Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[Figure 101]
[102] FRONTE.
[103] A
[104] Græcorum ædes earumq́; partium diſpoſitiones.A. peristylium amplum.E. peristylium primum.C. aditus amplus.D. aditus ab uno ad aliudperiſtylium.E. proſtas ubi eraut duæ antæ.F. G. Antithalamus.H. I. gynæconitides.K. cu-bicuUmdiebria.L. S. oeci,& bibliotecæ,& ubi ſunt pictores.M. R. pinacotbecæ.N. cyzicena triclinia.O. porticus ad ſeptentrionem.P. cellæ hostiariæ.Q. oeci quadrati.T. V. porticus ad triclinia cizcena.X. hypæthra loca.r. oeci magni ubi matres familiarũ cum lanificijs habent ſeſſiones.Z. hoſpitalia.1. thirorium.2. Equilia.3. cubicula.4. meſaulæ & andronæ.5. triclinia quo-tidiana.6. posthalamus.7. thalamus.8. porticus Rhodiaca altior. T QVNMRN8SALKICHXYYFEG76B543O32P21
[105] Pauimentorum genera.Filandri.Anticum.
[106] c d f b c 8
[107] CHOROBATES.2 I 3 2
[108] d 10 10 a d 50 50 50 c 50 ba s d s 7 {1/14} 25 s b ce 8 8 10 84 f hm 5 43 3 4 4 3 3 4 4 5 5 5 53 5 4
[109] Figura ex meſolabio Architæ ad inueniendas medias.c t @ @ q p o n m l k l h g f p e o ξ v M @ k I o h j ε δ r B d s R q P o N M L K I H G F E L x c 6 N ς ε ξ γ B a
[110] Veſtigium meſolabij Architæ.
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
< >
page |< < (107) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9542" xml:space="preserve">
                <pb o="107" file="514.01.139" n="139" rhead="TERTIVS."/>
              opus continua ſubſtructione, fundationeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9543" xml:space="preserve">totam aream implere, ubi vero ad ſoli ſuperficiem ſubſtructionem
                <lb/>
              erexeris, tunc murulos quoſdam efficies, quos Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9544" xml:space="preserve">ſtereobata nominat, inquiens.</s>
              <s xml:id="echoid-s9545" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9546" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpraqve</emph>
              terram parietes extruantur ſub columnis dimidio crasſiores, quàm columnæ ſunt
                <lb/>
              futuræ, ubi firmiora ſint inferiora ſu perioribus, quæ ſtereobata a ppellantur, nam excipiunt onera.</s>
              <s xml:id="echoid-s9547" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9548" xml:space="preserve">Cum fabrica apparere cœperit, tunc parietes quidam excitantur ſub columnis dimidio craßiores, quàm co-
                <lb/>
              lumnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9549" xml:space="preserve">hos ſtereobata nominat, a firmitate oneris excipiendi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9550" xml:space="preserve">firmitas enim, ac ſoliditas pedis onus ſustinere
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9551" xml:space="preserve">Stereobata quandoque baſamentum ( ut aiunt ) totius fabricæ ſignificat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9552" xml:space="preserve">hoc antiqui licet amplius in-
                <lb/>
              feriori parte facere ſoliti ſint, non tamen aſcendebat procliue, ſed ad modum gradationis, quemadmodum ad-
                <lb/>
              ſcripta deſcriptio ostendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9553" xml:space="preserve">Stereobata quoque idem quod ſtylobata, ideſt colummarum pedes intelligebant.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9554" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-01" xlink:href="note-514.01.139-01a" xml:space="preserve">10</note>
              Stylobata uero quandoque ſingula ſub ſingulis columnis collocabant , interdum uero continua quadam ſerie
                <lb/>
              ſtylobatis totum ædificum cingebant, ea adiectione, de qua infra dicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9555" xml:space="preserve">Pedeſtilos dicunt Itali. </s>
              <s xml:id="echoid-s9556" xml:space="preserve">Spatia uero
                <lb/>
              quæ ſunt inter ſtylobata, de his loquor, quæ in ſubſtructione ſunt, duplici modo fiunt, aut enim arcubus inter-
                <lb/>
              poſitis fi unt imminutione impenſæ, aut palificationibus crebris, ut firmitas ædis comparetur.</s>
              <s xml:id="echoid-s9557" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9558" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sin</emph>
              autem ſolidum non inuenitur, ſed locus erit congeſtitius ad imum, aut paluſter, tunc is locus
                <lb/>
              fodiatur, exinaniaturq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9559" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9560" xml:space="preserve">palis alneis, aut oleagineis, aut robuſteis uſtulatis configatur, ſublicæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9561" xml:space="preserve">ma-
                <lb/>
              chinis adigantur quàm creberrimæ, carbonibuſque expleantur interualla palorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9562" xml:space="preserve">tunc ſtructuris
                <lb/>
              ſolidiſsimis fundamenta impleantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9563" xml:space="preserve">Extructis autem fundamentis ad libramentum ſtylobatæ ſunt
                <lb/>
              collocandæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s9564" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9565" xml:space="preserve">Poſita regula ſubſtructionum in ſolidis locis, quemadmodum ſunt pleraq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9566" xml:space="preserve">Cretæ Inſulæ loca: </s>
              <s xml:id="echoid-s9567" xml:space="preserve">Docet quo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-02" xlink:href="note-514.01.139-02a" xml:space="preserve">20</note>
              modo ſubstruendum eſt in congeſtitijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9568" xml:space="preserve">mollibus locis, cuiuſmodi ſunt Venetijs , & </s>
              <s xml:id="echoid-s9569" xml:space="preserve">ubi palustria loca ſunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9570" xml:space="preserve">perfodi enim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9571" xml:space="preserve">excauari ea loca iubet, mox palis configi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9572" xml:space="preserve">pali autem ſint ex materia, quæ in humore con-
                <lb/>
              ſeruatur, qualis eſt alnea, oleaginea, robuſtea, de qua ſecundo libro copioſe tractatum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s9573" xml:space="preserve">Quomodo autem
                <lb/>
              configantur pali, omnibus puto notum eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s9574" xml:space="preserve">Fiſtucis enim, quas nos Beccos dicimus adiguntur, uel opera ho-
                <lb/>
              minum anſis earum manibus comprehenſis, vel trochlearum ictibus intermiſſis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9575" xml:space="preserve">temperatis, æquisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9576" xml:space="preserve">ut re-
                <lb/>
              cti pali configantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9577" xml:space="preserve">nostri decurij
                <unsure/>
              s immiſſis palos adigunt lente admodum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9578" xml:space="preserve">inter ictus prolixo quodam
                <lb/>
              ad fastidium uocis tenore commorantes expectant, inde unanimes fiſucam reſumentes, iterum adigunt, ite-
                <lb/>
              rumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9579" xml:space="preserve">ad ſonum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9580" xml:space="preserve">moram ducentes alium ictum expectant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9581" xml:space="preserve">Sublicæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9582" xml:space="preserve">machinis adigantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9583" xml:space="preserve">Sublica uoca-
                <lb/>
              bulum volſcum, palum maiorem, ſeu oblongam trabem ſignificat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9584" xml:space="preserve">impleri autem carbone, ne humor offendat
                <lb/>
              fundamenta, etiam libro quinto Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s9585" xml:space="preserve">nono dicit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9586" xml:space="preserve">Structuris ſolidiſſimis fundamenta impleantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9587" xml:space="preserve">Solidi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-03" xlink:href="note-514.01.139-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tatem aliqui ex minuta materia, nonnulli ex magnis lapidibus faciendam putant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9588" xml:space="preserve">Fundamenta uero foßas,
                <lb/>
              in quibus fundantur ædes, intelligit, quod & </s>
              <s xml:id="echoid-s9589" xml:space="preserve">primo libro, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9590" xml:space="preserve">quinto etiam innuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9591" xml:space="preserve">Extructis autem fundamen
                <lb/>
              tis ad libramentum ſtylobatæ ſunt collo candi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9592" xml:space="preserve">Ecce quod ſtylobata uocat, quæ ſupra stereobata dixit . </s>
              <s xml:id="echoid-s9593" xml:space="preserve">hæ ad
                <lb/>
              libramentum, noſtri ad liuellum dicunt, ſunt collocandi.</s>
              <s xml:id="echoid-s9594" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9595" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              ſtylobatas columnæ diſponendæ, quemadmodum ſupra ſcriptum eſt, ſiue in pycnoſtylo,
                <lb/>
              quemadmodum pycnoſtyla, ſiue ſiſtylo, aut diaſtylo, aut euſtylo, quemadmodum ſcripta ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9596" xml:space="preserve">con-
                <lb/>
              ſtituta . </s>
              <s xml:id="echoid-s9597" xml:space="preserve">In aræoſtylis enim libertas eſt quantum cuique libet, conſtituendi, ſed ita columnæ in peripte-
                <lb/>
              ris collocentur , uti quot intercolumnia ſunt in fronte, totidem bis intercolumnia fiant in lateribus .
