Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
[141] 1 3 b x z g 2 5 f p 0 1 4 t I c e o n m r u 6 q i h 8 y d 5
[142] 5 4 b 3 2 7 8 9 10 f 6 5 7 1 11 6 5 7 9 4 4 8 8 N 9 x 12 1 11 2 10 3 9 4 8 5 7 3 39 9 F 6 g 2 2 10 10 o a @ d 1 11 7 6 z 1 11 8 6 7 c 1 12 10 1@ 1 2 1 1 11 11 5 11 2 2 10 21 11 b f @ 8 3 3 9 9 12 1 4 5 g 6 10 8 11 1 9 10 2 2 2 10 5 7 2 z 9 c 8 4 7 5 9 3 10 4 8 8 4 3 7 2 10 7 5 9 3 1 11 12 8 4 11 1 10 2 0 @ d 7 5 9 3 I 8 4 7 5 6 c &
[143] 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 4 8 3 9 d d 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 1 1 v n c
[144] 12 1 1 1111 2 2 10 10 3 3 9 9 4 4 8 8 5 5 7 7 6 6 6 T 7 7 5 5 8 8 4 4 9 9 3 3 10 10 2 2 11 11 1 1 12
[145] 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 1 2 3 10 4 5 E 6 6 7
[146] 9 3 4 2 8 10 11 12 1 5 7 6 6 G
[147] 8 9 10 7 6 5 11 1 8 1 11 F
[148] 16 15 17 14 14 18 19 19 13 13 20 20 12 12 21 21 11 11 H 22 22 10 10 23 23 9 9 24 16 16 23 23 17 17 22 22 18 18 21 21 29 20
[149] 19 20 21 18 17 22 23 17 16 18 17 9 15 14 13 11 13 20 16 12 21 17 20 22 21 11 22 10 23 9 18 L 17 18 19
[150] 23 17 22 16 18 9 21 23 19 10 19 20 22 11 21 20 13 19 14 18 15 17 16 K
[151] 17 18 19 20 21 22 16 23 15 14 13 12 11 10 11 12 21 22 10 9 23 M
[152] Q K r n r 12 11 K 2 2 @ 4 p 8 7 e t 8 9 c P 7 4 3 10 7 @ P 5 q P 6 2 8 7 q P t t 11 1 I 1 11 7 q p 2 10 q p 3 9 @ a e b 4 8 2 7 6 5 P 10 6 f P 9 3 8 4 f P 1 f P 11 10 2 a f b e 4 9 3 11 10 2 11 1 11 1 u m 12 15 @ d 12 4 5 m 3 4 5 7 8 9 d @ 2 @ 0 10 2 11 1 a 0 s 7 1 n P p 5 6 7 10 6 6 6 3 4 8 9 7 e 5 5 7 4 5 3 10 11 12 1 2 3 8 9 3 1 e H 23 10 22 24 23 22 15 16 17 18 19 21 13 14 20
[153] Horologia in plano meridiani.6 5 4 3 2 1 7 8 9 10 11 12 u l d 7 4 8 3 9 2 10 b n n n n n 5 4 3 2 1 a c e c y n n n n n p 1 2 3 4 5 n ſ ſ 4 3 2 1 r 4 3 2 1 e 4 3 2 1 B 9 10 11 12 13 14 e H 5 6 7 8 9 10 11 e E g r 7 6 5 4 3 2 1 F g d 23 22 21 20 19 18 18 c g G d f a b e g c 1 2 3 4 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1 f D e 11 10 19 18
[154] Horologia in plano æquinoctialis.d b 5 6 7 4 8 9 3 g f k L @ m 2 10 l 8 1 11 a e b B L 1 f k m h @ z r s 1 n 11 A 2 1 10 12 3 9 11 1 4 8 10 1 2 5 6 7 b d 9 3 8 4 7 5 6 c 6 7 5 8 4 9 3 18 17 16 10 2 16 17 18 19 11 12 1 19 20 14 14 20 21 13 13 21 22 12 12 22 23 11 23 24 24 14 14 23 15 23 22 15 22 16 16 21 17 21 20 19 18 17 18 19 20
[155] 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
[156] Instrumenta è regione poſita ſeruiunt fronti horologij ſequentis, illud uero inſerius eſt immobil-le ad aliud, & aliud ab artiſicio aquæ mouetur.B 270 A 360 stella.p.@ f 180 C 10 hircuſ@ 20 30 40 x cani ſminor* 50 60 70 80 90 C@nis Maior* D
[157] 6 5 7 4 8 3 9 2 10 1 11 12 T R 12 L 11 1 A f C 10 2 9 3 8 4 7 5 6
[Figure 158]
[Figure 159]
[Figure 160]
< >
page |< < (122) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <pb o="122" file="514.01.154" n="154"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div367" type="section" level="2" n="65">
            <head xml:id="echoid-head66" xml:space="preserve">M. VITR V VII DE
              <lb/>
            ARCHITECTVRA
              <lb/>
            LIBER QVARTVS.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div368" type="section" level="2" n="66">
            <head xml:id="echoid-head67" style="it" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10481" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">CVm</emph>
              animaduertiſſem, Imperator, plures de Architectura, præcepta, uolu-
                <lb/>
              minaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10482" xml:space="preserve">commentariorum non ordinata, ſed incepta, uti particulas errabun
                <lb/>
              das reliquiſſe: </s>
              <s xml:id="echoid-s10483" xml:space="preserve">Dignam & </s>
              <s xml:id="echoid-s10484" xml:space="preserve">utiliſsimam rem putaui, antea diſciplinæ cor-
                <lb/>
              pus ad perfectam ordinationem perducere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10485" xml:space="preserve">præſcriptas in ſingulis uo-
                <lb/>
              luminibus ſingulorum generum qualitates explicare. </s>
              <s xml:id="echoid-s10486" xml:space="preserve">Itaque, Cæſar, primo
                <lb/>
              uolumine tibi de officio eius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10487" xml:space="preserve">quibus eruditum eſſe rebus Architectum
                <lb/>
              oporteat, expoſui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10488" xml:space="preserve">Secundo de copijs materiæ, ex quibus æ diſicia con-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-02" xlink:href="note-514.01.154-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ſtituuntur, diſputaui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10489" xml:space="preserve">Tertio autem de ædium ſacrarum diſpoſitionibus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s10490" xml:space="preserve">de earum generum uarietate, quasq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s10491" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10492" xml:space="preserve">quot ha beant ſpecies, earumq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s10493" xml:space="preserve">,
