Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[1] CVM PRIVILEGIIS.
[Figure 2]
[Figure 3]
[4] CARrATIDES.
[5] PERS AE CAPTIVI.
[6] 12 3 16
[7] PIANTA ICHN OGRA PHIAPRONAO
[8] Pars ubi eſt I. orthographia est, ubiuero O. ſciographia.I O
[9] a b. recta.d c. flexa.e. angulirecti.f. anguli obtuſi.o. anguli acuti.h.i.K. circulus.g h i. diametros.g k. radius.g. centrum.l. m.n. arcus inte ger.L m. chorda.n p. ſagitta.r. arcus diminu-tus.f. arcus compoſi-tus. a b d c e f o h i k g l m n L p r
[10] Turris diſpoſito in parte interiori.A. ſucula uectibus reducta, quæ catenam continet, a quatignorum capita ſiiſpenduntur, in centroB. Tigna autem ueluti incumbis impoſita ex altera parte non ſunt clauis affixa, ſed ſuperpoſita ut ſuculæ redu- ctione poſſint ſine impeditione relaxari. ſuper ea tigna fit tabulatus.G. prominentia a turri tignorum capi- ta pro contignatione & itineribus in interioribus partibus.C. tabulatus.D. murus interior.E. Mœnia.F. mœniorum planitia.K I. eraſsitudines.H. ſcala admuri conſcenſum. A B G C D E F K I H L R
[11] † Oriens.P. Occidens.O. Auster.T. Septentrio.G. Aquilo.G. Affricus.M. CaurusS. Eurus.T. Foſſa.X. Portæ.Y. Forum.O. Baſilica.I. Viæ.Z. Aggeres. † P O T G G M S T V X Y O I Z
[12] A. dentes ſerræB. pectinata diſpoſitio.C. murad urbem.D. parsmuri exterior.E. agger. A B C D E
[13] H orthographia muri.Diſpoſitio mœiorum.A. opus terrenum.b. f. decuſſationes fibularum.M N. fundamentum, exterius.k l. fundamentum interiusO. r. &p q. longitudo tranſuerſorum fundam entorum pectinatim diſpoſitorum quemadmodum ſerrædentes quaternum pedum.p o. interuallum pectionatim diſpoſitorum interuallorum.e b s. taleæ olea- ginæ uſtulatæ in craſſitudine muri, ad firmitatem. A B f M N k l O r p q o e b s
[14] PASSVS 80piedi 80piedi 50piedi Ziopiedi 60piedi 110 M S I O M W
[15] Tro ſchemate. I.Proſchemate. II.Troſchemate. +.+. Solanus. p. Fauonius, uel Zephirus. T. Septentrio, Aparentias. O. Auſter. M. Caurus. L. Affricus, Lybs,Corus. S. Eurus. G. Aquilo. I. Euro Aquilo. 2. Euro auster. 3. Lybono tus, Auſtro affricus, uſque ad reliquos nomina formare oportet.a. Solanus. b. Septrentrio. c. Fauonius. d. Auſter. e. Eurus. f. Affricus. g. Caurus. h. Aquilo. I. Carbas. K. Boreas. L. Supernas, M. Gallicus. N. Traſcias. O. Corus. T. Circius. Q. Etheſiæ. R. Argeſtes. S. Subueſperus. T. Lybonotus. V. Altanus. X. Leuconotus. T. Vulturnus. Z. Cecias. *. Ornithiæ.A. Alexandria. b. Syene. a d. Gnomon. c. centrum. fbc. & edg. radijſolis. adg. & acb. anguli ſimiles. 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 1 2 3 4 5 6 7 8 S L M G O P X T I k f t o L n h d g w IIII E f e b d a g c X Z Y X V T S R Q P O N M L K I e f h g II d a c b d f A m b e c
[16] reſiculatumtetrudoron didoronincertumpentadoronortoſtulte.emplecton ct iſodomon.diatoni froniatidiatoni froniatiAdiſodomon. LI I 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5
[17] Pollexſafituſafitu doPollex VHusP.dimidP. DimiCapitisPollex unusFactes uHa .F. I .P. I .P. I .P. I .P. I .F. I PI {1/2} .P.I {1/2} Fa: I Fa: unn .F. I .F. X .F. I .F. I .F. I
[18] E. antæ C. Columnæ duæ inter antæs in medio. C. cella. D. Parietes, qui cirecumcludunt celtam. D D @ D B C C E
[19] Frons ſeu Orograpbia ædis in antis.#A.#AntæC. fuſtigiun ſupra columnas duas inter antas in medio poſitas. C A A A A
[20] A. posticum.B. Frons.C. Columnæ contra antas.D. Columnæ in uerſuris.E. Cella.F. Parietes cellam concludentes.
