Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
91 59
92 60
93 61
94 62
95 63
96 64
97 65
98 66
99 67
100 68
101 69
102 70
103 71
104 72
105 73
106 74
107 75
108 76
109 77
110 78
111 79
112 80
113 81
114 82
115 83
116 84
117 85
118 86
119 87
120 88
< >
page |< < (90) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="2" n="62">
            <pb o="90" file="514.01.122" n="122" rhead="LIBER"/>
            <note style="it" position="right" xml:space="preserve">
              <lb/>
            A naſimo ad os # part. # 2. # Quæ eſt pars nonageſima.
              <lb/>
            Av Ore ad mentum. # part. # 4.
              <lb/>
            Naſi foramen. # part. # 1.
              <lb/>
            Frontis ambitus ſummi. # part. # 18.
              <lb/>
            #### Palma manus ab articulo ubiiumigtur ad ſummum medij digiti. # part. # 18.
              <lb/>
            A mento ad uerticem. # part. # 24.
              <lb/>
            Pes. # part. # 30.
              <lb/>
            Cubitus. # part. # 30.
              <lb/>
            Pectus. # part. # 30.
              <lb/>
            </note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8506" xml:space="preserve">Ex prædictis proportiones elicies, quas babent membra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8507" xml:space="preserve">partes bumani corporis inter ſe, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8508" xml:space="preserve">ad uniuer-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-02" xlink:href="note-514.01.122-02a" xml:space="preserve">10</note>
              ſam ſtaturam relatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8509" xml:space="preserve">ſatis cum Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8510" xml:space="preserve">concordantes niſi velis alteram menſurandi rationerm a pollice ſum-
                <lb/>
              ptam, quemadmodum ſuperior ſigura oſtendit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8511" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8512" xml:space="preserve">S
                <emph style="sc">IMII.TER</emph>
              uero ſacrarum ædium membra, ad uniuerſam totius magnitudinis ſummam, ex par-
                <lb/>
              tibus ſingulis conuenientiſsimũ debent habere commēſuum reſponſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8513" xml:space="preserve">Hoc colligitur ex ſupradictis.</s>
              <s xml:id="echoid-s8514" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8515" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8516" xml:space="preserve">Non modo partium commenſus ex ra-
                <lb/>
              tione bumani corporis licet habere, uerum etiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8517" xml:space="preserve">figurarum formas ex eodem elicere poſſumus, atque eas
                <lb/>
              perfestiores, nempe orbicularem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8518" xml:space="preserve">quadratam. </s>
              <s xml:id="echoid-s8519" xml:space="preserve">Ideo inquit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8520" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8521" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              corporis centrum medium naturaliter eſt umbilicus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8522" xml:space="preserve">Namque ſi homo collecatus fuerit
                <lb/>
              ſupinus manibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8523" xml:space="preserve">pedibus panſis, circiniq́ collocato centro in umbilico eius,circumagendo rotun
                <lb/>
              dationem utrarumq; </s>
              <s xml:id="echoid-s8524" xml:space="preserve">manuum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8525" xml:space="preserve">pedum digiti linea tangentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s8526" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8527" xml:space="preserve">Orbicularis figura ex ſitu humanl corporis elici poteſt, quæ figurarum perfectißima tota angulus, nullo
                <lb/>
              conſtat angulo capacißima item, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8528" xml:space="preserve">commodiſſima, penes quam, ſed longo proxima interuallo eſt figura qua-
                <lb/>
              drata, quam ex eadem ſtatura elicimus boc modo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8529" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8530" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Non</emph>
              minus quemadmodum ſchema rotundationis in corpore efficitur, ita & </s>
              <s xml:id="echoid-s8531" xml:space="preserve">quadrata deſignatio
                <lb/>
              in eo inuenitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8532" xml:space="preserve">Nam ſi a pedibus imis ad ſummum caput menſum erit, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8533" xml:space="preserve">menſura relata fuerit ad
                <lb/>
              manus panſas, inuenietur eadem latitudo uti altitudo, quemadmodum areæ, quæ ad normam ſunt
                <lb/>
              quadratæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s8534" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8535" xml:space="preserve">Cum figura quadrata quatuor æquis angulis conſtet, babeatq́ altitudinem longitudini parem, certe & </s>
              <s xml:id="echoid-s8536" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ipſa ab bumana ſtatura elicietur, cum & </s>
              <s xml:id="echoid-s8537" xml:space="preserve">ipſa quanta eſt a pedibus imis ad ſummum caput, tanta ſit panſis
                <lb/>
              manibus, nam ibi longitudo, bic latitudo notatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8538" xml:space="preserve">perfecta item quadrata figura eſt, quæ nec duplicari inte-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-04" xlink:href="note-514.01.122-04a" xml:space="preserve">30</note>
              gro genere numeri, ac multiplicatione poteſt, ſed ſolum emendatis deſcription@bus linearum reperitur, quem-
                <lb/>
              admodum capite primo libri noni de Platonis inuento,ait Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8539" xml:space="preserve">in agro metiendo.</s>
