Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
< >
page |< < (90) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="2" n="62">
            <pb o="90" file="514.01.122" n="122" rhead="LIBER"/>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            A naſimo ad os # part. # 2. # Quæ eſt pars nonageſima.
              <lb/>
            Av Ore ad mentum. # part. # 4.
              <lb/>
            Naſi foramen. # part. # 1.
              <lb/>
            Frontis ambitus ſummi. # part. # 18.
              <lb/>
            #### Palma manus ab articulo ubiiumigtur ad ſummum medij digiti. # part. # 18.
              <lb/>
            A mento ad uerticem. # part. # 24.
              <lb/>
            Pes. # part. # 30.
              <lb/>
            Cubitus. # part. # 30.
              <lb/>
            Pectus. # part. # 30.
              <lb/>
            </note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Ex prædictis proportiones elicies, quas babent membra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">partes bumani corporis inter ſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">ad uniuer-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-02" xlink:href="note-514.01.122-02a" xml:space="preserve">10</note>
              ſam ſtaturam relatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">ſatis cum Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">concordantes niſi velis alteram menſurandi rationerm a pollice ſum-
                <lb/>
              ptam, quemadmodum ſuperior ſigura oſtendit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve">S
                <emph style="sc">IMII.TER</emph>
              uero ſacrarum ædium membra, ad uniuerſam totius magnitudinis ſummam, ex par-
                <lb/>
              tibus ſingulis conuenientiſsimũ debent habere commēſuum reſponſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">Hoc colligitur ex ſupradictis.</s>
              <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8516" xml:space="preserve">Non modo partium commenſus ex ra-
                <lb/>
              tione bumani corporis licet habere, uerum etiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8517" xml:space="preserve">figurarum formas ex eodem elicere poſſumus, atque eas
                <lb/>
              perfestiores, nempe orbicularem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8518" xml:space="preserve">quadratam. </s>
              <s xml:id="echoid-s8519" xml:space="preserve">Ideo inquit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8520" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8521" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8522" xml:space="preserve">Namque ſi homo collecatus fuerit
                <lb/>
              ſupinus manibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8523" xml:space="preserve">pedibus panſis, circiniq́ collocato centro in umbilico eius,circumagendo rotun
                <lb/>
              dationem utrarumq; </s>
              <s xml:id="echoid-s8524" xml:space="preserve">manuum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8525" xml:space="preserve">pedum digiti linea tangentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s8526" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8527" xml:space="preserve">Orbicularis figura ex ſitu humanl corporis elici poteſt, quæ figurarum perfectißima tota angulus, nullo
                <lb/>
              conſtat angulo capacißima item, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8528" xml:space="preserve">commodiſſima, penes quam, ſed longo proxima interuallo eſt figura qua-
                <lb/>
              drata, quam ex eadem ſtatura elicimus boc modo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8529" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8530" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Non</emph>
              minus quemadmodum ſchema rotundationis in corpore efficitur, ita & </s>
              <s xml:id="echoid-s8531" xml:space="preserve">quadrata deſignatio
                <lb/>
              in eo inuenitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8532" xml:space="preserve">Nam ſi a pedibus imis ad ſummum caput menſum erit, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8533" xml:space="preserve">menſura relata fuerit ad
                <lb/>
              manus panſas, inuenietur eadem latitudo uti altitudo, quemadmodum areæ, quæ ad normam ſunt
                <lb/>
              quadratæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s8534" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8535" xml:space="preserve">Cum figura quadrata quatuor æquis angulis conſtet, babeatq́ altitudinem longitudini parem, certe & </s>
              <s xml:id="echoid-s8536" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ipſa ab bumana ſtatura elicietur, cum & </s>
              <s xml:id="echoid-s8537" xml:space="preserve">ipſa quanta eſt a pedibus imis ad ſummum caput, tanta ſit panſis
                <lb/>
              manibus, nam ibi longitudo, bic latitudo notatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8538" xml:space="preserve">perfecta item quadrata figura eſt, quæ nec duplicari inte-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-04" xlink:href="note-514.01.122-04a" xml:space="preserve">30</note>
              gro genere numeri, ac multiplicatione poteſt, ſed ſolum emendatis deſcription@bus linearum reperitur, quem-
                <lb/>
              admodum capite primo libri noni de Platonis inuento,ait Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8539" xml:space="preserve">in agro metiendo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8540" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8541" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Er go</emph>
              ſi ita natura compoſuit corpus hominis, uti proportionibus membra ad ſummam figura-
                <lb/>
              tionem eius reſpondeant, cum cauſa conſtituiſſe uidentur antiqui, ut etiam in operum perfectioni-
