Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[161] Funium nodi.
[162] Scala in carcheſio poſita.
[163] Figura aniſocyclorum.
[164] Trochlearum ratio.
[165] B. ergata.C. trochlea ſuperior.D. ſucula.E. tigna.F. pondus.I. forcipes.G. ſucula.H. fibula.O. chelonia.P. uectes.S. carcheſia. S H C A D E F T I B G
[166] Trochleæ cum tympano.
[167] F. trochleaſuperior.L. trochlea inferior artemon dicta.†. onus.A. nectis.3. onus.1. hypomochlium.2. nectis, mochlium.V. ſpbœroma, œquipondium.Q S. lances.X. lances.K. anſa. examen.8. cuneus.7. 9. uectis.10. onus.H G. vectes.M. pondus.O N. colhlea.D. pali.L. locus artemonis.C. chelonia.F. regula.B. antarijunes.E. locus ductariorum funium ubifibulæx. libra ſuffulta. E B F H G 8 C N O K D L M † 6 7 10 x 3 2 1 R V S Q
[168] d a c b e
[Figure 169]
[Figure 170]
[171] A. aqua in arca œrea depreſſa.B. delſines ærei.C. modioli.D. Regulæ ſcalari forma.E. taxilli tribus digitis alti.F. catenæ cymbala tenentes.G. inſundibulum inuerſum.H. Fiſtulæ, per quas aer modiolorum ſubintrat infundibulum.I. uectes.K. manubria, quæ aperiunt nares ad tubulos.L. pinnæ ſub quibus lingulæ omnium organorum.O. regulæ inter tabulam quæ pinax dicitur & registrum.P. pinna depreſſa.Q. tabula.R. pinnarum forma ſeparata.S. lingulæ.T. ceruicula.V. aquaexpulſa.X. pars arcæ..... foraminaper quæ aer ad canna, fertur.
[Figure 172]
[Figure 173]
[Figure 174]
< >
page |< < (122) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div329" type="section" level="2" n="64">
            <pb o="122" file="514.01.154" n="154"/>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div367" type="section" level="2" n="65">
            <head xml:id="echoid-head66" xml:space="preserve">M. VITR V VII DE
              <lb/>
            ARCHITECTVRA
              <lb/>
            LIBER QVARTVS.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div368" type="section" level="2" n="66">
            <head xml:id="echoid-head67" style="it" xml:space="preserve">Proœmium.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10481" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">CVm</emph>
              animaduertiſſem, Imperator, plures de Architectura, præcepta, uolu-
                <lb/>
              minaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10482" xml:space="preserve">commentariorum non ordinata, ſed incepta, uti particulas errabun
                <lb/>
              das reliquiſſe: </s>
              <s xml:id="echoid-s10483" xml:space="preserve">Dignam & </s>
              <s xml:id="echoid-s10484" xml:space="preserve">utiliſsimam rem putaui, antea diſciplinæ cor-
                <lb/>
              pus ad perfectam ordinationem perducere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10485" xml:space="preserve">præſcriptas in ſingulis uo-
                <lb/>
              luminibus ſingulorum generum qualitates explicare. </s>
              <s xml:id="echoid-s10486" xml:space="preserve">Itaque, Cæſar, primo
                <lb/>
              uolumine tibi de officio eius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10487" xml:space="preserve">quibus eruditum eſſe rebus Architectum
                <lb/>
              oporteat, expoſui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10488" xml:space="preserve">Secundo de copijs materiæ, ex quibus æ diſicia con-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-02" xlink:href="note-514.01.154-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ſtituuntur, diſputaui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10489" xml:space="preserve">Tertio autem de ædium ſacrarum diſpoſitionibus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s10490" xml:space="preserve">de earum generum uarietate, quasq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s10491" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10492" xml:space="preserve">quot ha beant ſpecies, earumq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s10493" xml:space="preserve">,
                <lb/>
              quæ ſint in ſingulis generibus diſtributiones, ex tribusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10494" xml:space="preserve">generibus, quæ ſubtiliſsimas haberent pro-
                <lb/>
              portionibus modulorum qualitates, Ionici generis mores docui. </s>
              <s xml:id="echoid-s10495" xml:space="preserve">Nunc in hoc uolumine de Doricis,
                <lb/>
              Corinthijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10496" xml:space="preserve">inſtitutis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10497" xml:space="preserve">omnibus dicam, eorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10498" xml:space="preserve">diſcrimina, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10499" xml:space="preserve">proprietates explicabo.</s>
              <s xml:id="echoid-s10500" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s10501" xml:space="preserve">Libro quarto abſoluitur negocium uniuerſum, quod ad publica opera, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10502" xml:space="preserve">quæ ad religionem pertinent.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10503" xml:space="preserve">Quare cum ratione a Vitruuio factum puto, cum huic libro proœmium, quemadmodum reliquis non appoſue-
                <lb/>
              rit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10504" xml:space="preserve">ut enim ſatietatem fugeret, tertio libro finem impoſuit, cum iam inceptam materiam perſequi deberet. </s>
              <s xml:id="echoid-s10505" xml:space="preserve">Di-
                <lb/>
              ctum igitur eſt in tertio, quicquid ad Ionicum genus pertinebat, ſed prius figur arum ædium aſpectus, tanquam
                <lb/>
              principia, ſpecies, diſpoſitionesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10506" xml:space="preserve">conſtitutæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10507" xml:space="preserve">mox fundationes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10508" xml:space="preserve">ornamenta columnarum, quæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10509" xml:space="preserve">ſubtiliſſi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-03" xlink:href="note-514.01.154-03a" xml:space="preserve">30</note>
              mas habent proportionibus modulorum qualitates, abſoluta ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s10510" xml:space="preserve">In quarto de Corinthijs, Doricisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10511" xml:space="preserve">inſtitutis
                <lb/>
              diſputatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10512" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s10513" xml:space="preserve">primo capite origines, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10514" xml:space="preserve">inuentiones columnarum perquiruntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10515" xml:space="preserve">Corinthium genus abſolui-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10516" xml:space="preserve">In ſecundo de ornamentis, quæ ſuper columnas imponuntur, diſſeritur, a quibus principijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10517" xml:space="preserve">origini-
                <lb/>
              bus ſunt inuenta, deq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10518" xml:space="preserve">tota materiatione, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10519" xml:space="preserve">tecto. </s>
              <s xml:id="echoid-s10520" xml:space="preserve">ſequenti capite de ratione Dorica præcepta dantur, capi-
                <lb/>
              tulum, trabs, triglyphus, corona, deſcribitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10521" xml:space="preserve">Distributio uniuerſa eius generis ostenditur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10522" xml:space="preserve">ſtriæ deſignantur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s10523" xml:space="preserve">Quarto de interiore cellarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10524" xml:space="preserve">pronai diſtributione ſermo inſtituitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10525" xml:space="preserve">Quinto quod ad decorem pertinet,
                <lb/>
              exigitur, de ædibus ſcilicet constituendis ſecundum regiones. </s>
              <s xml:id="echoid-s10526" xml:space="preserve">Sexto de ostiorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10527" xml:space="preserve">antepagmentorum ſacra-
                <lb/>
              rum ædium rationibus, triaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10528" xml:space="preserve">ostiorum genera tractantur Doricum, Ionicum, Atticurges. </s>
              <s xml:id="echoid-s10529" xml:space="preserve">Quoniam uero ge-
                <lb/>
              nera aliqua ædium ſupererant, ut de omnibus diceret capite ſeptimo Tuſcanicas, rotundas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10530" xml:space="preserve">compoſitas ædes
                <lb/>
              collocat. </s>
              <s xml:id="echoid-s10531" xml:space="preserve">poſtremo tandem aras, quarum cauſa ædes fiunt, breuiter imponit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10532" xml:space="preserve">Vniuerſumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10533" xml:space="preserve">ſacri ædiſicij genus
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.154-04" xlink:href="note-514.01.154-04a" xml:space="preserve">40</note>
              concludit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10534" xml:space="preserve">Quanquam uero proœmium quemadmodum reliquis uoluminibus, etiam quarto non apponit, est
                <lb/>
              tamen quod aduertendum ſit in hac propoſitione. </s>
              <s xml:id="echoid-s10535" xml:space="preserve">nam cum doceat de quibus dictum ſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10536" xml:space="preserve">de quibus dicen-
                <lb/>
              dum, figura utitur ad perſpicuitatem pertinente. </s>
              <s xml:id="echoid-s10537" xml:space="preserve">vbi autem dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s10538" xml:space="preserve">{Tertio de ædium ſacrarum diſpoſitionibus,}
                <lb/>
              innuit figurarum aſpectus. </s>
              <s xml:id="echoid-s10539" xml:space="preserve">ubi autem dicit {& </s>
              <s xml:id="echoid-s10540" xml:space="preserve">de earum gencrum uarietate,} intelligit ædium ſpecies ab
                <lb/>
              intercolumnijs ſumptas, in quibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10541" xml:space="preserve">illa intelliguntur, quasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10542" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s10543" xml:space="preserve">quot habeant ſpecies, earumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10544" xml:space="preserve">quæ ſunt in
                <lb/>
              ſingulis generibus distributiones.</s>
              <s xml:id="echoid-s10545" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div371" type="section" level="2" n="67">
            <head xml:id="echoid-head68" style="it" xml:space="preserve">De tribus generibus columnarum, earum{q́ue} origine, & in-
              <lb/>
            uentione. # Cap. I.</head>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s10546" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">COlvmnae</emph>
              Corinthiæ, præter capitula, omnes ſymmetrias habent, uti Ionicæ, ſed capi-
                <lb/>
              tulorum altitudines efficiunt eas pro rata excelſiores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10547" xml:space="preserve">graciliores, quod Ionici capi-
                <lb/>
              tuli altitudo, tertia pars eſt craſsitudinis columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s10548" xml:space="preserve">Corinthij tota craſsitudo ſcapi. </s>
              <s xml:id="echoid-s10549" xml:space="preserve">Igi-
                <lb/>
              tur quod duæ partes e craſsitudine columnarum capitulis Corinthiorum adijciuntur, ef-
                <lb/>
              ficiunt excelſitate ſpeciem earum graciliorem. </s>
              <s xml:id="echoid-s10550" xml:space="preserve">Cætera membra, quæ ſupra columnas imponuntur, aut
                <lb/>
              e Doricis ſymmetrijs, aut Ionicis moribus in Corinthijs columnis collocantur: </s>
              <s xml:id="echoid-s10551" xml:space="preserve">quod ipſum Corin-
                <lb/>
              thium genus propriam coronarum, reliquorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s10552" xml:space="preserve">ornamentorum non habuerit inſtitutionem, ſed aut
                <lb/>
              e triglyphorum rationibus mutuli in coronis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10553" xml:space="preserve">in epiſtylijs guttæ Dorico more diſponuntur: </s>
              <s xml:id="echoid-s10554" xml:space="preserve">aut´ex
                <lb/>
              Ionicis inſtitutis zophori ſcalpturis ornati cum denticulis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s10555" xml:space="preserve">coronis diſtribuuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s10556" xml:space="preserve">Ita e generibus
                <lb/>
              duobus capitulo interpoſito, tertium genus in operibus eſt procreatum.</s>
              <s xml:id="echoid-s10557" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>