Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
201 169
202 170
203 171
204 173
205 173
206 174
207 175
208 176
209 177
210 178
211 179
212 180
213 181
214 182
215 183
216 184
217 185
218 186
219 187
220 188
221 189
222 190
223 191
224 192
225 193
226 194
227 195
228 196
229 197
230 198
< >
page |< < (85) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div276" type="section" level="2" n="61">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve">
                <pb o="85" file="514.01.117" n="117" rhead="TEBTIVS."/>
              ſic 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve">ad 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve">erit conuerſa ratione, ut 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve">ad 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve">ita 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8113" xml:space="preserve">ad 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8114" xml:space="preserve">ducantur igitur 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8115" xml:space="preserve">in 24.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s8116" xml:space="preserve">reddentur 480. </s>
              <s xml:id="echoid-s8117" xml:space="preserve">quæ partita per 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8118" xml:space="preserve">efficient 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8119" xml:space="preserve">Pari ratione ignoretur ſecundus numerus ſcilicet 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8120" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Collocato ante primum duos poſteriores terminos hoc modo 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8121" xml:space="preserve">16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8122" xml:space="preserve">30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8123" xml:space="preserve">cum igitur ita ſe habeat 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8124" xml:space="preserve">ad
                <lb/>
              16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8125" xml:space="preserve">ut 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8126" xml:space="preserve">ad 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8127" xml:space="preserve">Sequetur quodita ſe habebit 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8128" xml:space="preserve">ad 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8129" xml:space="preserve">ſic ut 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8130" xml:space="preserve">ad 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8131" xml:space="preserve">ducito ergo 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8132" xml:space="preserve">
                <lb/>
              per 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8133" xml:space="preserve">conficies 480. </s>
              <s xml:id="echoid-s8134" xml:space="preserve">quæ partita per 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8135" xml:space="preserve">efficient 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8136" xml:space="preserve">Cæterum ſi tertius ignoratur numerus, ſcili-
                <lb/>
              cet 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8137" xml:space="preserve">conuerte antecedentes numeros in conſequentes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8138" xml:space="preserve">conſequentes in antecedentes, erit igitur ut 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8139" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ad 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8140" xml:space="preserve">ita 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8141" xml:space="preserve">ad 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8142" xml:space="preserve">duc igitur 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s8143" xml:space="preserve">per 30. </s>
              <s xml:id="echoid-s8144" xml:space="preserve">fient 480. </s>
              <s xml:id="echoid-s8145" xml:space="preserve">quæ partita per 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s8146" xml:space="preserve">oſtendent 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s8147" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Sed poſtquàm partitione abſoluta ipſius producti per primum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8148" xml:space="preserve">partiens eſt numerus, reliquus erit numerus
                <lb/>
              aliquis diuidens minor, obſeruabis eum in ſubtiliores partes distribuendum ea ratione, quam tertius numerus
                <lb/>
              ſeu terminus obtinet, atque productus inde numerus iterum per primum eſt partiendus, idq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8149" xml:space="preserve">hoc modo facien-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.117-01" xlink:href="note-514.01.117-01a" xml:space="preserve">10</note>
              dum, quatenus ex continenti partitione nil amplius relinquatur, quare & </s>
              <s xml:id="echoid-s8150" xml:space="preserve">illud memoria mandandum primum
                <lb/>
              numerum, cum ipſo tertio, re ac nomine ſeu qualitate ſemper conuenire. </s>
              <s xml:id="echoid-s8151" xml:space="preserve">Vnde ſi primus trium numerorum
                <lb/>
              ſolis integris numeris cons
                <unsure/>
              titerit, tertius uero fractis, uel contra, illud prius conaberis , quàm prædictam re-
                <lb/>
              gulam experiaris, ut alterum propoſitorum numerorum , ad alterius denominationem reuoces. </s>
              <s xml:id="echoid-s8152" xml:space="preserve">De ijs rebus
                <lb/>
              exempla plurima ex Arithmeticorum abacis deſumere potes. </s>
              <s xml:id="echoid-s8153" xml:space="preserve">Probabis autem an recte ipſam regulam ex
                <lb/>
              pertus fueris, ſi primum in quartum duxeris, nam idem reddetur terminus, qui ex ductu ſecundi in tertium
                <lb/>
              redditur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8154" xml:space="preserve">nam ſi inæquales prædictos numeros inueneris , ſcito te erraſſe , ad calculum igitur redeundum eſt .
