Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
< >
page |< < (131) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div388" type="section" level="2" n="69">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11108" xml:space="preserve">
                <pb o="131" file="514.01.163" n="163" rhead="QVARTVS."/>
              phos fiunt, æque longas eſſe, quàm altas, contraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11109" xml:space="preserve">in angulares columnas triglyphi in extremis par-
                <lb/>
              tibus conſtituuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11110" xml:space="preserve">non contra medios tetrantes. </s>
              <s xml:id="echoid-s11111" xml:space="preserve">Ita metopæ, quæ proxime ad angulares trigly-
                <lb/>
              phos
                <unsure/>
              fiunt, non exeunt quadratæ,ſed oblongiores triglyphis dimidia latitudine. </s>
              <s xml:id="echoid-s11112" xml:space="preserve">Atqui metopas æ qua-
                <lb/>
              les uolunt facere, intercolumnia extrema contrahunt triglyphi dimidia altitudine. </s>
              <s xml:id="echoid-s11113" xml:space="preserve">Hoc autem ſiue in
                <lb/>
              metoparum longitudinibus, ſiue intercolumniorum contractionibus efficiatur, eſt mendoſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s11114" xml:space="preserve">Qua-
                <lb/>
              propter antiqui euitare uiſi ſuntin ædibus ſacris Doricæ ſymmetriæ rationem.</s>
              <s xml:id="echoid-s11115" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11116" xml:space="preserve">Cum uelit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11117" xml:space="preserve">rationem Doricam explicare, difficultatem quandam antiquorum Architectorum nobis
                <lb/>
              proponit, ut magis attentiores ſimus ad ea, quæ dicendaſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11118" xml:space="preserve">Damnabant nonnulli Doricam ſymmetriam
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.163-01" xlink:href="note-514.01.163-01a" xml:space="preserve">01</note>
              in ſacris ædibus, non ideo quia forma diſpliceret, uel inuenuſta eſſet, ſed quoniam triglypborum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11119" xml:space="preserve">metoparum
                <lb/>
              diſtributio mendoſa erat. </s>
              <s xml:id="echoid-s11120" xml:space="preserve">Nos ſupra uidimus triglyphos capitibus tignorum reſponders, metopas uero inter-
                <lb/>
              tiguijs, parte quidemexteriori, nam interius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11121" xml:space="preserve">tigna, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11122" xml:space="preserve">interualla tignorum lacunaria dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11123" xml:space="preserve">ſi ergo
                <lb/>
              triglypbi tignorum capita, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11124" xml:space="preserve">metopæ interualla imitantur, conſequitur impeditione triglypborum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11125" xml:space="preserve">meto-
                <lb/>
              parum diſtributiones impedire quoque uniuerſam contignationis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11126" xml:space="preserve">eius ornamentorum rationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11127" xml:space="preserve">Sed quo-
                <lb/>
              modo impediatur triglypborum diſtributio, uidetur ex eo, quod neceſſe eſt triglyphum cadere directe ad me-
                <lb/>
              dium quadræ columnæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11128" xml:space="preserve">metopam tam altam eſſe, quàm longam. </s>
              <s xml:id="echoid-s11129" xml:space="preserve">cum uero antiqui non animaduertiſſent ad
                <lb/>
              id, quodtriglyphi, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11130" xml:space="preserve">metopæ imitarentur, imponebant in extremis angularium columnarum partibus, non
                <lb/>
              autem in medijs, triglyphos: </s>
              <s xml:id="echoid-s11131" xml:space="preserve">ex qua re illud fiebat, quod metopæ quadratæ non erant, ſed oblongæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11132" xml:space="preserve">dimidia
                <lb/>
              triglyphorum latitudine productiores. </s>
              <s xml:id="echoid-s11133" xml:space="preserve">idq́ illis eueniebat, dum ſtuderent intercolumniorum diſtantias ſerua-
                <lb/>
              re. </s>
              <s xml:id="echoid-s11134" xml:space="preserve">Verum quiid negligebant, quærentes tamen metopas æqualiter undique prouenire, non in ſo lido reſponden-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.163-02" xlink:href="note-514.01.163-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tes triglyphos collocabant, ſed intercolumniorum ſpatia contrabebant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11135" xml:space="preserve">ea ſpatia ita inſeruire ſuis commo-
                <lb/>