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
< >
page |< < (132) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div388" type="section" level="2" n="69">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11205" xml:space="preserve">
                <pb o="132" file="514.01.164" n="164" rhead="LIBER"/>
              Contrahatur columnaita,ut in tertio libro de Ionicis eft fcriptum.</s>
              <s xml:id="echoid-s11206" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11207" xml:space="preserve">Ex ſeptem diametris constat altitudo columnarum, quare cum craßitudo ſit duorum modulorum, ſequitur
                <lb/>
              ut altitudo ſit quatuordecim cum capitulo. </s>
              <s xml:id="echoid-s11208" xml:space="preserve">Capitulum tam altum eſt, quàm dimidium imi ſcapi, id eſt unius
                <lb/>
              moduli. </s>
              <s xml:id="echoid-s11209" xml:space="preserve">Sed latitudo capituli tanta eſt, quanta ima columnæ craſſitudo, ides̃ duorum modulorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11210" xml:space="preserve">amplius
                <lb/>
              moduli ſextæ partis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11211" xml:space="preserve">Sed certe puto Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11212" xml:space="preserve">aliter dixiſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s11213" xml:space="preserve">nihil enim fere proiecturæ baberent capituli partes,
                <lb/>
              ſi ſextam partem illi adderet. </s>
              <s xml:id="echoid-s11214" xml:space="preserve">Obſeruatum enim eſt quintam utrinque partem uix ſatisfacere, quare vel quin-
                <lb/>
              tam, uel amplius addendam puto. </s>
              <s xml:id="echoid-s11215" xml:space="preserve">Cæterum capituli craſſitudo in tres partes diuidenda. </s>
              <s xml:id="echoid-s11216" xml:space="preserve">Summa datur plintbo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.164-01" xlink:href="note-514.01.164-01a" xml:space="preserve">10</note>
              cum cymatio, ſecunda echino cum tribus annulis, tertia ad hypotrachelium ducitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11217" xml:space="preserve">Craſſiudo plinthi
                <lb/>
              cum cymatio, hoc eſt tertiapars altitudinis capituli in partes quinque diuiditur, e quibus tres dantur plintho,
                <lb/>
              duæ cymatio. </s>
              <s xml:id="echoid-s11218" xml:space="preserve">Duæ autem illæ in tres partiuntur, duæ cymatio, una datur quadræ, uel plano illius. </s>
              <s xml:id="echoid-s11219" xml:space="preserve">Echy-
                <lb/>
              nus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11220" xml:space="preserve">annuli tres,tertiam quoque partem parem habent altitudinis capituli. </s>
              <s xml:id="echoid-s11221" xml:space="preserve">hæc tertia pars tripartila ſit,
                <lb/>
              duæ echino partes dantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11222" xml:space="preserve">tertia tribus annulis æqualiter diſtribuitur,qui dimidium altitudinis eorum promi-
                <lb/>
              nent, uti vero echinus deformetur, ſuperiori annulo extremo pes circini imponitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11223" xml:space="preserve">diducitur autem pes al-
                <lb/>
              ter ad altitudinem echini, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11224" xml:space="preserve">pede firmo illud ſpatium in interiorem partem transfertur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11225" xml:space="preserve">aliquantum cir-
                <lb/>
              cinationis ducitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11226" xml:space="preserve">deinde eadem diductione ſeruata, pes unus circini ſubplintho collocatur, alter uero ad
                <lb/>
              eam circinationem ducitur,& </s>
              <s xml:id="echoid-s11227" xml:space="preserve">quo loco decuſſatio fit, ibi centrum ponitur, ubi echinum formare oportebit.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11228" xml:space="preserve">Tertia uero altitudinis columnæ cum ſuo flexu molliter ducto ſub annulis ad hypotracbelium, quod collarinũ