                <lb/>
              quæ ſint in ſingulis generibus diſtributiones, ex tribusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10494" xml:space="preserve">generibus, quæ ſubtiliſsimas haberent pro-
                <lb/>
              portionibus modulorum qualitates, Ionici generis mores docui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10495" xml:space="preserve">Nunc in hoc uolumine de Doricis,
                <lb/>
              Corinthijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10496" xml:space="preserve">inſtitutis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10497" xml:space="preserve">omnibus dicam, eorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10498" xml:space="preserve">diſcrimina, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10499" xml:space="preserve">proprietates explicabo.</s>
              <s xml:id="echoid-s10500" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10501" xml:space="preserve">Libro quarto abſoluitur negocium uniuerſum, quod ad publica opera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10502" xml:space="preserve">quæ ad religionem pertinent.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10503" xml:space="preserve">Quare cum ratione a Vitruuio factum puto, cum huic libro proœmium, quemadmodum reliquis non appoſue-
                <lb/>
              rit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10504" xml:space="preserve">ut enim ſatietatem fugeret, tertio libro finem impoſuit, cum iam inceptam materiam perſequi deberet. </s>
              <s xml:id="echoid-s10505" xml:space="preserve">Di-
                <lb/>
              ctum igitur eſt in tertio, quicquid ad Ionicum genus pertinebat, ſed prius figur arum ædium aſpectus, tanquam
                <lb/>
              principia, ſpecies, diſpoſitionesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10506" xml:space="preserve">conſtitutæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10507" xml:space="preserve">mox fundationes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10508" xml:space="preserve">ornamenta columnarum, quæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10509" xml:space="preserve">ſubtiliſſi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-03" xlink:href="note-514.01.154-03a" xml:space="preserve">30</note>
              mas habent proportionibus modulorum qualitates, abſoluta ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s10510" xml:space="preserve">In quarto de Corinthijs, Doricisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10511" xml:space="preserve">inſtitutis
                <lb/>
              diſputatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10512" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s10513" xml:space="preserve">primo capite origines, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10514" xml:space="preserve">inuentiones columnarum perquiruntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10515" xml:space="preserve">Corinthium genus abſolui-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10516" xml:space="preserve">In ſecundo de ornamentis, quæ ſuper columnas imponuntur, diſſeritur, a quibus principijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10517" xml:space="preserve">origini-
                <lb/>
              bus ſunt inuenta, deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10518" xml:space="preserve">tota materiatione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10519" xml:space="preserve">tecto. </s>
              <s xml:id="echoid-s10520" xml:space="preserve">ſequenti capite de ratione Dorica præcepta dantur, capi-
                <lb/>
              tulum, trabs, triglyphus, corona, deſcribitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10521" xml:space="preserve">Distributio uniuerſa eius generis ostenditur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10522" xml:space="preserve">ſtriæ deſignantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10523" xml:space="preserve">Quarto de interiore cellarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10524" xml:space="preserve">pronai diſtributione ſermo inſtituitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10525" xml:space="preserve">Quinto quod ad decorem pertinet,
                <lb/>
              exigitur, de ædibus ſcilicet constituendis ſecundum regiones. </s>
              <s xml:id="echoid-s10526" xml:space="preserve">Sexto de ostiorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10527" xml:space="preserve">antepagmentorum ſacra-
                <lb/>
