Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
61 29
62 30
63 31
64 32
65 33
66 34
67 35
68 36
69 37
70 38
71 39
72 40
73 41
74 42
75 43
76 44
77 45
78 46
79 47
80 48
81 49
82 50
83 51
84 52
85 53
86 54
87 55
88 56
89 57
90 58
< >
page |< < (118) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10240" xml:space="preserve">
                <pb o="118" file="514.01.150" n="150" rhead="LIBER"/>
              Quo enim altius oculi ſcandit acies, non facile perſecat aeris crebritatem: </s>
              <s xml:id="echoid-s10241" xml:space="preserve">dilapſa itaque altitudinis ſpa-
                <lb/>
              tio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10242" xml:space="preserve">viribus extrita, incertam modulorum renunciat ſenſibus quantitatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s10243" xml:space="preserve">Quare ſemper adijcien-
                <lb/>
              dum eſt rationis ſupplementum in ſymmetriarum membris, ut cum fuerint in altioribus locis opera,
                <lb/>
              aut etiam ipſa coloſsicotera, certam habeant magnitudinum rationem.</s>
              <s xml:id="echoid-s10244" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10245" xml:space="preserve">Epiſtylium latine trabs, ſed communiori ſignificatione quicquid columnis imponitur epiſtylium nominatur:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10246" xml:space="preserve">proprie uero non onme, ſed quod statim ſupra columnas collocatur, epiſtylium dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10247" xml:space="preserve">Ionici generis epiſty-
                <lb/>
              lium a columnarum magnitudine ſuas habet ſymmetrias. </s>
              <s xml:id="echoid-s10248" xml:space="preserve">Temperatur enim epiſtylij altitudo ſecundum altitu-
                <lb/>
              dinem columnarum. </s>
              <s xml:id="echoid-s10249" xml:space="preserve">Si igitur columna alta erit a 12.</s>
              <s xml:id="echoid-s10250" xml:space="preserve">´ ad 15. </s>
              <s xml:id="echoid-s10251" xml:space="preserve">ped. </s>
              <s xml:id="echoid-s10252" xml:space="preserve">epiſtylium craſſum erit dimidia craſſitudine
                <lb/>
              imi ſcapi columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10253" xml:space="preserve">ſia 15. </s>
              <s xml:id="echoid-s10254" xml:space="preserve">ad 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s10255" xml:space="preserve">intredecim partes columnæ craſſitudo partienda eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10256" xml:space="preserve">unius partis epi
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.150-01" xlink:href="note-514.01.150-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ſtylij craſſitudo facienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s10257" xml:space="preserve">ſi vero a 20. </s>
              <s xml:id="echoid-s10258" xml:space="preserve">ad 25. </s>
              <s xml:id="echoid-s10259" xml:space="preserve">in duodecim partes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10260" xml:space="preserve">dimidiam diametros columnæ par-
                <lb/>
              iiendam, ex his una epiſtylij dabitur altitudini. </s>
              <s xml:id="echoid-s10261" xml:space="preserve">Epistylium cymatio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10262" xml:space="preserve">faſcijs conſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10263" xml:space="preserve">Quid ſit cymatium
                <lb/>
              iam patet; </s>
              <s xml:id="echoid-s10264" xml:space="preserve">gula enim a noſtris dicitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10265" xml:space="preserve">eſt quaſi omnium particularum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10266" xml:space="preserve">membrorum ſupremum ornamen
                <lb/>
              tum. </s>
              <s xml:id="echoid-s10267" xml:space="preserve">Faſciæ a ſimilitudine ſic dicuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s10268" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10269" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Epistylii</emph>
              latitudo in imo, quæ ſupra capitulum erit, quanta craſsitudo ſummæ columnæ ſub
                <lb/>
              capitulo erit, tanta fiat, ſummum quantum imus ſcapus.</s>
              <s xml:id="echoid-s10270" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10271" xml:space="preserve">Epistylium imum habet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10272" xml:space="preserve">ſummum planum. </s>
              <s xml:id="echoid-s10273" xml:space="preserve">Imum planum ſupra capitulum collocatur, huius latitudo
                <lb/>
              tanta erit, quanta est craſſitudo ſummæ columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10274" xml:space="preserve">Ita enim\ſolido reſpondebit, ſummum planum tam latus
                <lb/>
              erit, quàm imus columnæ ſcapus. </s>