              <s xml:id="echoid-s8540" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8541" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Er go</emph>
              ſi ita natura compoſuit corpus hominis, uti proportionibus membra ad ſummam figura-
                <lb/>
              tionem eius reſpondeant, cum cauſa conſtituiſſe uidentur antiqui, ut etiam in operum perfectioni-
                <lb/>
              bus ſingulorum membrorum ad uniuerſam figuræ ſpeciem habeant commenſus exactionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s8542" xml:space="preserve">Igitur
                <lb/>
              cum in ominibus operibus ordines traderent, id maxime in ædibus Deorum, in quibus operum lau-
                <lb/>
              des, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8543" xml:space="preserve">culpæ æternæ ſolent permanere.</s>
              <s xml:id="echoid-s8544" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8545" xml:space="preserve">Hactenus concluſit in uniuerſum, quod antea probandum ſibi ſumpſerat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8546" xml:space="preserve">Modo oſtenſurus est unde ratio
                <lb/>
              menſur arum babita ſit, nam ſupra oſtendit a quo menſuræ captæ ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s8547" xml:space="preserve">proponit igitur, quod poſtea eſt pro-
                <lb/>
              baturus bunc in modum.</s>
              <s xml:id="echoid-s8548" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8549" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Nec</emph>
              minus menſurarum rationes, quæ in omnibus operibus uidentur neceſſariæ eſſe, ex corporis
                <lb/>
              membris collegerunt, uti digitum, palmam, pedem, cubitum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8550" xml:space="preserve">eas diſtribuerunt in perfectum nume
                <lb/>
              ŕum, quem Græci, τέλΗον dicunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8551" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8552" xml:space="preserve">Perfectum eſt cui nibil addi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8553" xml:space="preserve">de quo nil demi poteſt, boc eſt,cui nil deeſt, quodq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8554" xml:space="preserve">ex omnibus ſuis partibus
                <lb/>
              constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s8555" xml:space="preserve">Hac de cauſa mundus abſolute perfectus eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8556" xml:space="preserve">multa alia in ſuo genere perfecia ſunt, ſed uideamus
                <lb/>
              nos, qua ratione numeri uocentur perfecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8557" xml:space="preserve">quales bi ſunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s8558" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8559" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Perfectvm</emph>
              autem antiqui conſtituerunt numerum, qui decem dicitur, namque ex manibus de-
                <lb/>
              narius digitorum numerus, ex digitis uero palmus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8560" xml:space="preserve">a palmo pes eſt inuentus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8561" xml:space="preserve">Sicut autem in lutriſ-
                <lb/>
              que palmis ex articulis ab natura decem ſunt perfecti, ita etiam Platoni placuit, eſſe eum numerum
                <lb/>
              ea re perfectum, quod ex ſingularibus rebus, quæ monades apud Græcos dicnntur, perficitur decuſ-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-06" xlink:href="note-514.01.122-06a" xml:space="preserve">50</note>
              ſis, quæ ſimul ac undecim, aut duodecim ſunt factæ, quod fuperauerint, non poſſunt eſſe lperfectæ,
                <lb/>
              donec ad alterum decuſsim peruenerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s8562" xml:space="preserve">ſingulares enim res particulæ ſunt eius numeri.</s>
              <s xml:id="echoid-s8563" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8564" xml:space="preserve">Dixi ſuperius eam vere partem rei nominari, quæ totum aliquoties ſumpta conſtituit, ex qua re eius de quo
                <lb/>
              ſermo est, intelligentia proficiſcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8565" xml:space="preserve">Aio igitur numeros eſſe aliquos, qui ratione partium, ex quibus conſtāt,
                <lb/>
              deficientes dici poſſunt, alios exuperantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8566" xml:space="preserve">alios perfectos. </s>
              <s xml:id="echoid-s8567" xml:space="preserve">Deficientes eos intelligo, quorum partes colle-
                <lb/>
              ctæ non efficiunt integrum numerum. </s>
              <s xml:id="echoid-s8568" xml:space="preserve">Exemplo ſit octonarius numerus, cuius partes ſunt primo unitas, dein
                <lb/>
              binarius, mox quaternarius, collige unum duo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8569" xml:space="preserve">quatuor reddentur ſeptem, ecce quod, ut ad octo peruenias
                <lb/>
              deficit unitas. </s>
              <s xml:id="echoid-s8570" xml:space="preserve">Octonarius igitur numerus deficiens nominabitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8571" xml:space="preserve">exuper antes eos uoco, quorum partium ſum-
                <lb/>
              ma totum excedit. </s>
              <s xml:id="echoid-s8572" xml:space="preserve">Exemplo ſit numerus duodenarius,cuius partes 1. </s>
              <s xml:id="echoid-s8573" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s8574" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s8575" xml:space="preserve">4. </s>
              <s xml:id="echoid-s8576" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s8577" xml:space="preserve">quæ ſimul collectæ, ef-
                <lb/>
              ficiunt ſexdecim,qui numerus quaternario duodecim excedit, duodecimus ergo numerus diues, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8578" xml:space="preserve">ſuperabun-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.122-07" xlink:href="note-514.01.122-07a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>