Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.130.] M. VITRVVIIDE ARCHITECTVRA LIBER NONVS.
[1.131.] Proœmium
[1.132.] Platonis inuentumde agro metiendo. Cap. I.
[1.133.] De norma Pythagoricum inuentum ex orthogonij trigoni deformatione. Cap. II.
[1.134.] Luomodo portio argenti auro miſta in integro opere depre- hendi, diſcernig, poßit.#Cap.# III.
[1.135.] PTOLEM AEO REGI ERATOSTHENES. S.
[1.136.] De Gnomonicis rationibus ex radij Solis per umbram inuen-tis, & mundo, atque planetis. Cao.IIII.
[1.137.] TABVLA MOTVVM COELESTIVM.
[1.138.] De Solis curſu per duodecim ſigna Zodia- ci. Cap. V.
[1.139.] Continuatio diei, & luminis.Horæ Minuta Secunda.
[1.140.] De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco ad Septentrio-nem. Cap.VI.
[1.141.] De ſyderibus, quæ ſunt a Zodiaco, ad meridiem. Cap. VII.
[1.142.] De horologiorum rationibus, & umbris gnomonum æquinoctia-li tempore Romæ, & nonnullis alijs locis. Cap. VIII.
[1.143.] De horologiorum ratione, & uſu, atque eorum inuentione & quibus inuentoribus. # Cap. IX.
[1.144.] Finis Libri Noni.
[1.145.] M. VITR V V II DE ARCHITECTVRA LIBER DECIMVS. Proœmium.
[1.146.] De machina quid ſit, & eius ab organo differentia, origine, & neceßitate. # Cap. I.
[1.147.] De Aedium ſacrum, publicorum̈, operum machina-tionibus tractorijs # Cap. II.
[1.148.] De diuerſis appellationibus, machmarũ, & gantur. Ca. III.
[1.149.] Similis ſuperiori machina, cui coloßicotera tutius committi poſſunt, immutata duntaxat ſucula in tympa-num. # Cap. IIII.
[1.150.] Aliud machinæ tractoriæ genus. # Cap. V.
[1.151.] Cteſifontis ratio ad grauia onera ducenda. # Cap. VI.
[1.152.] De inuentione lapicidinæ, qua templum Dianæ Epheſiæ conſtructum eſt. # Cap. VII.
[1.153.] De porrecto, & rotundatione machinarum ad onerum leuationes. # Cap. VIII.
[1.154.] De organorum ad aquam hauriendam generibus, & pri-mum de tympano. # Cap. IX.
[1.155.] De rotis, & tympanis ad molendam farinam. # Cap. X.
[1.156.] De Cochlea, quæ magnam copiam extollit aquæ, ſed non tam alte. # Cap. XI.
[1.157.] De Cteſibcamachina, quæ altißime extollit aquam. # Cap. XII.
[1.158.] De hydr aulicis machinis, quibus organa perficiun-tur. # Cap. XIII.
[1.159.] Qua ratione rheda, uelnaui uecti peractum iter deme-tiamur. # Cap. XIIII.
< >
page |< < (94) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div286" type="section" level="2" n="62">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8830" xml:space="preserve">
                <pb o="94" file="514.01.126" n="126" rhead="LIEER"/>
              ſa ædific amus. </s>
              <s xml:id="echoid-s8831" xml:space="preserve">Alia enith ratio ſententiarum, rationum, uerborum, figurarum, partium, numerorum, collo-
                <lb/>
              cationum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8832" xml:space="preserve">terminorum, puritati, elegantiæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8833" xml:space="preserve">perſpicuitati conceditur, alia amplitudmi, dignitati, uebe-
                <lb/>
              mentiæ, ſplendori, aſperitatiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8834" xml:space="preserve">attribuitur; </s>
              <s xml:id="echoid-s8835" xml:space="preserve">Alia iucunditati, m odeſtiæ, ueritati, ſmplicitati, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8836" xml:space="preserve">pulchritu-
                <lb/>
              dini datur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8837" xml:space="preserve">Similiter in Aedificiorum generibus, aliæ proportiones, diſtributiones, ordinesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8838" xml:space="preserve">requiruntur, cum
                <lb/>
              uolumus diuerſas Aediſiciorum qualitates, eaſdemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8839" xml:space="preserve">rebus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8840" xml:space="preserve">perſonis conuenientes reddere. </s>
              <s xml:id="echoid-s8841" xml:space="preserve">Etiamq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8842" xml:space="preserve">earum
                <lb/>
              rerum natura, quæ genus aliquod orationis constituunt, ita fert, ut quæ ad unum genus pertinent, permiſceri
                <lb/>
              cum alio commode poſſint, ita in puritate dignitas, in dignitate ornatus, in ornatu ſimplicitas ineſſe poteſt; </s>
              <s xml:id="echoid-s8843" xml:space="preserve">pa-
                <lb/>
              ri forma, ex rationum compoſitione, mutuiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8844" xml:space="preserve">reſponſus commenſione in ædificijs multa, quæ ſimplicia erunt,
                <lb/>