              rum ædium rationibus, triaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10528" xml:space="preserve">ostiorum genera tractantur Doricum, Ionicum, Atticurges. </s>
              <s xml:id="echoid-s10529" xml:space="preserve">Quoniam uero ge-
                <lb/>
              nera aliqua ædium ſupererant, ut de omnibus diceret capite ſeptimo Tuſcanicas, rotundas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10530" xml:space="preserve">compoſitas ædes
                <lb/>
              collocat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10531" xml:space="preserve">poſtremo tandem aras, quarum cauſa ædes fiunt, breuiter imponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10532" xml:space="preserve">Vniuerſumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10533" xml:space="preserve">ſacri ædiſicij genus
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-04" xlink:href="note-514.01.154-04a" xml:space="preserve">40</note>
              concludit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10534" xml:space="preserve">Quanquam uero proœmium quemadmodum reliquis uoluminibus, etiam quarto non apponit, est
                <lb/>
              tamen quod aduertendum ſit in hac propoſitione. </s>
              <s xml:id="echoid-s10535" xml:space="preserve">nam cum doceat de quibus dictum ſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10536" xml:space="preserve">de quibus dicen-
                <lb/>
              dum, figura utitur ad perſpicuitatem pertinente. </s>
              <s xml:id="echoid-s10537" xml:space="preserve">vbi autem dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10538" xml:space="preserve">{Tertio de ædium ſacrarum diſpoſitionibus,}
                <lb/>
              innuit figurarum aſpectus. </s>
              <s xml:id="echoid-s10539" xml:space="preserve">ubi autem dicit {& </s>
              <s xml:id="echoid-s10540" xml:space="preserve">de earum gencrum uarietate,} intelligit ædium ſpecies ab
                <lb/>
              intercolumnijs ſumptas, in quibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10541" xml:space="preserve">illa intelliguntur, quasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10542" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s10543" xml:space="preserve">quot habeant ſpecies, earumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10544" xml:space="preserve">quæ ſunt in
                <lb/>
              ſingulis generibus distributiones.</s>
              <s xml:id="echoid-s10545" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div371" type="section" level="2" n="67">
            <head xml:id="echoid-head68" style="it" xml:space="preserve">De tribus generibus columnarum, earum{q́ue} origine, & in-
              <lb/>
            uentione. # Cap. I.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10546" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">COlvmnae</emph>
              Corinthiæ, præter capitula, omnes ſymmetrias habent, uti Ionicæ, ſed capi-
                <lb/>
              tulorum altitudines efficiunt eas pro rata excelſiores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10547" xml:space="preserve">graciliores, quod Ionici capi-
                <lb/>
              tuli altitudo, tertia pars eſt craſsitudinis columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10548" xml:space="preserve">Corinthij tota craſsitudo ſcapi. </s>
              <s xml:id="echoid-s10549" xml:space="preserve">Igi-
                <lb/>
              tur quod duæ partes e craſsitudine columnarum capitulis Corinthiorum adijciuntur, ef-
                <lb/>
              ficiunt excelſitate ſpeciem earum graciliorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s10550" xml:space="preserve">Cætera membra, quæ ſupra columnas imponuntur, aut
                <lb/>
              e Doricis ſymmetrijs, aut Ionicis moribus in Corinthijs columnis collocantur: </s>
              <s xml:id="echoid-s10551" xml:space="preserve">quod ipſum Corin-
                <lb/>
              thium genus propriam coronarum, reliquorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10552" xml:space="preserve">ornamentorum non habuerit inſtitutionem, ſed aut
                <lb/>
              e triglyphorum rationibus mutuli in coronis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10553" xml:space="preserve">in epiſtylijs guttæ Dorico more diſponuntur: </s>
              <s xml:id="echoid-s10554" xml:space="preserve">aut´ex
                <lb/>
              Ionicis inſtitutis zophori ſcalpturis ornati cum denticulis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10555" xml:space="preserve">coronis diſtribuuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10556" xml:space="preserve">Ita e generibus
                <lb/>
              duobus capitulo interpoſito, tertium genus in operibus eſt procreatum.</s>
              <s xml:id="echoid-s10557" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>