Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
< >
page |< < (115) of 412 > >|
147115TERTIVS. li cirunferentia ad aliam partem perlongum ducta axis dicitur. His ita poſitis addeſcriptionem uolutæ acce
dendum
.
Eſto linea a b. craßitudo imi ſcapi columnæ: partiatur hæc in partes decem, & octo ſuis punst is
distinctis
, his addatur alia pars, quæ ſit una ex illis decem &
octo partibus; ita erunt nouem, & decem p ar-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] tes, atque hæc erit longitudo, &
latitudo abaci, ſcilicet a puncto a, ad punctum c. partiatur hæc longit udo
in
duas æquales partes, in e.
una ex his erit craſſitudo ſeu altitudo capituli cum uolutis. demittantur igitur
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] lineæ ab extremitatibus abaciad c d.
diuidatur postea totum ſpatium a c. quod eſt longitudo abaci in
partes
uiginti, uirgulis ſingulæ ſint notatæ, ut a prioribus illis decem &
octo internoſcantur. recedamus ab
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] extremo abaco id eſt a puncto a.
uerſus c. uel a puncto c. verſus a. duas partes, & dimidiam ex illis
uiginti
, ut o p q.
& illud ſpatium in duas partes æquas ſecetur in r. ita erit utrunque ſpatium partis unius,
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52]&
quartæ. recedatur ergo ab extremo abaco ab a uel à c. in partem interiorem parte una, & quarta
1110 in i.
& ab ijs ſignis demittantur catheti, hoc eſt perpendiculares lineæ, quæ ſint r g. in his frontes uolu-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] tarum deſcribendæ ſunt, &
in ipſis centrum oculi collocandum, quod cyclum Albertus uocat. lineæ tam
longæ
ducantur, quàm priores illæ a punctis a.
& c. ad d. productæ fuerint. partianturq́; in partes no-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] uem, &
dimidiam, incipiendo a punctis g. verſus r. partes ſingulæ prioribus illis decem & octo, in quas
abaci
longitudo diuiſa erat, reſpondebunt.
ex his una & dimidia dabitur abaci craſſitudini, ita abacus erit al-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] ta parte una, &
dimidia; ſed abacus conſtat quadra, & cymatio. quadra eſt tertia pars altitudinis abaci. reli-
quas
duas cymatium occupat:
ducendum uero cymatium molliter ad figuram litteræ S. constat enim ex
duobus
c.
ita ut ſuperiori inferior opponatur, ſuperiori recte, ut ſcribitur formato, infra abacum octo partes
erunt
.
qua parte igitur finis est quartæ & dimidiæ, ibi in cathetis centra oculi figenda ſunt. eſto ibi littera o.
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] cum terminus abaci ſit a b. uel c b. poſito igitur centro in puncto o. ducatur circinatio tam magna quan-
2220 ta est una ex octo partibus his punctis concluſa l m.
Cyclus ille uolutæ oculus nominatur. et ita factum erit,
quod
hactenus a Vitr.
præceptum habemus. quod uero dicit.
Ita intelligendum eſt, ut uelit nobis terminos centrorum in oculo constituere, ut uolutam restè ducamus,
quod
a paucis animaduerſum eſt, putantes Vitr.
nullum omnino eorum centrorum lumen dediſſe, ſed in fine li-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] bri deſcriptam formam ſimpliciter poſuiſſe.
Recedatur igitur ab extremitatibus abaci in partem interiorem
unius
, &
dimidiatæ partis ex uiginti latitudine, uerbi gratia ad ſignum s. & ab eo ſigno catheti, & perpen-
diculares
lineæ deducantur, &
ita diuidantur, ut dictum eſt. dicit enim.
Et in ea catheto diametros reſpondens agatur. Ducenda eſt diametro per medium' oculum, quæ re-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] ſpondeat catheto r g.
ita ut r g. perpendicularis, & ad rectos angulos ſit diametro n u.
Tvnc ab ſummo ſub abaco inceptum in ſingulis tetrantorum pactionibus dimidiatum. oculi ſpa-
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52] tium minuatur, donec in eundem tetrantem, qui eſt ſub abaco ueniat.
Hic difficultas. Prima igitur conditio uolutæ est, ut diuiſo oculo in partes quatuor, quas tetrantes uocat
( quod fit catheti, &
diametri dictæ interſectione ) ducatur ita, ut dimidiatum oculi ſpatium minuatur in ſin-
gulis
flexibus ſingulorum tetrantum.
Sed boc fierinon poteſt niſi contra ſingularum actionum inueniantur.
4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52]4040[Handwritten note 40]4141[Handwritten note 41]4242[Handwritten note 42]4343[Handwritten note 43]4444[Handwritten note 44]4545[Handwritten note 45]4646[Handwritten note 46]4747[Handwritten note 47]4848[Handwritten note 48]4949[Handwritten note 49]5050[Handwritten note 50]5151[Handwritten note 51]5252[Handwritten note 52]4440 Vitr. certe centrorum terminos innuit, quando dixit, {Tunc ab ea linea, quæ ſecundum abaci extremam par-
tem
demiſſa erit in interiorem partem, aliarecedat unius, &
dimidiatæpartis latitudinem. } Sumaturigitur
ſpatium
o ſ.
& transferatur ab a. uerſus c. & ab c. uerſus a. & demittantur catheti ſ x. diame-
trum
n u.
ſecabunt in y. Spatium igitur quod est ab o. cẽtro oculi ad y. transferatur in diametro ad aliam par
tem
à y.
ad r. tantum erit latus quadrati quod circa o. centrum faciendum est. fiat ergo quadratum 1. 2. 3. 4.
& ducantur diagoniæ 1. 3. & 2. 4. quæ in ſex partes ſingulæ diuidantur, in quibus erunt centra uolutarum col
locanda
, ta ut incipiamus a ſigno 1.
& dilatemus circinum uſque ad abacum, & ducamus tetrantem circuli
in
exteriorem partem ab abaco ad diametrum n u.
postea mutato centro in 2. ducamus alium tetrantem a dia
metro
n u.
ad cathetum r g. in inferiorem partem. inde mutato centro in ſigno 3. ducamus alium tetrantem
a
catheto r g.
ad diametrum n u. ac demum a diametro n u. facto centro in ſigno 4. ducamus alium tetrantem
5550 ad cathetum r g.
ſub abaco. atque ita erit prima uolutæ circinatio abſoluta. & in ſingulis tetrantum ductio-
nibus
diminutum erit dimidiatum oculi ſpatium.
ita fiet ſecunda circinatio poſito circino in primo puncto diago
niæ
in ſigno proximo ſigni.
1. & postea in alijs eodem ordine quo facta est primum circinatio. non abſimili mo
do
fiet tertia circinatio.
Sed boc erit diſcriminis omnium circinationum, quod quemadmodum prima in ſin-
gulis
tetrantum ductionibus diminuebat dimidiatum oculi ſpatium, ita in tertia diminuitur ſexta, &
in ſecun-
da
tertia pars oculi.
Latitudo uolutæ eadem ratione abſoluitur contractione circini, dimidiato oculo a prima
circinatione
eiſdem centris, eodem ordine conſtitutis.
ita ut par latitudo uſque in finem ſit ab utraque circinæ
tione
, in fine autem contrahitur paulum, ita enim res poſtulat.
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index