Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
< >
page |< < (147) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div410" type="section" level="2" n="72">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11814" xml:space="preserve">
                <pb o="147" file="514.01.179" n="179" rhead="QVARTVS."/>
              eu tympanis, uno ſuperiori, altero inferiori, ornaturq; ſimplicimodo, ut Doricum genus postulat regulis, & coronis. Sed ubi Vitr. dicit. {Scapi, qui ſunt ante ſecundum pagmentum.} Ita intelligendum puto, quod ſecun- dum pagmentum ſit loculamentum, quod nos telarum dicimus ex parte interiori forium, hoc est aduerſa par- te, quod circumcludat, & reſpondeat ſpatijs, quæ ſunt inter tympana ex alia parte. Replum autem eſt tanquã planum inter duo cymatia, vt figura ostendit.</s>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11815" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Sin</emph>
              autem valuatæ erunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11816" xml:space="preserve">Huiuſmodi fores Ionicas eſſe arbitror, quæ ex multis ſectæſunt partibus,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s11817" xml:space="preserve">conduplicabiles ſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11818" xml:space="preserve">hæ quoniam latiores ſunt Doricis, ideo a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11819" xml:space="preserve">præcipitur id, quod dicit {in latitudi-
                <lb/>
              nem adijciatur, amplius foris lalitudo} & </s>
              <s xml:id="echoid-s11820" xml:space="preserve">quoniam quadrifores adhuc altiores ſcapos habere debent, ideo
                <lb/>
              dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s11821" xml:space="preserve">{Si quadriforis futura est, altitudo adijciatur} credo enim ipſum loqui de ſcapis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11822" xml:space="preserve">non de inte-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-01" xlink:href="note-514.01.179-01a" xml:space="preserve">10</note>
              gris foribus.</s>
              <s xml:id="echoid-s11823" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11824" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Atticvrges</emph>
              autem ijsdem rationibus perficiuntur, quibus Dorica: </s>
              <s xml:id="echoid-s11825" xml:space="preserve">præterea coræ ſub cyma-
                <lb/>
              tijs in antepagmentis circundantur, quæ ita diſtribui debent, uti in antepagmentis præter cymatium,
                <lb/>
              ex partibus ſeptem habeant duas partes, ipſaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11826" xml:space="preserve">forium ornamenta non fiunt ceroſtrata, neque bifora;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11827" xml:space="preserve">ſed ualuata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11828" xml:space="preserve">aperturas habent in partes exteriores. </s>
              <s xml:id="echoid-s11829" xml:space="preserve">Quas rationes ædium ſacrarum in formationibus
                <lb/>
              oporteat ſieri Doricis, Ionicis, Corinthijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11830" xml:space="preserve">operibus, quo ad potuia attingere, veluti legitimis mo-
                <lb/>
              ribus, expoſui. </s>
              <s xml:id="echoid-s11831" xml:space="preserve">Nunc de Tuſcanis diſpoſitionibus, quemadmodum inſtitui oporteat, dicam.</s>
              <s xml:id="echoid-s11832" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11833" xml:space="preserve">Habeo codices antiquos, in quibus non ceroſtrata, ſed clatrata legitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11834" xml:space="preserve">Clatra est opus, quod noſtri gelo-
                <lb/>
              ſiam uocant, ex ſectis planis lignorum cancellatim poſitis, quadrangularibus ſpatijs relictis, per quæ introſpici
                <lb/>
              poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11835" xml:space="preserve">huiuſmodi fores atticæ ob latitudinem non patiuntur ex integro uno ligno fieri, ſed oportet, ut condu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-02" xlink:href="note-514.01.179-02a" xml:space="preserve">20</note>
              plicabiles ſint, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11836" xml:space="preserve">circumuolui etiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11837" xml:space="preserve">in partem exteriorem aperiri. </s>
              <s xml:id="echoid-s11838" xml:space="preserve">Attici autem Oſtij, Atticæque ſo-
                <lb/>
              ris deſcriptio poſita eſt.</s>
              <s xml:id="echoid-s11839" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div418" type="section" level="2" n="73">