                <lb/>
              uocant, deſcendit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11229" xml:space="preserve">contracturæ ſummi ſcapi reſpondet. </s>
              <s xml:id="echoid-s11230" xml:space="preserve">hypotrachelium uero tam altum,quàm annuli tres,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s11231" xml:space="preserve">dimidium unius. </s>
              <s xml:id="echoid-s11232" xml:space="preserve">Prominet autem tantum, quantum echinus, ita ut ſi lineæ a proiectura ecbini demittan-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.164-02" xlink:href="note-514.01.164-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tur, extremum tangant hypotrachelium. </s>
              <s xml:id="echoid-s11233" xml:space="preserve">cuius quadra est ex dimidio hypotrachelio. </s>
              <s xml:id="echoid-s11234" xml:space="preserve">apotbeſis autem eodem
                <lb/>
              modo fit, quo dictum eſt ſupra. </s>
              <s xml:id="echoid-s11235" xml:space="preserve">Inſuper capitula imponebant antiqui adiectionem quandam, quæ ſupra plin-
                <lb/>
              thumrecumbebat, ſolido columnæreſpondens, in qua trabs commode conſideret, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11236" xml:space="preserve">proiecturas inferiorum
                <lb/>
              partium tueretur, cum eſſet ab onere ſubleuata. </s>
              <s xml:id="echoid-s11237" xml:space="preserve">deſcriptio autem huiuſmodi eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11238" xml:space="preserve">Craſſitudo imi ſcapi a b.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11239" xml:space="preserve">Capitulum a c. </s>
              <s xml:id="echoid-s11240" xml:space="preserve">cymatium c d. </s>
              <s xml:id="echoid-s11241" xml:space="preserve">plinthus d e. </s>
              <s xml:id="echoid-s11242" xml:space="preserve">echinus g. </s>
              <s xml:id="echoid-s11243" xml:space="preserve">centrum deformationis echini ubi decuſſatio
                <lb/>
              e h. </s>
              <s xml:id="echoid-s11244" xml:space="preserve">ſpatium altitudinis echini. </s>
              <s xml:id="echoid-s11245" xml:space="preserve">ab h, autem ad g, fit prior circinationis linea. </s>
              <s xml:id="echoid-s11246" xml:space="preserve">ſicuti à d. </s>
              <s xml:id="echoid-s11247" xml:space="preserve">ad g. </s>
              <s xml:id="echoid-s11248" xml:space="preserve">ſeeun-
                <lb/>
              da. </s>
              <s xml:id="echoid-s11249" xml:space="preserve">e f. </s>
              <s xml:id="echoid-s11250" xml:space="preserve">annuli. </s>
              <s xml:id="echoid-s11251" xml:space="preserve">f b. </s>
              <s xml:id="echoid-s11252" xml:space="preserve">pars contracta i. </s>
              <s xml:id="echoid-s11253" xml:space="preserve">hypotrachelium. </s>
              <s xml:id="echoid-s11254" xml:space="preserve">l. </s>
              <s xml:id="echoid-s11255" xml:space="preserve">quadra. </s>
              <s xml:id="echoid-s11256" xml:space="preserve">m. </s>
              <s xml:id="echoid-s11257" xml:space="preserve">apotheſis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11258" xml:space="preserve">contractura fit ea-
                <lb/>
              dem ratione, qua dictum eſt libro tertio.</s>
              <s xml:id="echoid-s11259" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11260" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Epistylii</emph>
              altitudo unius moduli cum tænia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11261" xml:space="preserve">guttis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11262" xml:space="preserve">tænia moduli ſeptima. </s>
              <s xml:id="echoid-s11263" xml:space="preserve">guttarum lon
                <lb/>
              gitudo ſub tænia contra triglyphos, alta cum regula parte ſexta moduli præpendeat. </s>
              <s xml:id="echoid-s11264" xml:space="preserve">Item epiſtylij
                <lb/>
              latitudo ima reſpondeat hypotrachelio ſummæ columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s11265" xml:space="preserve">Supra cpiſtylium collocandi ſunt triglyphi