              dis uolebant, ut ordinem intercolumniorum rationemq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11136" xml:space="preserve">ſeruare minime poſſent. </s>
              <s xml:id="echoid-s11137" xml:space="preserve">contrahebant ergo extrema
                <lb/>
              intercolumnia dimidia triglyphi altitudine, ut æqua undique metopa proueniret, ſed hoc mendoſum erat.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11138" xml:space="preserve">Quare Doricum genus damnabant, non propter tenuitatem, aut inuenuſtam ſpeciem, ſed ob ſymmetriarum
                <lb/>
              impedimenta. </s>
              <s xml:id="echoid-s11139" xml:space="preserve">Sed bis omnibus prouidet Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s11140" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11141" xml:space="preserve">Nos autem exponimus, uti ordo poſtulat, quemadmodum a præceptoribus accepimus;</s>
              <s xml:id="echoid-s11142" xml:space="preserve">uti ſi quis
                <lb/>
              uoluerit his rationibus attendens,ita ingredi, habeat proportiones explicatas, quibus emendatas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11143" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ſine uitijs efficere poſsit æ dium ſacrarum Dorico more perfectiones.</s>
              <s xml:id="echoid-s11144" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11145" xml:space="preserve">Pollicetur aptas Dorici generis ſymmetrias nobis ſe daturum Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s11146" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11147" xml:space="preserve">quemadmodum in Ionico genere
                <lb/>
              præcepta nobis dedit ſecundum ædium formas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11148" xml:space="preserve">intercolumniorum rationes, ita in Dorico iuxta eaſdem ſen-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.163-03" xlink:href="note-514.01.163-03a" xml:space="preserve">30</note>
              tentias interualla distribuit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11149" xml:space="preserve">Verumtamen eſt, quod buiu ſmodi ratio interuallorum omnis ducitur a diſtribu-
                <lb/>
              tione triglypborum. </s>
              <s xml:id="echoid-s11150" xml:space="preserve">Quare factum est ( ut ſæpe aliàs dictum est, ) ut per rationem triglypborum intelle xerit
                <lb/>
              Doricumgenus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11151" xml:space="preserve">Orditur ergo diſtributionem Diastyli, cuius intercolumnia tres craßitudines imi ſcapi conti-
                <lb/>
              nent. </s>
              <s xml:id="echoid-s11152" xml:space="preserve">Distribuit autem Diastylum ſecundum duas ſpecies, prostylon, ſcilicet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11153" xml:space="preserve">ampbiproſtylon. </s>
              <s xml:id="echoid-s11154" xml:space="preserve">quas uero
                <lb/>
              tetraſtylinomine intelligit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11155" xml:space="preserve">Diſtribuit quoque peripteron, quam exaſtylum uocat, nobis autem reliquas for-
                <lb/>
              mas diſtribuere permittit.</s>
              <s xml:id="echoid-s11156" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11157" xml:space="preserve">Frons æ dis Doric æ in loco quo columnæ conſtituuntur, diuidatur, ſi tetraſtylos erit, in partes ui-
                <lb/>
              ginti ſeptem, ſi hexaſtylos 42. </s>
              <s xml:id="echoid-s11158" xml:space="preserve">ex his pars una erit modulus, qui Græce embatis dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11159" xml:space="preserve">cuius mo-
                <lb/>
              duli conſtitutione rationibus efficiuntur omnis operis diſtributiones.</s>
              <s xml:id="echoid-s11160" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11161" xml:space="preserve">Hoc loco aduertendũ eſt maxime, quod & </s>
              <s xml:id="echoid-s11162" xml:space="preserve">in alijs rebus nouiſſe proderit, quod quanquã diaſtyli ſpeciem hoc
                <lb/>
              loco diſtribuat, in qua trium diametrorum inter columnia collocantur, tamen distributio bæc non omnino in
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.163-04" xlink:href="note-514.01.163-04a" xml:space="preserve">40</note>
              Doricis reſpondet, nam intercolumnia ſunt duarum craſſitudinum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11163" xml:space="preserve">trium e quatuor partium craßitudinis,
                <lb/>
              nec propterea boc uitium putandum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11164" xml:space="preserve">nam cum in tertio Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s11165" xml:space="preserve">de intercolumniorum ratione diſſerit, in
                <lb/>
              omnibus formis pycnoſtyli, ſyſtyli, diaſtyli, utitur bis uerbis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11166" xml:space="preserve">{ Interponi poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11167" xml:space="preserve">poterit collocari. </s>
              <s xml:id="echoid-s11168" xml:space="preserve">interpo-
