Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
< >
page |< < (87) of 412 > >|
11987TERTIVS.
Reliquæ rationes, quæ inter eoſdem terminos cadunt, quæ ſunt, primi ad quartum uel ſextum, ſecundi ad
tertium
uel quintum, tertij ad quintum, &
quarti ad ſextum, ex reliquorum numerorum rationibus minime
componi
poſſunt.
Reſtat ut huiuſmodi compoſitiones experientia dirigamus , ſuisq́; regulis exerceamus, Fin-
gamus
igitur ſextum ignorari numerum, quem uolumus inuenire.
duc ſecundum in tertium, & productum par
tire
per primum, &
quartum rurſus ex partitione terminorum duces in quintum, productumq́; partire per quar
tum
, habebis quæſitum numerum .
eſto in eo primo ordine. 9. ignoratus numerus. ducito 2. in 3. fient
6
.
quæ per. 1. partita ſex ſimiliter erunt, hæc ducito in 6. quintum uidelicet numerum, reddentur. 36.
quæ partita per 4. dabunt. 9. qui erat quæſitus , & ignoratus numerus. Quod ſi quintus ignotus fuerit
ducito
primum in quartum, &
quod inde prouenit partire per tertium , & quod ex partitione effeceris duci-
to
in ſextum, &
progenitum partire per ſecundum, habebis quæſitum numerum quintum. Exempli gratia i-
1110 gnoretur numerus.
6. qui quintus est in ordine . ducito. 1. in 4. reddet 4. qui partitus per 3. red-
det
unum &
tertiam. hunc multiplicato per. 9. produces duodecim, qui numerus ſi per. 2. partiatur igno
ratum
numerum manifestabit, hoc eſt.
6. ſed ſi quartus quærendus ſit, duc ſecundum in tertium, & produ-
ctum
partire per primum, &
quotum numerum inde prouenientem , per quintum ducito , & productum per
ſextum
partire, hoc modo, ignoretur 4.
ducito duo in tria reddentur. 6. partire ſex per unum reddent
6
.
Hæcper. 6. numeri quintirurſum multiplicabis, reddentur. 36. quæ partita per nouem dabunt. 4.
qui optatus, & ignoratus numerus quærebatur. At ſi tertius ignoretur, duc primum in quartum, conſur-
gentem
partire per ſecundum, prouenientem ex partitione illa ducito in ſextum, &
procreatum inde terminum
partire
per quintum hoc modo.
Ignoretur numerus. 3. duc unum in 4. reddes. 4. quæ diuiſa per. 2.
dabunt
.
2. hæc multiplica per 9. habebis. 18. quæ partita per ſex, dabunt tria, qui numerus quæreba-
2220 tur.
Quinto ſi ſec undum quæſieris, duc primum in quartum, productum partire per tertium, quotum proue-
nientem
ducito in ſextum, productum demum partire per quintum, hoc modo .
Duc unum in 4. reddentur
4
.
quæ diuiſa per 3. reddent unam & tertiam. quæ ducta per nouem efficient duodecim, hæc diuiſa per ſex
dabunt
binarium repertum numerum.
Demum ſi primum numerum quæris, ducito ſecundum in tertium, pro-
uenientem
partire per quartum, quotus ex ipſa diuiſione ducito per quintum, productumque diuidito per ſex-
tum
, relinquetur primus hoc modo, quæratur unitas, quæ prima erat in ordine, ducito.
2. in 3. efficies
6
.
quæ diuiſa per quatuor, dabunt unum & dimidium, quæmultiplicata per 6. producunt 9. quæ per quæ
hoc
est ſe xtum partita restituunt unitatem, quæ antea ignorabatur .
Hæc ſunt quæ de proportionibus, ac de
earum
comparationibus afferre uolui, quæ ſi diligenter examinabuntur, nullum erit quæſitum, nullum abdi-
tum
, &
ignoratum quod non prodibit in lucem , ſiue in ciuilibus negotijs, ſiue in ſpeculatricibus ſcientijs uer-
3330 ſari uelimus.
Quod recte norunt, qui harũ rerum ſtudio delectantur. ſed tempus est, ut ad Vitruuiũ accedamus.
De ſacris Deorum ædibus tertio, & quarto libro agitur. Totum hoc negocium his rebus abſoluitur. Primo
neceßitas
oſtenditur Architecto cognoſcendarum menſurarum, mox unde menſuræ deſumptæ ſunt, declaratur,
&
quia statim a principio de compoſitione ſacrarum ædium agere exorditur, ideo in hac tractatione diſcuti-
tur
quicquid primo ſub aſpectum cadit, ita enim ratio poſtulat, ut a confuſis inc pientes ad diſtincta peruenia-
mus
.
Cadunt autem ſub aſpectum, & e longinquo figuræ, formæq́; frontium, & laterum templorum, quæ
4440 quinario numero colliguntur, mox diſtinctiori cognitione intercolumnia comprehenduntur , ſpatiaq́;
eorum cer
ta
deſignantur, &
ut res ſuis conſtert numeris. De fundatione agitur, deq́; baſium, columnarum , capitulo-
rumq́
;
formatione tractatur, inde de ijs, quæ columnis , & capitulis ſuperponuntur, cuiuſmodi ſunt trabes,
Zophori
, coronæ, &
huiuſmodi, quibus & tecta adijciuntur, quorum ratio diligentiſſime examinatur, ita ut
a
fundamentis ad ſummum tectum omnia exquiſite ponderentur.
Ornamenta inſuper, & opportunitates om-
nes
exponuntur, unde gradus, podia, ſtylobata, diminutiones, ſtriæ, proiecturæ, adiectionesq́;
perquiruntur ,
ac
demum per portarum genera templa ingreditur, quorum altitudines, longitudines , latitudinesq́;
exequi-
tur
, cellas, pronaum, &
posticum, altareq́; facit, ac Deorum ſimulacra, quorum cauſa ædes conſtruuntur, im-
ponit
.
Primo igitur capite neceſſitatem, & inuentionem menſurarum proponit: Aitq́; neceſſe eſſe, ut qui
ſacras
ædes conſtruere cupit, agnoſcat uim, reſponſumq́;
menſurarum, cuius ratio in promptu est, nam licet
5550 ædificatio omnis ratione menſuranda ſit, tamen cum conſideramus quanto humanitate diuinitas præstat, debe-
mus
omni conatu pulchritudinem affectare in obſeruatione rerum diuinarum.
& quomam diuinum in terris
humana
mens capit, ideo mentem maxime exercere debemus , ut Deos honoremus.
enim ſunt, qui uere
Deum
colunt , ſed multo magis Deum Deorum honorare debemus, quare in ſacratiſſimo illius templo conſtruẽ-
do
omnem laborem, induſtriam, diligentiam, ingeniumque ponemus, &
a falſo Dæmonum cultu ad ueros ritus
opes
noſtras conuertemus.
Optimum humanæ mentis ratio iudicatur, hæc excellentiſſime in proportionibus
oſtenditur
, quare cum Vitr.
dixerit. ſymmetriæ, & commenſus rationem diligentißime Architectos tenere de
bere
, ueram, honeſtam, debitamq́;
diuinitate rem protulit, & ſi quid mortale est , quod ſatis immortalitatem
uener
aripoteſt , dicerem ego precioſas quasque res proportionibus ſubijciendas eſſe in ædium constructione,
ut
&
forma, & materia cæleſtem, ac diuinam rem honeſtent. Neceſſaria igit ur eſt ſymmetriæ cognitio, quæ
unde
ortum ſumat.
docet Vitr.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index