            <head xml:id="echoid-head74" style="it" xml:space="preserve">De Tuſcanicis rationibus ædium ſacrarum. # Cap. V II.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s11840" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">LOcvs</emph>
              in quo ædis conſtituetur, cum habuerit in longitudine ſex partes, una dempta,
                <lb/>
              reliquum quod erit latitudini detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11841" xml:space="preserve">Longitudo autem diuidatur bipartito, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11842" xml:space="preserve">quæ pars
                <lb/>
              erit interior, cellarum ſpatijs deſignetur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11843" xml:space="preserve">quæ erit proxima fronti columnarum, diſpoſi-
                <lb/>
              tioni relinquatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11844" xml:space="preserve">Item latitudo diuidatur in partes decem, exijs ternæ partes dextra, ac
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-03" xlink:href="note-514.01.179-03a" xml:space="preserve">30</note>
              ſiniſtra cellis minoribus, ſiue ubi alæ futuræ ſint, dentur; </s>
              <s xml:id="echoid-s11845" xml:space="preserve">reliquę quatuor medię ædi attribuãtur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11846" xml:space="preserve">Spa-
                <lb/>
              tium, quod erit ante cellas in pronao ita columnis deſignetur, ut angulares contra antas parietum ex-
                <lb/>
              tremorum e regione collocentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11847" xml:space="preserve">Duæ mediæ e regione parietum, qui inter antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11848" xml:space="preserve">mediam ædem
                <lb/>
              fuerint, ita diſtribuantur, ut inter antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11849" xml:space="preserve">columnas priores per medium ijsdem regionibus alteræ di-
                <lb/>
              ſponantur, eæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11850" xml:space="preserve">ſint ima craſsitudine altitudinis parte ſeptima. </s>
              <s xml:id="echoid-s11851" xml:space="preserve">Altitudo tertia parte latitudinis templi,
                <lb/>
              ſummaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11852" xml:space="preserve">columna quarta parte craſsitudinis imæ contrahatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11853" xml:space="preserve">Spiræ earum altæ dimidia parte craſsi-
                <lb/>
              tudinisfiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s11854" xml:space="preserve">Habeant ſpiræ earum plinthum ad circinum altum ſuæ craſsitudinis dimidia parte. </s>
              <s xml:id="echoid-s11855" xml:space="preserve">To-
                <lb/>
              rum inſuper cum apophygi craſſum, quantum plinthus. </s>
              <s xml:id="echoid-s11856" xml:space="preserve">Capituli altitudo dimidia craſsitudinis. </s>
              <s xml:id="echoid-s11857" xml:space="preserve">Aba-
                <lb/>
              ci latitudo quanta ima craſsitudo columnæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s11858" xml:space="preserve">Capituliq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11859" xml:space="preserve">craſsitudo diuidatur in partes tres, e quibus
                <lb/>
              una plintho, quę eſt pro abaco, detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11860" xml:space="preserve">altera echino. </s>
              <s xml:id="echoid-s11861" xml:space="preserve">tertia hypotrachelio cum
                <emph style="st">aſtragalo, &</emph>
              apophy-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-04" xlink:href="note-514.01.179-04a" xml:space="preserve">40</note>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="65"/>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="66"/>
              gi. </s>
              <s xml:id="echoid-s11862" xml:space="preserve">Supra columnas trabes compactiles imponantur, uti ſint altitudinis modulis ijs, qui a magnitudi-
                <lb/>
              ne opertis poſtulabuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11863" xml:space="preserve">Eæq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11864" xml:space="preserve">trabes compactiles ponuntur, ut tantam habeant craſsitudinem, quan-
                <lb/>
              ta ſummę columnę erithypotrachelium; </s>
              <s xml:id="echoid-s11865" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11866" xml:space="preserve">ita ſint compactę ſubſcudibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11867" xml:space="preserve">ſecuri
                <emph style="st">dis</emph>
              , ut compactu-