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.164-03" xlink:href="note-514.01.164-03a" xml:space="preserve">30</note>
              cum ſuis metopis, alti unius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11266" xml:space="preserve">dimidiati moduli, lati in fronte unius moduli: </s>
              <s xml:id="echoid-s11267" xml:space="preserve">ita diuiſi, ut in angulari-
                <lb/>
              bus columnis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11268" xml:space="preserve">in medijs contra tetrantes medios ſint collocati, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11269" xml:space="preserve">intercolumnijs reliquis bini,in me
                <lb/>
              dijs pronao, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11270" xml:space="preserve">poſtico terni: </s>
              <s xml:id="echoid-s11271" xml:space="preserve">ita relaxatis medijs interuallis, ſine impeditionibus, aditus accedentibus
                <lb/>
              erit ad Deorum ſimulachra. </s>
              <s xml:id="echoid-s11272" xml:space="preserve">Triglyphorum latitudo diuidatur in partes ſex, ex quibus quinque partes
                <lb/>
              in medio, duæ dimidiæ dextra, ac ſiniſtra deſignentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11273" xml:space="preserve">Regula una in medio deformetur femur, quod
                <lb/>
              Græce μηρὸς, ſecundum eam canaliculi ad normæ cacumen imprimantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11274" xml:space="preserve">Ex ordine eorum
                <lb/>
              dextra, ac ſiniſtra, altera femora conſtituantur, atque in extremis partibus ſemicanaliculi interuertan-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11275" xml:space="preserve">Triglyphis ita collocatis, metopæ,quæ ſunt inter triglyphos, æque altæ ſint, quàm longæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s11276" xml:space="preserve">Item
                <lb/>
              in extremis angulis ſemimetopia ſint impreſſa dimidia moduli latitudine. </s>
              <s xml:id="echoid-s11277" xml:space="preserve">Ita enim erit, ut omnia ui-
                <lb/>
              tia,& </s>
              <s xml:id="echoid-s11278" xml:space="preserve">metoparum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s11279" xml:space="preserve">intercolumniorum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s11280" xml:space="preserve">lacunariorum, quod æquales diuiſiones factæ erunt,emen-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.164-04" xlink:href="note-514.01.164-04a" xml:space="preserve">40</note>
              dentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11281" xml:space="preserve">Triglyphi capitula ſexta parte moduli ſunt facienda.</s>
              <s xml:id="echoid-s11282" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11283" xml:space="preserve">Epistylium, ſeu trabs cum reliquis membris, quæſupraponuntur, habet istas nominationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s11284" xml:space="preserve">Epiſtylium,
                <lb/>
              tænia,guttæ,regula,triglypbi, metopæ, canales, femora, capituli, cymatium, corona, tympanum, ſima. </s>
              <s xml:id="echoid-s11285" xml:space="preserve">Epiſty-
                <lb/>
              lium dixi communiori uocabulo intelligi quicquid ſupra columnas ponitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11286" xml:space="preserve">propriori autem trabs regia, uel
                <lb/>
              magiſtra, ut noſtri dicunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11287" xml:space="preserve">Trabs faſciam in genere Dorico habet, quæ tænia a ſimilitudine dicitur, ſub qua
                <lb/>
              regula cum guttis ſcalpi ſolet, guttæ cadentis, ac ſtillantis a quæ partem referunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11288" xml:space="preserve">Sex numero ſunt, formamq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11289" xml:space="preserve">oblongam ferunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11290" xml:space="preserve">uidentur enim ex canaliculis triglyphorum ſtillare. </s>