              <s xml:id="echoid-s10275" xml:space="preserve">Latius igitur erit in ſuperioriparte, quàm in inferiori, quod eſt ex membro-
                <lb/>
              rum proiectura.</s>
              <s xml:id="echoid-s10276" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10277" xml:space="preserve">Cymatium epiſtylij ſeptima parte ſuæ altitudinis eſt faciendum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10278" xml:space="preserve">in proiectura tantundem.</s>
              <s xml:id="echoid-s10279" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10280" xml:space="preserve">Partire craßitudinem epiſtylij in partes ſeptem, ex bis unam dato cymatio, cuius proiectur a tanta erit,
                <lb/>
              quanta eſt ea ſeptima pars, id eſt tantum prominebit, quanta eſt eius altitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s10281" xml:space="preserve">Prominet autem extra illam,
                <lb/>
              quæ reſpondet contracturæipſius columnæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s10282" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10283" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Reliqva</emph>
              pars præter cymatium diuidenda eſt in partes duodecim, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10284" xml:space="preserve">earum trium prima faſcia
                <lb/>
              eſt facienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s10285" xml:space="preserve">ſecunda quatuor, ſumma quinque.</s>
              <s xml:id="echoid-s10286" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10287" xml:space="preserve">Deſcripto cymatio partire reliquam epistylij craſſitudinem in partes duodecim, primæ faſciæ, hoc eſt infe-
                <lb/>
              riori, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10288" xml:space="preserve">non ſecus tres partes dabis, hæc faſcia nil prominet a linea contra elatæ columnæ, ſecundæ quatuor,
                <lb/>
              quæ parum prominet a prima, ſummæ quinque, quæ parum prominet a ſecunda: </s>
              <s xml:id="echoid-s10289" xml:space="preserve">atq; </s>
              <s xml:id="echoid-s10290" xml:space="preserve">ita epistyliũ deformatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s10291" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10292" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              zophorus ſupra epiſtylium quarta parte minus, quàm epiſtylium: </s>
              <s xml:id="echoid-s10293" xml:space="preserve">ſin autem ſigilla deſigna-
                <lb/>
              ri oportuerit, quarta parte altior, quàm epiſtylium, uti authoritatem habeant ſcalpturæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s10294" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10295" xml:space="preserve">Zophorus pars eſt ſupra epistylium. </s>
              <s xml:id="echoid-s10296" xml:space="preserve">Freggium noſtri nominant. </s>
              <s xml:id="echoid-s10297" xml:space="preserve">Græci a ferendis maginibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10298" xml:space="preserve">ſcalpturis
                <lb/>
              zophorum dicunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s10299" xml:space="preserve">Latini Græco uocabulo uſi ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s10300" xml:space="preserve">Fiebat autem zophorus puluini modo turgens, quemad-
                <lb/>
              modum deſcriptio infra poſita oſtendit, quandoque planum, interdum ſcalpturas habebat, interdum ſimplex
                <lb/>
              erat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10301" xml:space="preserve">Quando erat ſine ſcalpturis, quarta parte minus altum erat, quàm epiſtylium. </s>
              <s xml:id="echoid-s10302" xml:space="preserve">Quando inſculptum
                <lb/>
              erat, quarta parte altior fiebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10303" xml:space="preserve">Tunc in epiſtylio, in zophoro, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10304" xml:space="preserve">in ſuperioribus membris ſupra capitula
                <lb/>
              columnarum adiectiones illæ ſtylobatis reſpondentes, faciebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s10305" xml:space="preserve">quemadmodum ſupra deſcripſimus in æde, vbi
                <lb/>
              podium collocauimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s10306" xml:space="preserve">Pro altitudine zophori conſtitucnda, ita ſumitur quarta pars epiſylij, ut tota craſſitu-
                <lb/>
              do epiſtylij cum ſuo cymatio menſuretur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10307" xml:space="preserve">habet autem zophoros, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10308" xml:space="preserve">ſuum cymatium.</s>
              <s xml:id="echoid-s10309" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10310" xml:space="preserve">Cymatium ſuæ altitudinis partis ſeptimæ, proiectura cymatij quanta eius craſsitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s10311" xml:space="preserve">Et hæc de-
                <lb/>