                <lb/>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="65"/>
                <handwritten xlink:label="hd-514.01.179-1" xlink:href="hd-514.01.179-1a" number="66"/>
              ra duorum digitorum habeat laxationem. </s>
              <s xml:id="echoid-s11868" xml:space="preserve">cum enim inter ſe tangunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11869" xml:space="preserve">non ſpiramentum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11870" xml:space="preserve">perſla-
                <lb/>
              tum uenti recipiunt, concalefaciuntur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11871" xml:space="preserve">celeriter putreſcunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11872" xml:space="preserve">Supra trabes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11873" xml:space="preserve">ſupra parietes traie-
                <lb/>
              cturę mutulorum parte quarta altitudinis columnę, proijciantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11874" xml:space="preserve">Item in eorum frontibus antepag-
                <lb/>
              menta figantur, ſupraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11875" xml:space="preserve">ea tympanum faſtigijs extructa, ſea materia collocetur, ſupraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11876" xml:space="preserve">id faſtigium
                <lb/>
              columen, cantherij, templa ita ſunt collocanda, ut ſtillicidium tecti abſoluti tertiario reſpondeat.</s>
              <s xml:id="echoid-s11877" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s11878" xml:space="preserve">De Tuſcanicis operibus, expeditis iam Græcis, agendum, idq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s11879" xml:space="preserve">non immerito. </s>
              <s xml:id="echoid-s11880" xml:space="preserve">nam prima Architecturæ
                <lb/>
              hoſpitia in Etruria fuere. </s>
              <s xml:id="echoid-s11881" xml:space="preserve">legitur enim Etruriæ Regum monumenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11882" xml:space="preserve">ædificia plura magnifice fuiſſe constru-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-05" xlink:href="note-514.01.179-05a" xml:space="preserve">50</note>
              cta. </s>
              <s xml:id="echoid-s11883" xml:space="preserve">In diſtributione ædium Tuſcanici generis longitudinem templi ſumit pro modulo, aitque latitudinem ad
                <lb/>
              longitudinem proportione ſeſquiquinta conſtare. </s>
              <s xml:id="echoid-s11884" xml:space="preserve">nam longitudinem in ſex partes distribuit, e quibus quinque
                <lb/>
              latitudini dantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11885" xml:space="preserve">inde longitudo ſi dimidiata fuerit duas efficiet partes, una deſignabitur cellæ, altera pronao,
                <lb/>
              latitudo uero templi decem in partes diſtribuetur, e quibus tres a dextra, tres uero a ſiniſtra diſtributioni. </s>
              <s xml:id="echoid-s11886" xml:space="preserve">cel-
                <lb/>
              larum paruarum relinquantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s11887" xml:space="preserve">cellæ aut lateribus eſſe poß quod innuit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s11888" xml:space="preserve">dicens, ſiue
                <lb/>
              ubi alæ futuræ ſunt, niſi forte intelligat tres utrinquæ alis relinquendas, ſi cellas noluerimus facere. </s>
              <s xml:id="echoid-s11889" xml:space="preserve">His hoc
                <lb/>
              modo diſtributis, reſtant partes quatuor mediæ ædi, unde medium extremis in proportione erit ſeſquitertia.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s11890" xml:space="preserve">atque ita erit interiorum partium diſpoſitio. </s>
              <s xml:id="echoid-s11891" xml:space="preserve">nunc quod pertinet ad columnationem anteriorem, explicandum
                <lb/>
              eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s11892" xml:space="preserve">Ad medios angulos parietum ædis, ubi antæ ſunt, e regione columnæ ſunt ponendæ, quæ ſunt terminilon-
                <lb/>
              gitudinis ædis; </s>
              <s xml:id="echoid-s11893" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s11894" xml:space="preserve">quoniam ab angulo ad angulum amplum intercidit laxamentum, latæ enim ſunt ædes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s11895" xml:space="preserve">
                <lb/>
              aręoſtylæ, ( ut dictum eſt ſupra ) ideo inter angulares columnas aliæ duæ ſunt in medio collocandæ, ita ut frons
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.179-06" xlink:href="note-514.01.179-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>