              <s xml:id="echoid-s11291" xml:space="preserve">De triglyphis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11292" xml:space="preserve">metopis dictum eſt ſu-
                <lb/>
              pra, quam imaginem referant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11293" xml:space="preserve">Triglyphienim, quaſi triſulci dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11294" xml:space="preserve">Spacia uero inter ſulcos, quos cana-
                <lb/>
              liculos nominant, femora dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11295" xml:space="preserve">nostriplana uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11296" xml:space="preserve">Triglyphi quoque ſua habent capitula, a quibus ſta-
                <lb/>
              tim corona collocatur, quæ duo habet cymatia, unum in ſummo, alterum in imo. </s>
              <s xml:id="echoid-s11297" xml:space="preserve">inciditurq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11298" xml:space="preserve">corona a mento,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.164-05" xlink:href="note-514.01.164-05a" xml:space="preserve">50</note>
              ne cadentes aquæ ædificia corrumpant, ut dictum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s11299" xml:space="preserve">nam ſupra libro tertio, denticulum uocauit, quod hic
                <lb/>
              ſcotiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11300" xml:space="preserve">mentum dixit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11301" xml:space="preserve">Scotia enim eſt præciſio, mentum illud, quod non est præciſum: </s>
              <s xml:id="echoid-s11302" xml:space="preserve">Fastigia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11303" xml:space="preserve">tym-
                <lb/>
              pana, reliquaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11304" xml:space="preserve">ſunt nota. </s>
              <s xml:id="echoid-s11305" xml:space="preserve">Nunc ad proportiones ueniamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11306" xml:space="preserve">Epiſtylij altitudo cum tænia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11307" xml:space="preserve">guttis dimidia
                <lb/>
              craßitudine imi ſcapi, ideſt uno conſtat modulo. </s>
              <s xml:id="echoid-s11308" xml:space="preserve">Tænia est pro ſeptima moduli parte, gutta pro ſexta: </s>
              <s xml:id="echoid-s11309" xml:space="preserve">modo
                <lb/>
              regula cum illis intelligatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11310" xml:space="preserve">quæ regula tertiam illius ſextæ occupat partem, reliquæ duæ guttis dantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11311" xml:space="preserve">La-
                <lb/>
              titudo Epiſtylij, ſeu planum inferius, quod capitulis imponitur, tanta est, quantum hypotrachelium. </s>
              <s xml:id="echoid-s11312" xml:space="preserve">ita enim
                <lb/>
              in ſolido conquieſcet. </s>
              <s xml:id="echoid-s11313" xml:space="preserve">Triglyphorum altitudo unius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11314" xml:space="preserve">dimidiati moduli. </s>
              <s xml:id="echoid-s11315" xml:space="preserve">lati in fronte modulo uno. </s>
              <s xml:id="echoid-s11316" xml:space="preserve">frons ca-
                <lb/>
              pituli per longum duos integros habet canales, ſed a lateribus ſemicanaliculis inciditur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11317" xml:space="preserve">Canales normæ angu-
                <lb/>
              lus ſubintrare debet, ita enim iuste cæduntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11318" xml:space="preserve">diuiditur frontis latitudo in partes ſex, dimidia utrinque relin-
                <lb/>
              quitur ſemicanaliculis, poſt ſemicanaliculos plano, quod femur uoca Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11319" xml:space="preserve">Græce miros dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11320" xml:space="preserve">inde canali-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.164-06" xlink:href="note-514.01.164-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>