Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (87) of 412 > >|
11987TERTIVS.
Reliquæ rationes, quæ inter eoſdem terminos cadunt, quæ ſunt, primi ad quartum uel ſextum, ſecundi ad
tertium
uel quintum, tertij ad quintum, &
quarti ad ſextum, ex reliquorum numerorum rationibus minime
componi
poſſunt.
Reſtat ut huiuſmodi compoſitiones experientia dirigamus , ſuisq́; regulis exerceamus, Fin-
gamus
igitur ſextum ignorari numerum, quem uolumus inuenire.
duc ſecundum in tertium, & productum par
tire
per primum, &
quartum rurſus ex partitione terminorum duces in quintum, productumq́; partire per quar
tum
, habebis quæſitum numerum .
eſto in eo primo ordine. 9. ignoratus numerus. ducito 2. in 3. fient
6
.
quæ per. 1. partita ſex ſimiliter erunt, hæc ducito in 6. quintum uidelicet numerum, reddentur. 36.
quæ partita per 4. dabunt. 9. qui erat quæſitus , & ignoratus numerus. Quod ſi quintus ignotus fuerit
ducito
primum in quartum, &
quod inde prouenit partire per tertium , & quod ex partitione effeceris duci-
to
in ſextum, &
progenitum partire per ſecundum, habebis quæſitum numerum quintum. Exempli gratia i-
1110 gnoretur numerus.
6. qui quintus est in ordine . ducito. 1. in 4. reddet 4. qui partitus per 3. red-
det
unum &
tertiam. hunc multiplicato per. 9. produces duodecim, qui numerus ſi per. 2. partiatur igno
ratum
numerum manifestabit, hoc eſt.
6. ſed ſi quartus quærendus ſit, duc ſecundum in tertium, & produ-
ctum
partire per primum, &
quotum numerum inde prouenientem , per quintum ducito , & productum per
ſextum
partire, hoc modo, ignoretur 4.
ducito duo in tria reddentur. 6. partire ſex per unum reddent
6
.
Hæcper. 6. numeri quintirurſum multiplicabis, reddentur. 36. quæ partita per nouem dabunt. 4.
qui optatus, & ignoratus numerus quærebatur. At ſi tertius ignoretur, duc primum in quartum, conſur-
gentem
partire per ſecundum, prouenientem ex partitione illa ducito in ſextum, &
procreatum inde terminum
partire
per quintum hoc modo.
Ignoretur numerus. 3. duc unum in 4. reddes. 4. quæ diuiſa per. 2.
dabunt
.
2. hæc multiplica per 9. habebis. 18. quæ partita per ſex, dabunt tria, qui numerus quæreba-
2220 tur.
Quinto ſi ſec undum quæſieris, duc primum in quartum, productum partire per tertium, quotum proue-
nientem
ducito in ſextum, productum demum partire per quintum, hoc modo .
Duc unum in 4. reddentur
4
.
quæ diuiſa per 3. reddent unam & tertiam. quæ ducta per nouem efficient duodecim, hæc diuiſa per ſex
dabunt
binarium repertum numerum.
Demum ſi primum numerum quæris, ducito ſecundum in tertium, pro-
uenientem
partire per quartum, quotus ex ipſa diuiſione ducito per quintum, productumque diuidito per ſex-
tum
, relinquetur primus hoc modo, quæratur unitas, quæ prima erat in ordine, ducito.
2. in 3. efficies
6
.
quæ diuiſa per quatuor, dabunt unum & dimidium, quæmultiplicata per 6. producunt 9. quæ per quæ
hoc
est ſe xtum partita restituunt unitatem, quæ antea ignorabatur .
Hæc ſunt quæ de proportionibus, ac de
earum
comparationibus afferre uolui, quæ ſi diligenter examinabuntur, nullum erit quæſitum, nullum abdi-
tum
, &
ignoratum quod non prodibit in lucem , ſiue in ciuilibus negotijs, ſiue in ſpeculatricibus ſcientijs uer-
3330 ſari uelimus.
Quod recte norunt, qui harũ rerum ſtudio delectantur. ſed tempus est, ut ad Vitruuiũ accedamus.
De ſacris Deorum ædibus tertio, & quarto libro agitur. Totum hoc negocium his rebus abſoluitur. Primo
neceßitas
oſtenditur Architecto cognoſcendarum menſurarum, mox unde menſuræ deſumptæ ſunt, declaratur,
&
quia statim a principio de compoſitione ſacrarum ædium agere exorditur, ideo in hac tractatione diſcuti-
tur
quicquid primo ſub aſpectum cadit, ita enim ratio poſtulat, ut a confuſis inc pientes ad diſtincta peruenia-
mus
.
Cadunt autem ſub aſpectum, & e longinquo figuræ, formæq́; frontium, & laterum templorum, quæ
4440 quinario numero colliguntur, mox diſtinctiori cognitione intercolumnia comprehenduntur , ſpatiaq́;
eorum cer
ta
deſignantur, &
ut res ſuis conſtert numeris. De fundatione agitur, deq́; baſium, columnarum , capitulo-
rumq́
;
formatione tractatur, inde de ijs, quæ columnis , & capitulis ſuperponuntur, cuiuſmodi ſunt trabes,
Zophori
, coronæ, &
huiuſmodi, quibus & tecta adijciuntur, quorum ratio diligentiſſime examinatur, ita ut
a
fundamentis ad ſummum tectum omnia exquiſite ponderentur.
Ornamenta inſuper, & opportunitates om-
nes
exponuntur, unde gradus, podia, ſtylobata, diminutiones, ſtriæ, proiecturæ, adiectionesq́;
perquiruntur ,
ac
demum per portarum genera templa ingreditur, quorum altitudines, longitudines , latitudinesq́;
exequi-
tur
, cellas, pronaum, &
posticum, altareq́; facit, ac Deorum ſimulacra, quorum cauſa ædes conſtruuntur, im-
ponit
.
Primo igitur capite neceſſitatem, & inuentionem menſurarum proponit: Aitq́; neceſſe eſſe, ut qui
ſacras
ædes conſtruere cupit, agnoſcat uim, reſponſumq́;
menſurarum, cuius ratio in promptu est, nam licet
5550 ædificatio omnis ratione menſuranda ſit, tamen cum conſideramus quanto humanitate diuinitas præstat, debe-
mus
omni conatu pulchritudinem affectare in obſeruatione rerum diuinarum.
& quomam diuinum in terris
humana
mens capit, ideo mentem maxime exercere debemus , ut Deos honoremus.
enim ſunt, qui uere
Deum
colunt , ſed multo magis Deum Deorum honorare debemus, quare in ſacratiſſimo illius templo conſtruẽ-
do
omnem laborem, induſtriam, diligentiam, ingeniumque ponemus, &
a falſo Dæmonum cultu ad ueros ritus
opes
noſtras conuertemus.
Optimum humanæ mentis ratio iudicatur, hæc excellentiſſime in proportionibus
oſtenditur
, quare cum Vitr.
dixerit. ſymmetriæ, & commenſus rationem diligentißime Architectos tenere de
bere
, ueram, honeſtam, debitamq́;
diuinitate rem protulit, & ſi quid mortale est , quod ſatis immortalitatem
uener
aripoteſt , dicerem ego precioſas quasque res proportionibus ſubijciendas eſſe in ædium constructione,
ut
&
forma, & materia cæleſtem, ac diuinam rem honeſtent. Neceſſaria igit ur eſt ſymmetriæ cognitio, quæ
unde
ortum ſumat.
docet Vitr.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index