              componi ad dignitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8845" xml:space="preserve">iucunditatem, utilit atemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8846" xml:space="preserve">egregie poſſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s8847" xml:space="preserve">Proponit igitur Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s8848" xml:space="preserve">ædium gene-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.126-01" xlink:href="note-514.01.126-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ra, quæ longe oculis obijciuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s8849" xml:space="preserve">Non tamen omnia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8850" xml:space="preserve">id quidem prudenter, non enim temerè omnia pro-
                <lb/>
              ponenda ſunt, ſed ea tantum, quæ occultam quandam uirtutem redolent, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8851" xml:space="preserve">ſenſus alliciunt noſtros. </s>
              <s xml:id="echoid-s8852" xml:space="preserve">Ecce
                <lb/>
              nec orator omnia ſumit, quæ uulgo, pbebiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8853" xml:space="preserve">uidentur, ſed ea, quæ ſub intellignentia cadunt eorum, qui audiunt di
                <lb/>
              gniori quodam modo, quæ uulgus ſua uinon perciperet, ſed ab alijs inuenta capit, aſſentiturq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s8854" xml:space="preserve">. Ita Vitru.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s8855" xml:space="preserve">non eas omnes formas, figurasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s8856" xml:space="preserve">ſacrarum ædium ſumit, quæ ab boc, uel illo factæ ſunt, quoniam boc infinitum
                <lb/>
              eßet, nec caderet in ſcientiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8857" xml:space="preserve">artificium: </s>
              <s xml:id="echoid-s8858" xml:space="preserve">Sed eas tantum proponit, quæ neſcientibus aliquo modo ſatisfa-
                <lb/>
              ciunt, poſtquàm factæ ſunt, ab omnibus autem inueniri nequeunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s8859" xml:space="preserve">Inquit igitur principia id eſt originem no-
                <lb/>
              stræ conſiderationis in ædibus ſacris, eſt id quod figuræ ædium diuerſarum aſpectu obijciunt nostro: </s>
              <s xml:id="echoid-s8860" xml:space="preserve">Figu-
                <lb/>
              rarum aſpectus, aut eſt in partibus anteriorbus ædium, aut posterioribus, aut in lateribus, nam aut fron-
                <lb/>
              tes, aut latera ſtatim cernimus, aut ſeorſum in pluribus fabricis, aut in una eademq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s8861" xml:space="preserve">, ideo ſeptem nobis figu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.126-02" xlink:href="note-514.01.126-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ras proponit.</s>
              <s xml:id="echoid-s8862" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s8863" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Et</emph>
              primum in antis, quod Græce naos en parſtaſi dicitur, deinde proſtylos, amphiproſtylos,
                <lb/>
              peripteros, pſeudodipteros, dipteros, hypæthros.</s>
              <s xml:id="echoid-s8864" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s8865" xml:space="preserve">Declarabit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s8866" xml:space="preserve">quid per ea nomina intelligat, utitur autem uocbulis Græcis, uel quia nondum latini ſua
                <lb/>
              tenebant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s8867" xml:space="preserve">ipſe fabricare nomina non audebat, uel quia uſus iam obtinuerat, ut Cræcis pro latinis uterentur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s8868" xml:space="preserve">
                <figure xlink:label="fig-514.01.126-01" xlink:href="fig-514.01.126-01a" number="19">
                  <description xml:id="echoid-description12" style="it" xml:space="preserve">Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#Antæ
                    <lb/>
                  C. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio
                    <lb/>
                  poſitas.</description>
                  <variables xml:id="echoid-variables13" xml:space="preserve">C A A A A</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.126-03" xlink:href="note-514.01.126-03a" xml:space="preserve">30</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.126-04" xlink:href="note-514.01.126-04a" xml:space="preserve">40</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.126-05" xlink:href="note-514.01.126-05a" xml:space="preserve">50</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.126-06" xlink:href="note-514.01.126-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>