Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of contents

< >
[1.90.] De portubus, & ſtructuris in aqua faciendis. Cap.#XII. VENET AE VRBIS DESCRIPTIO.
[1.91.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER SEXTVS. Proœmium.
[1.92.] De diuerſis regionum qualit atibus, & uarijs cœli aſpectibus,
[1.93.] ſecundum quos ſunt ædificia diſponenda.#Cap.#I.
[1.94.] De ædificiorum priuatorum proportionibus, & men-ſuris. cap II
[1.95.] De cauis ædium. Cap. 111.
[1.96.] De atrijs, & alis, & tablinis cum dimenſionibus, & ſym-metrijs eorum. Cap. IIII
[1.97.] ORTHOGR APHIA DOMVS PRIV AT AE.
[1.98.] De triclinijs, exedris, & pinacothecis, & eorum dimen-ſionibus. Cap. V.
[1.99.] De Oecis more Græco. Cap. VI.
[1.100.] Ad quas cœli regiones quæ ædificiorum gener a ſpectare debeant, ut uſui, & ſalubritati ſint idonea. Cap. VII.
[1.101.] De priuatorum, & communium ædificiorum proprijs lociset ge-neribus, ad quaſcunque perſonarum qualitates con- uenientibus. Cap. VIII.
[1.102.] De ruſticorum ædificiorum rationibus, & multarum partium eorum deſcriptionibus, atque uſibus. Cap. IX.
[1.103.] De Græcorum ædificiorum, eorum{q́ue} partium diſpoſ itione,atquediffe-rentibus nominibus ſatis ab It alicis moribus, & uſibus di-ſcrepantibus. Cap. X.
[1.104.] De firmitate, & fundamentis ædificiorum. Cap. XI.
[1.105.] M. VITRVVII DE ARCHITECTVRA LIBER SEPTIMVS. Proœmium.
[1.106.] De Ruderatione commode facienda.
[1.107.] De maceratione calcis adalbaria opera, & tectoria per-ficienda. cap. II
[1.108.] De camerarum diſpoſitione, Trulliſſatione, & tectorio opere. Cap. III.
[1.109.] De politionibus in humidis locis. Cap. IIII.
[1.110.] De ratione pingendi in ædificijs. Cap. V.
[1.111.] De marmore, quomodo paretur ad tectoria. Cap. VI.
[1.112.] De coloribus, & primum de ochra. Cap. VII.
[1.113.] De Minij rationibus. Cap. VIII.
[1.114.] De minij cemper atura. Cap. IX.
[1.115.] De coloribus, qui arte fiunt. Cap. X.
[1.116.] De cærulei temperaturis. Cap. XI.
[1.117.] Quomodo fiat ceruſſa, & ærugo, & Sandara- ca. Cap. XII.
[1.118.] Quomodo fiat oſtrum colorum omnium facticiorum excel-lentißimum. Cap. XIII.
[1.119.] De purpureis coloribus. Cap. XIIII.
< >
page |< < (114) of 412 > >|
146114LIBER ctant, ſed æque craſſas eſſe ſuperiori parte debere, atque inferiori. Obſeruatum enim eſt id pulcherrime aſpe-
ctuireſpondere.
Ad perpendiculum medij centri collocare, eſt perpendicularem columnæ mediæ ſupra diame-
ſtrimedium punctum cadere, ita ut ſi orbis ducatur, qui imi ſcapi circinationi reſpondeat, item &
alius, qui
wnmi ſcapi circinationem referat, punctus in quem cadit linea perpendicularis, æque diſtet a lineis illarum
circinationum, ſintq́;
illi circuli æque diſtantes, quod non erit in angularibus, quia parte interiori non con-
trahentur.
34[Figure 34]A. plinthus.
B. ſcotia inferior.
B. ſcotia ſuperior.
C. torus.
D. quadra apophygis.
o. centrum apophygis.
f. Signum ubi decuſſatio facienda.
2. ſupercilium.
