Vitruvius - De architectura libri decem

Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

[1.30.] Q.

[1.31.] R.

[1.32.] S.

[1.33.] T.

[1.34.] V.

[1.35.] X.

[1.36.] Z.

[1.37.] Errata. primus numerus paginarum ſecundus linearum eſt.

[1.38.] FINIS.

[1.39.] Pauſaniac Finis

[1.40.] M. VITR V VII DE ARCHITETTVRA LIBER PRIMVS.

[1.41.] εx quibus rebus Architectura conſtet.#Cap. II.

[1.42.] De partibus Architecturæ in priuatorum & publicorum ædi-ficiorum distributionibus, & Gnomonices, & ma-chinationis. # Cap. III.

[1.43.] De electione locorum ſalubrium & quæ obſint ſalubritati & unde lumina capiantur. # Cap. IIII.

[1.44.] De fundamentis murorum & turrium. # Cap. V.

[1.45.] De diuiſione operum, quæ intra muros ſunt, & eorum diſpoſi-tione, ut uentorum noxy flatus uitentur. # Cap. VI.

[1.46.] De electione locorum ad uſum communem ciuitatis. # Cap. V II.

[1.47.] M. VITRVVII ARCHITECTVRA LIBER SECVNDVS. Proœmium.

[1.48.] De priſcorum hominum uita, & de initĳs humanitatis, atque tectorum, & incrementis eorum. # Cap. I.

[1.49.] De principĳs rerum ſecundum Philoſophorum opinio-nes. # Cap. II.

[1.50.] De lateribus. # Cap. III.

[1.51.] De Arena. # Cap. IIII.

[1.52.] De calce, & unde coquatur optima. # Cap. V.

[1.53.] De puluere puteolano. # Cap. VI.

[1.54.] Delapicidinis, earumque qualitatibus. # Cap. VII.

[1.55.] De generibus ſtructuræ, & earum qualitatibus, modis, locis. # Cap. VIII.

[1.56.] De materie cædenda, & de arborum quorundam proprietatibus. # Cap. IX.

[1.57.] De abiete ſupernate, & infernate cum Apenini deſcri-ptione. # Cap. X.

[1.58.] Finis ſecundi Libri.

[1.59.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER TERTIVS.