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s8155" xml:space="preserve">Ac ut abſolutam reddamus hanc pulcherrimam quæſtionem, ex Alchindo addemus admir abilem illam regu-
                <lb/>
              lam , quæ quinque terminis propoſitis, ſextum ignotum dignoſcere, quemcunque locum teneat, facile poſſimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8156" xml:space="preserve">
                <lb/>
              nam dari poſſunt ſex numerorum termini, ſic ſe mutua ratione reſpondentes , ut ratio primi ad ſecundum com-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.117-02" xlink:href="note-514.01.117-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ponatur, ex rationibus tertij ad quartum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8157" xml:space="preserve">ipſius quintĩ ad ſextum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8158" xml:space="preserve"># Dentur igitur ſex termini ſibi ratio-
                <lb/>
              ne aliqua comparati. </s>
              <s xml:id="echoid-s8159" xml:space="preserve">1 2 3 4 6 9. </s>
              <s xml:id="echoid-s8160" xml:space="preserve">Dico rationem unius ad duo, quæ est ſubdupla, conſtare ex ratione
                <lb/>
              3. </s>
              <s xml:id="echoid-s8161" xml:space="preserve">ad 4. </s>
              <s xml:id="echoid-s8162" xml:space="preserve">quæ eſt ſubſeſquitertia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8163" xml:space="preserve">ratione 6. </s>
              <s xml:id="echoid-s8164" xml:space="preserve">ad 9. </s>
              <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve">quæ eſt ſubſeſquialtera. </s>
              <s xml:id="echoid-s8166" xml:space="preserve">Pone numeros eo quo ſu-
                <lb/>
              pra diximus ordine, fiet enim ratio 18. </s>
              <s xml:id="echoid-s8167" xml:space="preserve">ad 36. </s>
              <s xml:id="echoid-s8168" xml:space="preserve">ſimilis ei quæ est 1. </s>
              <s xml:id="echoid-s8169" xml:space="preserve">ad 2. </s>
              <s xml:id="echoid-s8170" xml:space="preserve">id eſt ſubdupla . </s>
              <s xml:id="echoid-s8171" xml:space="preserve">Compoſitio
                <lb/>
              huiuſmodi primorum terminorum caput, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8172" xml:space="preserve">radix eſt omnium aliarum, quæ numero ſunt decem & </s>
              <s xml:id="echoid-s8173" xml:space="preserve">ſeptem.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s8174" xml:space="preserve">Multi uero ſunt modi , quibus hi termini permiſceri poſſunt , ſed uera compoſitio decem & </s>
              <s xml:id="echoid-s8175" xml:space="preserve">ſeptem, præter pri-
                <lb/>
              mum, constare dignoſcitur . </s>
              <s xml:id="echoid-s8176" xml:space="preserve">quorum ordines ſubſcripta tabella oſtendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s8177" xml:space="preserve">Vtar autem numerorum notis , li-
                <lb/>
              cet uſus ſum in materna lingua literis a, b, c, d, e, f, ita enim Alchindus poſuerat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8178" xml:space="preserve">ſed ad faciliorem intelli-
                <lb/>
              gentiam numerorum notas appingam. </s>
              <s xml:id="echoid-s8179" xml:space="preserve">Sex ordines notantur per primum, ſecundum , tertium , quartum,
                <lb/>
              quintum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8180" xml:space="preserve">ſextum, primus a læua , ſextus ad dexteram, cæteri ſunt intermedij. </s>
              <s xml:id="echoid-s8181" xml:space="preserve">Primorum uero termino-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.117-03" xlink:href="note-514.01.117-03a" xml:space="preserve">30</note>
              rum ratione cum ſecundis in omnibus ordinibus, intelliguntur eſſe compoſitæ, ex rationibus tertij ad quartum,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s8182" xml:space="preserve">quinti ad ſextum .</s>
              <s xml:id="echoid-s8183" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="2" n="62">
            <head xml:id="echoid-head63" xml:space="preserve">TABVLASEX QVANTITATVM
              <lb/>
              <emph style="sc">Proportione respondentivm.</emph>
            </head>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            # ###### Ordo numerorum.
              <lb/>
            Modi compa- \\ rabiles. # Trimus. # Secundus. # Tertius. # Quartus. # Quintus. # Sextus.
              <lb/>
            Trimus modus. # 1 # 2 # 3 # 4 # 6 # 9
              <lb/>
            Secundus modus. # 1 # 2 # 3 # 9 # 6 # 4
              <lb/>
            Tertius modus. # 1 # 3 # 2 # 4 # 6 # 9
              <lb/>
            Quartus. # 1 # 3 # 2 # 9 # 6 # 4
              <lb/>
            Quintus. # 1 # 6 # 2 # 9 # 3 # 4
              <lb/>
            Sextus. # 1 # 6 # 2 # 4 # 3 # 9
              <lb/>
            Septimus. # 2 # 4 # 1 # 3 # 9 # 6
              <lb/>
            Octauus. # 2 # 4 # 1 # 6 # 9 # 3
              <lb/>
            Nonus. # 2 # 9 # 1 # 3 # 4 # 6
              <lb/>
            </note>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8184" xml:space="preserve">Trimus igitur modus , a quo cæteri uim ſumunt,
                <lb/>
              eſt in quo ratio primi numeri ad ſecundum con-
                <lb/>
              ſtat ex ratione tertij ad quartum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8185" xml:space="preserve">ratione quin-
                <lb/>
              ti ad ſextum.</s>
              <s xml:id="echoid-s8186" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            # #### Ordo numerorum.
              <lb/>
            Modi compa- \\ rabiles. # Trimus. # Secundus. # Tertius. # Quartus. # Quintus. # Sextus.
              <lb/>
            Decimus. # 2 # 9 # 1 # 6 # 4 # 3
              <lb/>
            Vndecimus. # 3 # 4 # 1 # 2 # 9 # 6
              <lb/>
            Duodecimus. # 3 # 4 # 1 # 6 # 9 # 2
              <lb/>
            Decimus tertius. # 3 # 9 # 1 # 2 # 4 # 6
              <lb/>
            Decimus quartus. # 3 # 9 # 1 # 6 # 4 # 2
              <lb/>
            Decimus quinturs. # 4 # 6 # 2 # 1 # 3 # 9
              <lb/>
            Decimus ſextus. # 4 # 6 # 2 # 9 # 3 # 1
              <lb/>
            Decimus ſeptimus. # 6 # 9 # 1 # 2 # 4 # 3
              <lb/>
            Decimus octauus. # 6 # 9 # 1 # 3# 4 # 2
              <lb/>
            </note>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Subſeſquitertia. # 3--4
              <lb/>
            Subſeſquialtera. # 6--9
              <lb/>
            Subdupla, ut 1. ad 2 # 18--36
              <lb/>
            </note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>