                <lb/>
              nere poſſumus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11169" xml:space="preserve">} Cum uero de euſtyli ſymmetria loquitur, non amplius ijs utitur loquendi modis, ſed certa
                <lb/>
              præceptione dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11170" xml:space="preserve">{ Reddenda nunc eſt euſtyli ratio, quæ maxime probabilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11171" xml:space="preserve">ad uſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11172" xml:space="preserve">ad ſpeciem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11173" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ad firmitatem, rationes habet explicatas. </s>
              <s xml:id="echoid-s11174" xml:space="preserve">namque facienda ſunt in interuallis ſpatia duarum columnarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11175" xml:space="preserve">
                <lb/>
              quartæ partis columnæ craſsitudinis.</s>
              <s xml:id="echoid-s11176" xml:space="preserve">} Hæc dixi, ut animaduertamus, non eſſe neceſſe omnino duarum, aut
                <lb/>
              trium columnarum interualla fieri, ſed ſatis eſſe terminos oſtendiſſe, ultra quos forma illa non conſiſtit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11177" xml:space="preserve">Cæte-
                <lb/>
              rum non eſt prætereundum; </s>
              <s xml:id="echoid-s11178" xml:space="preserve">quod in angulis dimidiæ metopæ ponuntur, ſed non omnino dimidiæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s11179" xml:space="preserve">nam Vitru.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11180" xml:space="preserve">eas ſemimodulo metiri dixit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11181" xml:space="preserve">dimidius autem modulus eſt tertia pars metopæ, ideo dicuntur ſemitopia, quem-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.163-05" xlink:href="note-514.01.163-05a" xml:space="preserve">50</note>
              admodum dicimus ſemiuocales, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11182" xml:space="preserve">ſemitonos. </s>
              <s xml:id="echoid-s11183" xml:space="preserve">nam ſemiuocalis non eſt dimidia uocalis, nec ſemitonus dimidium
                <lb/>
              toni præciſi; </s>
              <s xml:id="echoid-s11184" xml:space="preserve">ſed ita dicitur, quia inter extrema collocatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11185" xml:space="preserve">infra uero ſemitriglyphos in angulis poni dixit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11186" xml:space="preserve">Sunt
                <lb/>
              autem præciſe ſemitriglyphi, quare & </s>
              <s xml:id="echoid-s11187" xml:space="preserve">hoc ad illud fecit, ut ſemimetopia eo modo intelligamus,quo distum est.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11188" xml:space="preserve">Ex qua re oritur illud frontem tetraſtyli in partes 27. </s>
              <s xml:id="echoid-s11189" xml:space="preserve">pariendam eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s11190" xml:space="preserve">Frontem uero bexaſtyli in quadra-
                <lb/>
              ginta duas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11191" xml:space="preserve">eadem regula octaſtylum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s11192" xml:space="preserve">decastylum diſtribuere poſſemus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11193" xml:space="preserve">nos nudos triglyphos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11194" xml:space="preserve">inter-
                <lb/>
              columnia in deſcriptione hoc loco collocauimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11195" xml:space="preserve">A. </s>
              <s xml:id="echoid-s11196" xml:space="preserve">Diastylos quatuor columnarum. </s>
              <s xml:id="echoid-s11197" xml:space="preserve">B. </s>
              <s xml:id="echoid-s11198" xml:space="preserve">diastylos ſex co-
                <lb/>
              lumnarum, id eſt modulus qui Grace embatis quaſi ingreſſor dicitnr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11199" xml:space="preserve">ingreditur enim in menſurandis partibus.</s>
              <s xml:id="echoid-s11200" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11201" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Crassitvdo</emph>
              columnarum erit duorum modulorum altitudo cum capitulo I4. </s>
              <s xml:id="echoid-s11202" xml:space="preserve">Capituli craſ-
                <lb/>
              fitudo unius moduli, latitudo duorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11203" xml:space="preserve">moduli ſextæ partis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11204" xml:space="preserve">Craſsitudo capituli diuidaturin partes
                <lb/>
              tres, e quibus una plinthus cum cymatio fiat, altera echinus cum annulis, tertia hypotrachelion.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11205" xml:space="preserve">
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.163-06" xlink:href="note-514.01.163-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>