144112LIBER nam quẽ ſoccum dicunt, eſt id; quod infra baſim ponitur. Plinthus quoque rolunda forma conſpicitur in ſpira
Tuſcanica, ſed in alĳs ſpiris quadrata conſtat figura, ut patet in deſcriptione A. Torus est rotundum mem-
brum, puluinaris in modum, unde nomen ſumpſit; ſtiuas Græce dicitur. turget autem, & tanquam carnoſus
tumor uidetur. Itali a forma Baſtonem uocant, Galli rond, aut bozel nominant, huius forma eſt. B. Scotia
Græcum uocabulum est, obſcuritatem ſigniſicat, cauum enim illud membrum cum ſit, umbroſum apparet, Ita-
li cauettum dicunt, alĳ corticem. eſt enim tanquam baculi cortex. Galli contrabozel ea de cauſa dicunt, la-
tini orbiculum a uerbo Græco trochilon quod rotulam ſignificat, in cuius cultro cauum eſt, quemadmodum
ſimt radĳ, & orbiculi trochlearum. huius forma eſt. C. cumſuis quadris, F. quas Galli filette, Itali listel-
lum, velregulum appellant. Aſtragalus a forma ſic dicitur, & eſt ubi D. Hæ igitur ſunt partes ſpiræ Atticæ.
1110 quomodo autem deſcribantur ostendam. Sumatur columnæ craßitudo, cui addatur dimidium, tam longa erit
plinthus, uidelicet, a b, a quibus punctis erigantur perpendiculares utrinque a g. b c. Sed eius alti-
tudo ita deformetur. ſumatur dimidium craſſitudinis columnæ, id erit pro altitudine totius ſpiræ, ſumatur po-
stea tertia pars totius craſſitudinis columnæ, quæ ſit c d. & ponatur circinus a ſummo altitudinis ſpiræ, ui-
delicet ubi ſunt ſigna c g, & deorſum uertatur, & ubi tertia pars illa deſinit in lineis g a. c b. ibi ſi-
gna ſint i k, a quibus ſignis ad a, uel b, altitudo est plintbi. partiamur poſtea k c. & i g. in par-
tes quatuor, ex quibus una ſcilicet ſuperior crit pro toro ſuperiori. reliquum quod eſt ſub toro ſuperiori ad
plintbum diuidatur in duas æquas partes, ex ĳs inferior detur toro inferiori, ſuperior datur ſcotiæ cum. ſuis
quadris. vt uero recte deformentur tori, & ſcotia, ſic faciendum. Torus inferior ſemicirculis utrinq; clau-
ditur, nec prominet ultra plinthum, circino igitur duci poteſt. Simili ratione demittantur uſque ad plinthum
2220 lineæ craßtudinem columnæ claudentes, & a ſigno quo plintbum intercidunt ad extremam plinthum, quod est
ſpatium, verbigratia ab o. ad 1. 2. 3. in tres partes diuidatur, quarum una transferatur ad partem ſupe-
riorem, unde lineæ demiſſæ a craßitudine columnæ ad plintbum decurrere. ubieſt litera q. & a puncto q.
ad punctum ſ. proĳciatur. tantum prominebit in ſuperiori parte pars illa, qua torus ſuperior faciendus est.
facto igitur toro ſuperiori eo modo, quo factus fuerat inferior, facienda est ſcotia, quæ trochilus nominatur,
cum ſuis quadris, quarum una ſupra, altera infra ſcotiam ponenda. ita ut ex ſeptem partibus una ſuperiori,
altera inferiori quadræ tribuatur. Cauitas autem ab extremis partibus, ita ducenda, ut uenuſta ſit, exca-
uetq́; quadram inferiorem, quemadmodum in deſcriptione poſui, & ita uti columna cum ſupra baſim collo-
cata fuerit annulus apopbygis perpendiculo eius reſpondeat, ut recte notat Philander, ne extra ſolidum proce-
dat. ſupra ſuperiorem torum columna collocanda, cuius ima pars apotheſis nominatur, uel apopbygis. hæc
conſtat ex limbo quadra, uel annulo, & quadam circinatione, uel conflexu, uel abſceſſu potius ſimili mediæ
3330 ſcotiæ, quemadmodum ſuperior columnæ pars ſuam habet apotheſim, ſimilem dimidiæ ſcotiæ ſuperiori, it a ut
ſi utraque apotbeſis columnæ coniungeretur, ſcotiam cum ſuis quadris efficerent. Quomodo autem ad circi-
num iſti abſceſſus fiant, pulchrum eſt demonſtrare. Supra illam proiecturam imi ſcapi ſcienda eſt quadra, uel
annulus, uel liſtellum, ut dicunt Itali, uel quo alio nomine appellari gaudet, tam alta, quàm dimidium tori
ſuperioris, bæc ſuis terminis utrinque concluſa, producenda est a parte ſuperiori dimidia ſuæ proiecturæ par-
te, uidelicet a puncto s. ad punctum r. & interuallum q r. transferendum est in lineas columnæ craſſi-
tudinem claudentes, ubi t. & ſignis t. & r. decuſſatio fiat in v. & centro v. interuallo vt fiat cir-
cinatio & circumflexus apopbygis. ad extremum quadræ ubi s. Itali uero quadram apopbygis, uel annulum
cimbiam dicunt, quarum rerum exemplar, ex ſubiecta deſcriptione concipies.

444032[Figure 32]A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.
B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.
C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel
orbiculus, Trochilus.
D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.
E. Quadra, listello, Filetto,
F. Apopbygis, annulus, cimbia.E D B A C F5550

Sin autem Ionicæ erunt faciendæ, ſymmetriæ earum ſic erunt conſtituendæ, uti latitudo ſpiræ
quoquo uerſus, ſit columnæ craſsitudinis, adiecta craſsitudine quarta, & octaua, altitudo uti Atticur-
gis, ita eius plinthos, reliquumq́; præter plinthum, quod erit tertia pars craſsitudinis columnæ, diui-
6660

Text layer

Text normalization

Search