Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
< >
page |< < (107) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9542" xml:space="preserve">
                <pb o="107" file="514.01.139" n="139" rhead="TERTIVS."/>
              opus continua ſubſtructione, fundationeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9543" xml:space="preserve">totam aream implere, ubi vero ad ſoli ſuperficiem ſubſtructionem
                <lb/>
              erexeris, tunc murulos quoſdam efficies, quos Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9544" xml:space="preserve">ſtereobata nominat, inquiens.</s>
              <s xml:id="echoid-s9545" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9546" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpraqve</emph>
              terram parietes extruantur ſub columnis dimidio crasſiores, quàm columnæ ſunt
                <lb/>
              futuræ, ubi firmiora ſint inferiora ſu perioribus, quæ ſtereobata a ppellantur, nam excipiunt onera.</s>
              <s xml:id="echoid-s9547" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9548" xml:space="preserve">Cum fabrica apparere cœperit, tunc parietes quidam excitantur ſub columnis dimidio craßiores, quàm co-
                <lb/>
              lumnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s9549" xml:space="preserve">hos ſtereobata nominat, a firmitate oneris excipiendi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9550" xml:space="preserve">firmitas enim, ac ſoliditas pedis onus ſustinere
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9551" xml:space="preserve">Stereobata quandoque baſamentum ( ut aiunt ) totius fabricæ ſignificat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9552" xml:space="preserve">hoc antiqui licet amplius in-
                <lb/>
              feriori parte facere ſoliti ſint, non tamen aſcendebat procliue, ſed ad modum gradationis, quemadmodum ad-
                <lb/>
              ſcripta deſcriptio ostendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9553" xml:space="preserve">Stereobata quoque idem quod ſtylobata, ideſt colummarum pedes intelligebant.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9554" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-01" xlink:href="note-514.01.139-01a" xml:space="preserve">10</note>
              Stylobata uero quandoque ſingula ſub ſingulis columnis collocabant , interdum uero continua quadam ſerie
                <lb/>
              ſtylobatis totum ædificum cingebant, ea adiectione, de qua infra dicetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9555" xml:space="preserve">Pedeſtilos dicunt Itali. </s>
              <s xml:id="echoid-s9556" xml:space="preserve">Spatia uero
                <lb/>
              quæ ſunt inter ſtylobata, de his loquor, quæ in ſubſtructione ſunt, duplici modo fiunt, aut enim arcubus inter-
                <lb/>
              poſitis fi unt imminutione impenſæ, aut palificationibus crebris, ut firmitas ædis comparetur.</s>
              <s xml:id="echoid-s9557" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9558" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sin</emph>
              autem ſolidum non inuenitur, ſed locus erit congeſtitius ad imum, aut paluſter, tunc is locus
                <lb/>
              fodiatur, exinaniaturq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9559" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9560" xml:space="preserve">palis alneis, aut oleagineis, aut robuſteis uſtulatis configatur, ſublicæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9561" xml:space="preserve">ma-
                <lb/>
              chinis adigantur quàm creberrimæ, carbonibuſque expleantur interualla palorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9562" xml:space="preserve">tunc ſtructuris
                <lb/>
              ſolidiſsimis fundamenta impleantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9563" xml:space="preserve">Extructis autem fundamentis ad libramentum ſtylobatæ ſunt
                <lb/>
              collocandæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s9564" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9565" xml:space="preserve">Poſita regula ſubſtructionum in ſolidis locis, quemadmodum ſunt pleraq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9566" xml:space="preserve">Cretæ Inſulæ loca: </s>
              <s xml:id="echoid-s9567" xml:space="preserve">Docet quo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-02" xlink:href="note-514.01.139-02a" xml:space="preserve">20</note>
