius, minus ſemel continet , &
partem ipſius minoris non quotam, & nu-
3330 merantem, ſed ex illis quotis, &
numerantibus prouenientem. ſic quinque continet tres ſemel , & duas eius
partes
, unde appellatur proportio bipartiens tertias, ſeptem continet quatuor, &
tres quartas, & appellatur
proportio
tripartiens quartas, &
nouem continet quinque, & quatuor eius quintas, & appellatur proportio
quadripartiens
quintas, atque ita in infinitum.
Simplices igitur comparationes ſunt, multiplex, ſupraparti-
cularis
, ſuprapartiens.
Compoſitæ autem vim, & naturam ſimplicium tenent , nam vel multiplex eſt, & ſu-
praparticularis
, vel multiplex, &
ſuprapartiens. quatenus multiplex maius continebit rem integram pluri-
bus
uicibus;
quatenus ſupra particularis, continebit amplius, aliquam eius partem, quotam ſcilicet , & nu-
merantem
;
quatenus ſupraparticularis continebit amplius partem non quotam , & numerantem, ſed ex quo-
tis
, &
numerantibus prouenientem. multiplex ſupraparticularis eſt inter decem, & quatuor, nam decem con-
tinet
quatuor bis, unde multiplicis nomen ſortitur , &
dimidium , vnde ſeſquialtera nuncupatur, quare du-
plex
ſeſquialtera dicetur.
multiplex ſuprapartiens est inter octo, & tria, nam octo continet tria bis, unde mul-
4440 tiplicis ratio naſcitur, &
duo, unde ſuprapartiens nominatur, atque ita inter octo & tria erit proportio dupla
bipartiens
tertias .
Oriuntur autem proportiones e numeris certo quodam ordine diſpoſitis , & collocatis. ac
primum
ſupraparticulares rationes ita fient.
Diſpone a ternario numeros ſe ſe ut natura fert, conſequentes. at-
que
eo in primo , &
ſuperiori ordine collocabis , ſubſcribes eoſdem a binario natura ſe conſequentes quem-
admodum
uides.
3. #4. #5. #6. #7. #8. #9. #10. #11. #12. #hi ſunt numeri a quibus incipit comparatio.
2. #3. #4. #5. #6. #7. #8. #9. #10. #11. #hi ſunt numeri in quos deſinit comparatio , & ad
quos
ſuperiores ſe habent in ſupraparticulari proportione, nam.
3. ad. 2. est ſeſquialtera. 4. ad. 3.
ſeſquitertia
.
5. ad. 4. ſeſquiquarta, & ita in infinitum. Superpartiens oritur imparibus numeris ſua ſe-
rie
ſuprapoſitis, modo a quinario incipias, &
a numeris naturali ordine, ſi conſequentibus a ternario in
5550 hunc modum.
5. #7. #9. #11. #13. #15. #17. #19. #21. #numeri a quibus incipit comparatio.
3. #4. #5. #6. #7. #8. #9. #10. #11. #numeri in quos deſinit comparatio. atque ita. 5.
ad
3.
bipartiens tertias. 7. ad 4. tripartiens quartas. 9. ad. 5, quadripartiens quintas, & ſic de
ſingulis
.
quod ſi ſuperiorem imparium numerorum ordinem a quinario orſus adſcribes, inferius autem a bina-
rio
natur ali ordine præcedentes numeros ſubſcribes , differentias multiplicis ſupraparticularis , ſub ratione
dupla
, content as conficies.
5. #7. #9. #11. #13. #15. #17. #19. #21.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index