Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
< >
page |< < (140) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div403" type="section" level="2" n="70">
            <pb o="140" file="514.01.172" n="172" rhead="LIBER"/>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11496" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              intercolumnia tria, quæ erunt inter antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11497" xml:space="preserve">columnas pluteis marmoreis, ſiue exinteſti.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11498" xml:space="preserve">no opere factis intercludantur, ita uti fores habeant, per quas itinera pronao fiant.</s>
              <s xml:id="echoid-s11499" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11500" xml:space="preserve">Non modo tria, ſed quinque intercolumnia inter eas antas eſſe poſſunt, quemadmodum in hyphetro gene-
                <lb/>
              re. </s>
              <s xml:id="echoid-s11501" xml:space="preserve">hæc intercolumnia in reliquis generibus tria ſunt, quoniam duplex, aut ſimplex porticus non connume-
                <lb/>
              ratur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11502" xml:space="preserve">inter hæc igitur intercolumnia marmorea, aut lignea ſepta collocabantur, quæ pluteos uocat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11503" xml:space="preserve">non
                <lb/>
              erant autem altiores plutei, quàm podium, de quo ſupra. </s>
              <s xml:id="echoid-s11504" xml:space="preserve">fores autem habebant, per quas aditus in pronaum
                <lb/>
              patebat.</s>
              <s xml:id="echoid-s11505" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11506" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              ſi maior erit latitudo, quàm pedes 40. </s>
              <s xml:id="echoid-s11507" xml:space="preserve">columnæ contra regiones columnarum, quæ in-
                <lb/>
              ter antas ſunt, introrſus collocentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11508" xml:space="preserve">eæ altitudinem habeant æque, quàm quæ ſunt in fronte.</s>
              <s xml:id="echoid-s11509" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11510" xml:space="preserve">Amplitudo frontis ædium, qualis ea eſt, quæ exaſtyli, aut octaſtyli, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11511" xml:space="preserve">decaſtyli, requirit, ut addantur co-
                <lb/>
              lumnæ contra regiones earum columnarum, quæ introrſus erant inter antas, nam firmitas hoc poſtulat. </s>
              <s xml:id="echoid-s11512" xml:space="preserve">qua-
                <lb/>
              re hoc loco id præcipit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11513" xml:space="preserve">addit autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11514" xml:space="preserve">columnas eas tam altas eſſe, quàm quæ ſunt in fronte, ſed craſ-
                <lb/>
              ſas minus.</s>
              <s xml:id="echoid-s11515" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11516" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Crassitvdines</emph>
              autem earum extenuentur his rationibus, uti ſi octaua parte erunt, quæ
                <lb/>
              ſunt in fronte, hæ fiant nouem partes. </s>
              <s xml:id="echoid-s11517" xml:space="preserve"># Atque hæc huius ratio eſt ab optice deſumpta.</s>
              <s xml:id="echoid-s11518" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11519" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">In</emph>
              concluſo enim aere ſi quæ extenuatæ erunt, non diſcernentur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11520" xml:space="preserve">ſin autem uidebuntur graci-
                <lb/>
              liores cum exterioribus fuerint ſtriæ 24. </s>
              <s xml:id="echoid-s11521" xml:space="preserve">in his faciendæ erunt 28. </s>
              <s xml:id="echoid-s11522" xml:space="preserve">aut 32. </s>
              <s xml:id="echoid-s11523" xml:space="preserve">Ita quod detrahitur de cor-
                <lb/>
              pore ſcapi, ſtriarum numero adiecto, adaugebitur ratione, quo minus uidebitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11524" xml:space="preserve">ita exæ quabitur di
                <lb/>
              ſpari ratione columnarum craſsitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s11525" xml:space="preserve">Hoc autem efficit ea ratio quod oculus plura, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11526" xml:space="preserve">crebiora ſigna
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-02" xlink:href="note-514.01.172-02a" xml:space="preserve">20</note>
              tangendo, maiore uiſus circuitione peruagatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11527" xml:space="preserve">namque ſi duæ columnæ æque craſſæ lineis circumme
                <lb/>
              tientur, e quibus una ſit non ſtriata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11528" xml:space="preserve">altera ſtriata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11529" xml:space="preserve">circa ſtrigium caua, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11530" xml:space="preserve">angulos ſtriarum linea
                <lb/>
              corpora tangat, tametſi columnæ æque craſſæ fuerint; </s>
              <s xml:id="echoid-s11531" xml:space="preserve">lineæ, quæ circundatæ erunt, non erunt æ qua-
                <lb/>
              les, quod ſtriarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11532" xml:space="preserve">ſtrigium circuitus maiorem efficiet lineæ longitudinem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11533" xml:space="preserve">ſin autem hoc ita uide
                <lb/>
              bitur, non eſt alienum in anguſtis locis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11534" xml:space="preserve">in concluſo ſpatio graciliores columnarum ſymmetrias in
                <lb/>
              opere conſtituere, cum habeamus adiutricem ſtriarum temperaturam.</s>
              <s xml:id="echoid-s11535" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11536" xml:space="preserve">Interiores columnas graciliores exterioribus fieri debere probat Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11537" xml:space="preserve">nam quemadmodum angulares co-
                <lb/>
              lumnas craßiores medianis uoluit eſſe libro ſuperiori, quoniam aer circum circa demere uidetur de earum craſ
                <lb/>
              ſitudine; </s>
              <s xml:id="echoid-s11538" xml:space="preserve">ita interiores, a quibus nil demit aer, ſubtiliores eſſe iubet exterioribus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11539" xml:space="preserve">Ita enim ratione hæ illis æ-
                <lb/>
              quabuntur, cum aer ab exterioribus demat id, quod ratio ab interioribus ademit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11540" xml:space="preserve">neque ſolum extenuando