              modo ſubstruendum eſt in congeſtitijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9568" xml:space="preserve">mollibus locis, cuiuſmodi ſunt Venetijs , & </s>
              <s xml:id="echoid-s9569" xml:space="preserve">ubi palustria loca ſunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9570" xml:space="preserve">perfodi enim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9571" xml:space="preserve">excauari ea loca iubet, mox palis configi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9572" xml:space="preserve">pali autem ſint ex materia, quæ in humore con-
                <lb/>
              ſeruatur, qualis eſt alnea, oleaginea, robuſtea, de qua ſecundo libro copioſe tractatum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s9573" xml:space="preserve">Quomodo autem
                <lb/>
              configantur pali, omnibus puto notum eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s9574" xml:space="preserve">Fiſtucis enim, quas nos Beccos dicimus adiguntur, uel opera ho-
                <lb/>
              minum anſis earum manibus comprehenſis, vel trochlearum ictibus intermiſſis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9575" xml:space="preserve">temperatis, æquisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9576" xml:space="preserve">ut re-
                <lb/>
              cti pali configantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9577" xml:space="preserve">nostri decurij
                <unsure/>
              s immiſſis palos adigunt lente admodum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9578" xml:space="preserve">inter ictus prolixo quodam
                <lb/>
              ad fastidium uocis tenore commorantes expectant, inde unanimes fiſucam reſumentes, iterum adigunt, ite-
                <lb/>
              rumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9579" xml:space="preserve">ad ſonum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9580" xml:space="preserve">moram ducentes alium ictum expectant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9581" xml:space="preserve">Sublicæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9582" xml:space="preserve">machinis adigantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9583" xml:space="preserve">Sublica uoca-
                <lb/>
              bulum volſcum, palum maiorem, ſeu oblongam trabem ſignificat. </s>
              <s xml:id="echoid-s9584" xml:space="preserve">impleri autem carbone, ne humor offendat
                <lb/>
              fundamenta, etiam libro quinto Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s9585" xml:space="preserve">nono dicit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9586" xml:space="preserve">Structuris ſolidiſſimis fundamenta impleantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9587" xml:space="preserve">Solidi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-03" xlink:href="note-514.01.139-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tatem aliqui ex minuta materia, nonnulli ex magnis lapidibus faciendam putant. </s>
              <s xml:id="echoid-s9588" xml:space="preserve">Fundamenta uero foßas,
                <lb/>
              in quibus fundantur ædes, intelligit, quod & </s>
              <s xml:id="echoid-s9589" xml:space="preserve">primo libro, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9590" xml:space="preserve">quinto etiam innuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s9591" xml:space="preserve">Extructis autem fundamen
                <lb/>
              tis ad libramentum ſtylobatæ ſunt collo candi. </s>
              <s xml:id="echoid-s9592" xml:space="preserve">Ecce quod ſtylobata uocat, quæ ſupra stereobata dixit . </s>
              <s xml:id="echoid-s9593" xml:space="preserve">hæ ad
                <lb/>
              libramentum, noſtri ad liuellum dicunt, ſunt collocandi.</s>
              <s xml:id="echoid-s9594" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s9595" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              ſtylobatas columnæ diſponendæ, quemadmodum ſupra ſcriptum eſt, ſiue in pycnoſtylo,
                <lb/>
              quemadmodum pycnoſtyla, ſiue ſiſtylo, aut diaſtylo, aut euſtylo, quemadmodum ſcripta ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9596" xml:space="preserve">con-
                <lb/>
              ſtituta . </s>
              <s xml:id="echoid-s9597" xml:space="preserve">In aræoſtylis enim libertas eſt quantum cuique libet, conſtituendi, ſed ita columnæ in peripte-
                <lb/>
              ris collocentur , uti quot intercolumnia ſunt in fronte, totidem bis intercolumnia fiant in lateribus .