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9598" xml:space="preserve">Ita enim erit duplex longitudo operis ad latitudinem. </s>
              <s xml:id="echoid-s9599" xml:space="preserve">Namque qui columnarum duplicationes fece-
                <lb/>
              runt, errauiſſc uidentur, quod unum intercolumnium in longitudine pluſquam oporteat , procurre-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-04" xlink:href="note-514.01.139-04a" xml:space="preserve">40</note>
              re uideatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s9600" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9601" xml:space="preserve">Iactis fundamentis, extructis stylobatis, diſponendæ ſunt ſupra ſtylobatas columnæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9602" xml:space="preserve">eo ordine, ijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9603" xml:space="preserve">in-
                <lb/>
              teruallis collocandæ, quæ ratio operis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9604" xml:space="preserve">forma ædis poſtulat, ita ut pycnoſtylos ſua habeat præſcripta colum-
                <lb/>
              narum interualla. </s>
              <s xml:id="echoid-s9605" xml:space="preserve">item Siſtylos ſua , & </s>
              <s xml:id="echoid-s9606" xml:space="preserve">diastylos, euſtylosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9607" xml:space="preserve">ſua, iuxta præpoſitam intercolumniorum nor-
                <lb/>
              mam. </s>
              <s xml:id="echoid-s9608" xml:space="preserve">ubi animaduertendum eſt duplam eſſe debere interuallorum ſummam in lateribus ei quæ est in fronte.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9609" xml:space="preserve">nam dupla ædis totius longitudo ad latitudinem eſſe debet. </s>
              <s xml:id="echoid-s9610" xml:space="preserve">ſi igitur in fronte quinque ſunt interualla, decem in
                <lb/>
              lateribus distribuantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9611" xml:space="preserve">ſi ſeptem quatuordecim. </s>
              <s xml:id="echoid-s9612" xml:space="preserve">ſi nouem decem & </s>
              <s xml:id="echoid-s9613" xml:space="preserve">octo. </s>
              <s xml:id="echoid-s9614" xml:space="preserve">Interualla igitur duplicanda ſunt
                <lb/>
              non columnæ, alioquin error eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9615" xml:space="preserve">nanque in lateribus, qui columnas duplicare uoluere, non poſuerunt in nume-
                <lb/>
              ro laterum angulares columnas, quæ ex fronte, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9616" xml:space="preserve">lateribus inſeruiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9617" xml:space="preserve">Antequàm igitur ad baſes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9618" xml:space="preserve">colum
                <lb/>
              nas deueniam, pauca de ſtylobatis mihi dicenda ſunt, de quibus pauca a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9619" xml:space="preserve">libro quinto dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9620" xml:space="preserve">Styloba
                <lb/>
              tarum duo ſunt genera, quicquid primo circum ædes baſis in modum, ſiue podium, ſiue firmamentum ſit,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-05" xlink:href="note-514.01.139-05a" xml:space="preserve">50</note>
              Stylobatæs nomine uocari potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s9621" xml:space="preserve">Græci ( ut ſupra dixi ) ſtereobata uocant, quia perpetua firmitate ædes
                <lb/>
              complectuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9622" xml:space="preserve">Exemplar est in quarto libro, ubi rotundas ædes deſcripſimus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9623" xml:space="preserve">alibi ſupra. </s>
              <s xml:id="echoid-s9624" xml:space="preserve">Effectus ha-
                <lb/>
              rum baſium eſt, ut ædes a ſolo ſubleuentur, dignitatemq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9625" xml:space="preserve">habeant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9626" xml:space="preserve">authoritatem, nec parum afferant orna-
                <lb/>
              menti. </s>
              <s xml:id="echoid-s9627" xml:space="preserve">Secundo ſtylobatarum alterum genus erat, quod ſub columnis ponebatur abſolutum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9628" xml:space="preserve">liberum, quem
                <lb/>
              admodum in multis ædium deſcriptionibus ante poſuimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9629" xml:space="preserve">hæc ne que Doricis, nequ Tuſcanicis operibus da-
                <lb/>
              bantur, quare qui stylobata propria generum efficienda putant, ut aliud genus Doricis, aliud Tuſcanicis, aliud
                <lb/>
              detur Ionicis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9630" xml:space="preserve">corinthijs columnis, non bene præcipere uidentur . </s>
              <s xml:id="echoid-s9631" xml:space="preserve">Stylobatarum conſenſus uarij in antiquis
                <lb/>
              operibus reperiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9632" xml:space="preserve">Omnes tamen ex altitudine columnæ ſimul cum capitulo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9633" xml:space="preserve">baſi ſumuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9634" xml:space="preserve">alijs e-
                <lb/>
              nim ex tertia, alijs ex quarta, alijs ex quarta & </s>
              <s xml:id="echoid-s9635" xml:space="preserve">dimidia. </s>
              <s xml:id="echoid-s9636" xml:space="preserve">demum alijs ex quinta totius altitudinis columnæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-06" xlink:href="note-514.01.139-06a" xml:space="preserve">60</note>
              cum baſi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9637" xml:space="preserve">capitulo fieri placuit, ita quod nulla ſit certa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9638" xml:space="preserve">ſtatuta regula, ita ut Ionicum, Corinthium, &</s>
              <s xml:id="echoid-s9639" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>