              mum iam nota ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10312" xml:space="preserve">deſcriptionibus ſatis manifeſta.</s>
              <s xml:id="echoid-s10313" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10314" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              zophorum denticulus eſt faciendus, tam altus quàm epiſtylij media faſcia. </s>
              <s xml:id="echoid-s10315" xml:space="preserve">proiectura eius
                <lb/>
              quantum altitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s10316" xml:space="preserve">Interſectio. </s>
              <s xml:id="echoid-s10317" xml:space="preserve">quæ Græce metochi dicitur, ſic eſt diuidenda, uti denticulus altitudi-
                <lb/>
              nis ſuæ dimidiam habeat partem in fronte. </s>
              <s xml:id="echoid-s10318" xml:space="preserve">Cauus autem interſectionis huius frontis e tribus duas la-
                <lb/>
              titudinis partes habeat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10319" xml:space="preserve">huius cymatium altitudinis eius ſextam partem.</s>
              <s xml:id="echoid-s10320" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10321" xml:space="preserve">Denticulus a ſimilitudine ſic dictus, originem ſumpſit ab operibus ligneis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10322" xml:space="preserve">quemadmodum triglyphos in
                <lb/>
              Dorico genere a capitibus trabium, ita denticulum in Ionicis ab aſſerum capitibus ſumpſere, quemadmo-
                <lb/>
              dum quarto libro innoteſcet. </s>
              <s xml:id="echoid-s10323" xml:space="preserve">Altus igitur denticulus eſt quantum media epiſtylij faſcia. </s>
              <s xml:id="echoid-s10324" xml:space="preserve">proiectura eius altitu-
                <lb/>
              dini par. </s>
              <s xml:id="echoid-s10325" xml:space="preserve">latitudo in fronte, quæ Græce metochi, latine interſectio dicitur, est e dimidia altitudinis denticuli.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10326" xml:space="preserve">Cau us, idest ſpatium inter denticulos, quod & </s>
              <s xml:id="echoid-s10327" xml:space="preserve">metopa dicitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10328" xml:space="preserve">cauum columbarium ex duabus tertijs la-
                <lb/>
              titudinis denticuli. </s>
              <s xml:id="echoid-s10329" xml:space="preserve">Cymatium denticuli pro ſexta parte eius altitudinis, atq; </s>
              <s xml:id="echoid-s10330" xml:space="preserve">hoc modo denticulus conſtituitur.</s>
              <s xml:id="echoid-s10331" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10332" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Corona</emph>
              cum ſuo cymatio præter ſimam, quantum media faſcia epiſtylij. </s>
              <s xml:id="echoid-s10333" xml:space="preserve">Proiectura coronæ cum
                <lb/>
              denticulo facienda eſt, quantum erit altitudo a zophoro ad ſummum coronæ cymatium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10334" xml:space="preserve">omnino
                <lb/>
              omnes ecphoræ uenuſtiorem habent ſpeciẽ, quæ quantũ altitudinis, tantundẽ habeant proiecturæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s10335" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10336" xml:space="preserve">Corona ab effectu dicitur, præcingit enim ædes, gocciolatoium Itali nominant, quod ab ea guttæ decidant.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10337" xml:space="preserve">Altitudo coronæ cum ſuo cymatio quantum media faſcia epiſtylij. </s>
              <s xml:id="echoid-s10338" xml:space="preserve">partire in partes tres altitudinem coronæ,
                <lb/>
              ex ijs unam cymatio eius dabis. </s>
              <s xml:id="echoid-s10339" xml:space="preserve">habet autem corona denticulum a capite, idest ſectionem quandam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10340" xml:space="preserve">men-
                <lb/>
              tum, ut ait Vitru, ut guttæ decidentes cum inuenerint ſectionem illam ibi conſiſtant@, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10341" xml:space="preserve">non cadant directæ
                <lb/>
              ſupra lapides, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10342" xml:space="preserve">marmora inferiora. </s>
              <s xml:id="echoid-s10343" xml:space="preserve">Proiectura igitur coronæ cum denticulo facienda eſt, quantum erit al-
                <lb/>
              titudo a zophoro ad ſummum coronæ cymatium, quia omnes ecphoræ, id eſt proiecturæ uenuſtiorem habent
                <lb/>
              ſpeciem, quæ tantum promineant, quantum altæ ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s10344" xml:space="preserve">metienda uero eſt coronæ cum ſuo cymatio altitudo, ita
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.150-06" xlink:href="note-514.01.150-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>