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9598" xml:space="preserve">Ita enim erit duplex longitudo operis ad latitudinem. </s>
              <s xml:id="echoid-s9599" xml:space="preserve">Namque qui columnarum duplicationes fece-
                <lb/>
              runt, errauiſſc uidentur, quod unum intercolumnium in longitudine pluſquam oporteat , procurre-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-04" xlink:href="note-514.01.139-04a" xml:space="preserve">40</note>
              re uideatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s9600" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s9601" xml:space="preserve">Iactis fundamentis, extructis stylobatis, diſponendæ ſunt ſupra ſtylobatas columnæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9602" xml:space="preserve">eo ordine, ijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9603" xml:space="preserve">in-
                <lb/>
              teruallis collocandæ, quæ ratio operis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9604" xml:space="preserve">forma ædis poſtulat, ita ut pycnoſtylos ſua habeat præſcripta colum-
                <lb/>
              narum interualla. </s>
              <s xml:id="echoid-s9605" xml:space="preserve">item Siſtylos ſua , & </s>
              <s xml:id="echoid-s9606" xml:space="preserve">diastylos, euſtylosq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s9607" xml:space="preserve">ſua, iuxta præpoſitam intercolumniorum nor-
                <lb/>
              mam. </s>
              <s xml:id="echoid-s9608" xml:space="preserve">ubi animaduertendum eſt duplam eſſe debere interuallorum ſummam in lateribus ei quæ est in fronte.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s9609" xml:space="preserve">nam dupla ædis totius longitudo ad latitudinem eſſe debet. </s>
              <s xml:id="echoid-s9610" xml:space="preserve">ſi igitur in fronte quinque ſunt interualla, decem in
                <lb/>
              lateribus distribuantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9611" xml:space="preserve">ſi ſeptem quatuordecim. </s>
              <s xml:id="echoid-s9612" xml:space="preserve">ſi nouem decem & </s>
              <s xml:id="echoid-s9613" xml:space="preserve">octo. </s>
              <s xml:id="echoid-s9614" xml:space="preserve">Interualla igitur duplicanda ſunt
                <lb/>
              non columnæ, alioquin error eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9615" xml:space="preserve">nanque in lateribus, qui columnas duplicare uoluere, non poſuerunt in nume-
                <lb/>
              ro laterum angulares columnas, quæ ex fronte, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9616" xml:space="preserve">lateribus inſeruiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s9617" xml:space="preserve">Antequàm igitur ad baſes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9618" xml:space="preserve">colum
                <lb/>
              nas deueniam, pauca de ſtylobatis mihi dicenda ſunt, de quibus pauca a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s9619" xml:space="preserve">libro quinto dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9620" xml:space="preserve">Styloba
                <lb/>
              tarum duo ſunt genera, quicquid primo circum ædes baſis in modum, ſiue podium, ſiue firmamentum ſit,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-05" xlink:href="note-514.01.139-05a" xml:space="preserve">50</note>
              Stylobatæs nomine uocari potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s9621" xml:space="preserve">Græci ( ut ſupra dixi ) ſtereobata uocant, quia perpetua firmitate ædes
                <lb/>
              complectuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9622" xml:space="preserve">Exemplar est in quarto libro, ubi rotundas ædes deſcripſimus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9623" xml:space="preserve">alibi ſupra. </s>
              <s xml:id="echoid-s9624" xml:space="preserve">Effectus ha-
                <lb/>
              rum baſium eſt, ut ædes a ſolo ſubleuentur, dignitatemq; </s>
              <s xml:id="echoid-s9625" xml:space="preserve">habeant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9626" xml:space="preserve">authoritatem, nec parum afferant orna-
                <lb/>
              menti. </s>
              <s xml:id="echoid-s9627" xml:space="preserve">Secundo ſtylobatarum alterum genus erat, quod ſub columnis ponebatur abſolutum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9628" xml:space="preserve">liberum, quem
                <lb/>
              admodum in multis ædium deſcriptionibus ante poſuimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s9629" xml:space="preserve">hæc ne que Doricis, nequ Tuſcanicis operibus da-
                <lb/>
              bantur, quare qui stylobata propria generum efficienda putant, ut aliud genus Doricis, aliud Tuſcanicis, aliud
                <lb/>
              detur Ionicis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9630" xml:space="preserve">corinthijs columnis, non bene præcipere uidentur . </s>
              <s xml:id="echoid-s9631" xml:space="preserve">Stylobatarum conſenſus uarij in antiquis
                <lb/>
              operibus reperiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9632" xml:space="preserve">Omnes tamen ex altitudine columnæ ſimul cum capitulo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9633" xml:space="preserve">baſi ſumuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s9634" xml:space="preserve">alijs e-
                <lb/>
              nim ex tertia, alijs ex quarta, alijs ex quarta & </s>
              <s xml:id="echoid-s9635" xml:space="preserve">dimidia. </s>
              <s xml:id="echoid-s9636" xml:space="preserve">demum alijs ex quinta totius altitudinis columnæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.139-06" xlink:href="note-514.01.139-06a" xml:space="preserve">60</note>
              cum baſi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9637" xml:space="preserve">capitulo fieri placuit, ita quod nulla ſit certa, & </s>
              <s xml:id="echoid-s9638" xml:space="preserve">ſtatuta regula, ita ut Ionicum, Corinthium, &</s>
              <s xml:id="echoid-s9639" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>