                <lb/>
              columnas interiores æquat eas exterioribus, ſed etiam ſtriarum numerus, nam quo plures ſunt, eo craſſior co-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-03" xlink:href="note-514.01.172-03a" xml:space="preserve">30</note>
              lumna uidetur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11541" xml:space="preserve">nam columna, quæ plures strias habet, plures quoque terminos uiſus habet; </s>
              <s xml:id="echoid-s11542" xml:space="preserve">nam ſi æque craſ-
                <lb/>
              ſæ columnæ lino circundentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11543" xml:space="preserve">in angulis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11544" xml:space="preserve">in cauis, plus lini abſumetur in ea, quæ plures ſtrias habebit,
                <lb/>
              quàm in ea, quæ pauciores. </s>
              <s xml:id="echoid-s11545" xml:space="preserve">quod experientia docet. </s>
              <s xml:id="echoid-s11546" xml:space="preserve">ſtriarum itaque numero æquantur columnæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s11547" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11548" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ipsivs</emph>
              autem cellæ parietum craſsitudinem pro rata parte magnitudinis fieri oportet, dum an-
                <lb/>
              tæ eorum craſsitudinibus columnarum ſint æquales, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11549" xml:space="preserve">ſi extructi futuri ſint, quàm minutiſsimis cæ-
                <lb/>
              mentis recte ſtruantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11550" xml:space="preserve">ſin autem quadrato ſaxo, aut marmore, maxime modicis, paribusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11551" xml:space="preserve">uidetur eſ-
                <lb/>
              ſe faciendum; </s>
              <s xml:id="echoid-s11552" xml:space="preserve">quod media coagmenta medij lapides continentes firmiorem facient omnis operis per-
                <lb/>
              fectionem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11553" xml:space="preserve">Item circum coagmenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11554" xml:space="preserve">cubilia eminentes expreſsiones, graphicoteram efficient in
                <lb/>
              aſpectu delectationem.</s>
              <s xml:id="echoid-s11555" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11556" xml:space="preserve">Antætam craſſæ ſint, quàm columnæ; </s>
              <s xml:id="echoid-s11557" xml:space="preserve">parietes aliquanto minus, pro vt ratio operis, item & </s>
              <s xml:id="echoid-s11558" xml:space="preserve">oneris poſtu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-04" xlink:href="note-514.01.172-04a" xml:space="preserve">40</note>
              labit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11559" xml:space="preserve">Murus autem extruitur ſine cruſtis, aut lapideis cruſtis ornatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11560" xml:space="preserve">Si extruitur, quàm minutißimis cæ-
                <lb/>
              mentis recte ſtruatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11561" xml:space="preserve">magis enim coagmentatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11562" xml:space="preserve">ſi ornatur, aut lapide polito, aut rudi ornatur, ſed ut oble-
                <lb/>
              ctet, eminentes uideri debent expreſſiones in cubilibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11563" xml:space="preserve">coagmentis, noſtri bugnas uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11564" xml:space="preserve">Lapides autem
                <lb/>
              quadrati uel parui, uel magni, æquis angulis, licet non pari a lateribus conſtant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11565" xml:space="preserve">deijs, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11566" xml:space="preserve">de generibus stru-
                <lb/>
              cturæ dictum eſt ſupra volumine ſecundo.</s>
              <s xml:id="echoid-s11567" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div408" type="section" level="2" n="71">
            <head xml:id="echoid-head72" style="it" xml:space="preserve">De ædibus constituendis ſecundum regionem. # Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11568" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">AEdes</emph>
              autem ſacræ Deorum immortalium ad regiones, quas fpectare debent, ſic erunt
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.172-05" xlink:href="note-514.01.172-05a" xml:space="preserve">50</note>
              conſtituendæ, ut ſi nulla ratio impedierit, liberaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11569" xml:space="preserve">fuerit poteſtas ædis; </s>
              <s xml:id="echoid-s11570" xml:space="preserve">ſignum, quod
                <lb/>
              erit in ara collocatum, ſpectet ad ueſpertinam cœli regionem; </s>
              <s xml:id="echoid-s11571" xml:space="preserve">uti qui adierint ad aram
                <lb/>
              immolantes, aut ſacrificia facientes, ſpectent ad partem cœli oriẽtis; </s>
              <s xml:id="echoid-s11572" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11573" xml:space="preserve">ſimulacrum, quod
                <lb/>
              erit in æde, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11574" xml:space="preserve">ita uota ſuſcipientes contueantur ædem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11575" xml:space="preserve">orientem cœli, ipſaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11576" xml:space="preserve">ſimulacra uideantur
                <lb/>
              exorientia contueri ſupplicantes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11577" xml:space="preserve">ſacrificantes: </s>
              <s xml:id="echoid-s11578" xml:space="preserve">quod aras omnes Deorum neceſſe eſſe uideatur ad
                <lb/>
              orientem ſpectare. </s>
              <s xml:id="echoid-s11579" xml:space="preserve">ſin autem loci natura interpellauerit, tunc conuertendæ ſunt earum ædium conſti-
                <lb/>
              tutiones, uti quàm plurima pars mœnium e templis Deorum conſpiciatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11580" xml:space="preserve">Item ſi ſecundum flumi-
                <lb/>
              na ædes ſacræ fient, ita uti Aegypto circa Nilum, ad fluminis ripas uidentur ſpectare debere; </s>
              <s xml:id="echoid-s11581" xml:space="preserve">ſimiliter
                <lb/>
              ſi circum uias publicas erunt, ędificia Deorum ita conſtituantur, uti prætereuntes poſsint reſpicere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11582" xml:space="preserve">
                <lb/>
              in conſpectu ſalutationes facere.</s>
              <s xml:id="echoid-s11583" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">60</note>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>