                <lb/>
              bus ſingulorum membrorum ad uniuerſam figuræ ſpeciem habeant commenſus exactionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s8542" xml:space="preserve">Igitur
                <lb/>
              cum in ominibus operibus ordines traderent, id maxime in ædibus Deorum, in quibus operum lau-
                <lb/>
              des, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8543" xml:space="preserve">culpæ æternæ ſolent permanere.</s>
              <s xml:id="echoid-s8544" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8545" xml:space="preserve">Hactenus concluſit in uniuerſum, quod antea probandum ſibi ſumpſerat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8546" xml:space="preserve">Modo oſtenſurus est unde ratio
                <lb/>
              menſur arum babita ſit, nam ſupra oſtendit a quo menſuræ captæ ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s8547" xml:space="preserve">proponit igitur, quod poſtea eſt pro-
                <lb/>
              baturus bunc in modum.</s>
              <s xml:id="echoid-s8548" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8549" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Nec</emph>
              minus menſurarum rationes, quæ in omnibus operibus uidentur neceſſariæ eſſe, ex corporis
                <lb/>
              membris collegerunt, uti digitum, palmam, pedem, cubitum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8550" xml:space="preserve">eas diſtribuerunt in perfectum nume
                <lb/>
              ŕum, quem Græci, τέλΗον dicunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8551" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8552" xml:space="preserve">Perfectum eſt cui nibil addi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8553" xml:space="preserve">de quo nil demi poteſt, boc eſt,cui nil deeſt, quodq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8554" xml:space="preserve">ex omnibus ſuis partibus
                <lb/>
              constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8555" xml:space="preserve">Hac de cauſa mundus abſolute perfectus eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8556" xml:space="preserve">multa alia in ſuo genere perfecia ſunt, ſed uideamus
                <lb/>
              nos, qua ratione numeri uocentur perfecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8557" xml:space="preserve">quales bi ſunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8558" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8559" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Perfectvm</emph>
              autem antiqui conſtituerunt numerum, qui decem dicitur, namque ex manibus de-
                <lb/>
              narius digitorum numerus, ex digitis uero palmus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8560" xml:space="preserve">a palmo pes eſt inuentus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8561" xml:space="preserve">Sicut autem in lutriſ-
                <lb/>
              que palmis ex articulis ab natura decem ſunt perfecti, ita etiam Platoni placuit, eſſe eum numerum
                <lb/>
              ea re perfectum, quod ex ſingularibus rebus, quæ monades apud Græcos dicnntur, perficitur decuſ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-06" xlink:href="note-514.01.122-06a" xml:space="preserve">50</note>
              ſis, quæ ſimul ac undecim, aut duodecim ſunt factæ, quod fuperauerint, non poſſunt eſſe lperfectæ,
                <lb/>
              donec ad alterum decuſsim peruenerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s8562" xml:space="preserve">ſingulares enim res particulæ ſunt eius numeri.</s>
              <s xml:id="echoid-s8563" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8564" xml:space="preserve">Dixi ſuperius eam vere partem rei nominari, quæ totum aliquoties ſumpta conſtituit, ex qua re eius de quo
                <lb/>
              ſermo est, intelligentia proficiſcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8565" xml:space="preserve">Aio igitur numeros eſſe aliquos, qui ratione partium, ex quibus conſtāt,
                <lb/>
              deficientes dici poſſunt, alios exuperantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8566" xml:space="preserve">alios perfectos. </s>
              <s xml:id="echoid-s8567" xml:space="preserve">Deficientes eos intelligo, quorum partes colle-
                <lb/>
              ctæ non efficiunt integrum numerum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8568" xml:space="preserve">Exemplo ſit octonarius numerus, cuius partes ſunt primo unitas, dein
                <lb/>
              binarius, mox quaternarius, collige unum duo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8569" xml:space="preserve">quatuor reddentur ſeptem, ecce quod, ut ad octo peruenias
                <lb/>
              deficit unitas. </s>
              <s xml:id="echoid-s8570" xml:space="preserve">Octonarius igitur numerus deficiens nominabitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8571" xml:space="preserve">exuper antes eos uoco, quorum partium ſum-
                <lb/>
              ma totum excedit. </s>
              <s xml:id="echoid-s8572" xml:space="preserve">Exemplo ſit numerus duodenarius,cuius partes 1. </s>
              <s xml:id="echoid-s8573" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s8574" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s8575" xml:space="preserve">4. </s>
              <s xml:id="echoid-s8576" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s8577" xml:space="preserve">quæ ſimul collectæ, ef-
                <lb/>
              ficiunt ſexdecim,qui numerus quaternario duodecim excedit, duodecimus ergo numerus diues, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8578" xml:space="preserve">ſuperabun-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-07" xlink:href="note-514.01.122-07a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>