3 aſtragali.
f c b a D C B B A 2
111022203330
Scapis columnarum ſtatutis, capitulorum ratio ſi puluinata erunt his ſymmetrijs, conforma-
buntur, uti quàm craſsus imus ſcapus fuerit, addita octaua decima parte, abacus habeat longitudinem
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]&
latitudinem, craſsitudinem cum uolutis eius dimidiam. Recedendum autem eſt ab extremo abaco
in interiorem partem frontibus volutarum parte duodeuigeſima, &
eius dimidia; & ſecundum aba-
cum in quatuor partibus uolutarum ſecundum extremi abaci quadram lineæ demittendæ, quæ catheti
nuncupantur.
Tunc craſsitudo diuidenda eſt in partes nouem, & dimidiam; ex nouem partibus, & di-
midia una pars, &
dimidia abaci craſsitudini relinquatur, & ex reliquis octo uolutæ conſtituantur.
4440
Nunc ad capitula peruentum est. ea ſummis columnarum ſcapis imponuntur, ab eisq́; genus fabricæ uoca-
bulum ſumit.
ſunt enim Ionici generis quædam ab Ionibus inuenta; quædam Corinthij, de quibus dicemus
poſtea;
quædam Dorici, & quædam Tuſcanici, præter alia compoſiti generis, de quibus ſuo loco. Conueniunt
omnia Capitula quod parte ſuperiori abacum habent;
eſt enim abacus tanquam quadrata tabula, uelut oper-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] culum stipitibus columnarum impoſita;
vulgo dadum a forma,quanquam improprie uocant. Ionicum capi-
tulum puluinatum quoque nuncupatur, a tumoribus quibus illa forma turget, ueluti puluini:
Eius partes ſunt,
abacus, volutæ, cymatium, quadræ, tetrantes, catheti, oculus, oculi centrum, canales, balthei puluinorum,
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] axes uolutarum, quorum nominum ratio ita declaratur.
De abaco, iam diximus, quod & operculum nomi-
natur.
Volutam noſtri cartoccium, & uolutam quoque dicunt, ſed cartoccium a forma licet in proprie, vt alia
multa.
Volutas autem Vitr. ſumptas ostendit a capillatura muliebri, ut habetur ſequenti libro, in qua cin-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]5550 cini, &
inuolucra capillorum cernuntur. Cymatium Græcum nomen undulam ſignificat, tumet enim tanquam
unda, &
puluinus uidetur. Sed in capitulo Dorico echinus dicitur, quia ea pars echinis caſtanearum ſculpta
cernebatur.
Vnde Vitr. libro quarto inquit, { & encarpis pro crinibus diſpoſitis frontes ornauerunt } circa
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] cymatium voluta leniter inuoluitur, &
eius duritiei cedere uidetur, quod animaduertendum eſt in eius de-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] ſcriptione, nam cymatij terminos ſub ipſa uoluta nudos deſignauimus, deinde uoluta circundatos.
Quadras,
quartas omnium rerum uocamus.
& tetrantes etiam idem ſignificant, & totum etiam quadratum. Catheti
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39] ſunt lineæ ad perpendiculum demiſſæ.
Oculus uolutæ, centrumq́; oculi quid ſit ex ipſa deſcriptione iam notum
erit.
ita a ſimilitudine bæres dicuntur, quemadmodum canalis, & baltbei puluinorum, & axes uolutarum,
&
alia huiuſmodi. Inuolucrum enim illud rotundum, tanquam puluinus, a cuius latere baltbei, pro frontibus
oculus, a cuius centro ad aliam partem lineam imaginamur, quæ axis uolutæ nominatur;
ſed hoc loco tota ocu-
3131[Handwritten note 31]3232[Handwritten note 32]3333[Handwritten note 33]3434[Handwritten note 34]3535[Handwritten note 35]3636[Handwritten note 36]3737[Handwritten note 37]3838[Handwritten note 38]3939[Handwritten note 39]6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index