Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
< >
page |< < (155) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div426" type="section" level="2" n="74">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12108" xml:space="preserve">
                <pb o="155" file="514.01.187" n="187" rhead="QVARTVS."/>
              tatem. </s>
              <s xml:id="echoid-s12109" xml:space="preserve">Omnes tamen arœ conueniunt in eo, quod ad orientem ſpectare debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12110" xml:space="preserve">Albertus ſex pedes altas
                <lb/>
              conſtituit aras, ſupra quas ſimulachrum imponeretur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12111" xml:space="preserve">Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s12112" xml:space="preserve">nullam prœſcribit altitudinem, quandoquidem
                <lb/>
              alia alijs numinibus conueniat ararum altitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s12113" xml:space="preserve">Nostrorum Pontificum decreta, niſiex marmore altari
                <lb/>
              confici iubent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12114" xml:space="preserve">ſuper aras ſacram petram imponunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s12115" xml:space="preserve">Nos linteis altaria cooperimus, candelabra imponi-
                <lb/>
              mus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12116" xml:space="preserve">ſanctorum reliquias; </s>
              <s xml:id="echoid-s12117" xml:space="preserve">nullum autem eſt templum in quo altare non ſit ſacratiſſimo corpori Domini no-
                <lb/>
              ſtri conſecratum. </s>
              <s xml:id="echoid-s12118" xml:space="preserve">Habent nostri ſacrarium a lateribus, uel a capite œdis, in quo ſacrœ veſtes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12119" xml:space="preserve">libri, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12120" xml:space="preserve">re-
                <lb/>
              liqua templi ornamenta reponuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12121" xml:space="preserve">ego in ea parte templi ſacrarium collocarem, in qua antiquitus erat po-
                <lb/>
              ſticum. </s>
              <s xml:id="echoid-s12122" xml:space="preserve">Chorum quoque nostri habent in quo ſacerdotes diuinas laudes quotidie celebrant, quare ſi ad uſum
                <lb/>
              nostrum templa accommodabimus, nemo nos reprehendet. </s>
              <s xml:id="echoid-s12123" xml:space="preserve">poſſumus nos liberius multiformes œdes conſtitue-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.187-01" xlink:href="note-514.01.187-01a" xml:space="preserve">10</note>
              re, quoniam cellœ plurimœ ſunt in œdibus, in quibus arœ ſanctis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12124" xml:space="preserve">Dei amicis dedicantur, quare multilate-
                <lb/>
              ras figuras templorum non recuſarem: </s>
              <s xml:id="echoid-s12125" xml:space="preserve">ſed uſus obtinuit, ut œdium forma crucem referret. </s>
              <s xml:id="echoid-s12126" xml:space="preserve">Turrim quoque
                <lb/>
              campanariamexcelſam habent, in cuius ſummitate, quœ in pyramidem exit, inſtrumenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12127" xml:space="preserve">tympana œnea
                <lb/>
              ſunt, quœtintinabulis tacta ſonum efficiunt, quo certis horis populi uocantur ad diuinas laudes. </s>
              <s xml:id="echoid-s12128" xml:space="preserve">celebritatum
                <lb/>
              funerum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12129" xml:space="preserve">aliarum rerum ſignaijs dari ſolent; </s>
              <s xml:id="echoid-s12130" xml:space="preserve">coronis cinguntur baſes pyramidis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12131" xml:space="preserve">columnis, podijsq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12132" xml:space="preserve">or-
                <lb/>
              nantur: </s>
              <s xml:id="echoid-s12133" xml:space="preserve">cochleis ad eas aſcendimus, interdum gradibus, interdum commodioribus aſcenſionibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s12134" xml:space="preserve">Pyramis
                <lb/>
              proportione ſeſquialtera baſi ſi fuerit pulcherrimum ſui aſpectum prœbebit; </s>
              <s xml:id="echoid-s12135" xml:space="preserve">auro, plumbo, uel etiam lapide
                <lb/>
              nigro, (arduoſam Galli appellant) integitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12136" xml:space="preserve">Sunt qui non pyramides, ſed tholos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12137" xml:space="preserve">hemiſphœria imponunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12138" xml:space="preserve">Omnia recte, ſi pro magnitudine operis conficientur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12139" xml:space="preserve">in ijs quoque horologia rotis, denticulis, funibus compacta
                <lb/>
              proſpiciuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12140" xml:space="preserve">nam radio mobili ſingulas horas oſtendunt, gradum Solis, Lunœ œtatem, ſignorum aſcenſionem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.187-02" xlink:href="note-514.01.187-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ostendunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s12141" xml:space="preserve">Poſt templum cimiterium ſacrum habent, in quo cadauera Chriſtianorum tumulantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12142" xml:space="preserve">Sunt tamen
                <lb/>
                <figure xlink:label="fig-514.01.187-01" xlink:href="fig-514.01.187-01a" number="60">
                  <caption xml:id="echoid-caption20" style="it" xml:space="preserve">Figura apponenda erat in fine primi
                    <lb/>
                  capitis huius libri.</caption>
                  <variables xml:id="echoid-variables36" xml:space="preserve">e c g a d b h h f</variables>
                </figure>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.187-03" xlink:href="note-514.01.187-03a" xml:space="preserve">30</note>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.187-04" xlink:href="note-514.01.187-04a" xml:space="preserve">40</note>
              qui cellas ſibi in œde comparant, in quibus eminenti loco
                <lb/>
              monumenta ponunt, epitaphia, ſtatuœ, vexilla, prout quiſque
                <lb/>
              meretur, quœ anathemata dicuntur, in ijs poni ſolent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12143" xml:space="preserve">Clau-
                <lb/>
              ſtris quoque ſepulchrorum loca dantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12144" xml:space="preserve">curauit enim religio
                <lb/>
              noſtra naturali, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12145" xml:space="preserve">ordinata pietate, ut mortuorum cura ha-
                <lb/>
              beretur, humarenturq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12146" xml:space="preserve">corpora, quœ ſpiritus ſancti uaſa fue-
                <lb/>
              re, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12147" xml:space="preserve">iterum reſurgere debent ad uitam. </s>
              <s xml:id="echoid-s12148" xml:space="preserve">Sed utinam hœc non
                <lb/>
              fiant ad pompam uiuorum potius, quàm ad pietatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12149" xml:space="preserve">refri-
                <lb/>
              gerium mortuorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s12150" xml:space="preserve">non eſt autem laudabile cadauerum loca
                <lb/>
              in œdibus ſacris conſtitui, prœſertim ſi eminentiora ſint a late-
                <lb/>
              ribus, ornatioraq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12151" xml:space="preserve">titulis, tropheis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12152" xml:space="preserve">imaginibus, atque bu
                <lb/>
              iuſmodi, quœ potius in foro, quàm in templo eſſent collocan-
                <lb/>
              da. </s>
              <s xml:id="echoid-s12153" xml:space="preserve">Sed omittamus hœc, memores autem ſimus in omnibus
                <lb/>
              decorem ſeruare, prœſertim in Dei, ſanctorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12154" xml:space="preserve">cultu, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12155" xml:space="preserve">ob-
                <lb/>
              ſeruantia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12156" xml:space="preserve">eorum qui ſacris addicti, mundi negocia, opes,
                <lb/>
              parentes, affines, uoluptates, honoresq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12157" xml:space="preserve">reliquerunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s12158" xml:space="preserve">ijs enim
                <lb/>
              honeste prouidendum, ut commodas habeant habitationes,
                <lb/>
              ampla clauſtra, ſeu periſtylia, uiridaria, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12159" xml:space="preserve">alia uitœ communi,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s12160" xml:space="preserve">honestœ neceſſaria. </s>
              <s xml:id="echoid-s12161" xml:space="preserve">Viris quidem, pro ut uirorum exigit
                <lb/>
              uſus, b:</s>
              <s xml:id="echoid-s12162" xml:space="preserve">bliothecœ, cubicula, hoſpitalia constituantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12163" xml:space="preserve">Mulie-
                <lb/>
              ribus autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12164" xml:space="preserve">uirginibus loca dentur tuta in ciuitate, parieti
                <lb/>
              bus altis circumſepta. </s>
              <s xml:id="echoid-s12165" xml:space="preserve">feneſtrarum luminibus non emineant
                <lb/>
              uicina œdificia. </s>
              <s xml:id="echoid-s12166" xml:space="preserve">ſuis uiridarijs aliunde, quàm a cœlo aperto nō
                <lb/>
              ſit proſpectus. </s>
              <s xml:id="echoid-s12167" xml:space="preserve">atque huiuſmodi in earum œdificijs tempera-
                <lb/>
              mentum ſeruetur, ut non ſolum a crimine, ſed etiam a crimi-
                <lb/>
              nis ſuſpicione tutœ ſint.</s>
              <s xml:id="echoid-s12168" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div428" type="section" level="2" n="75">
            <head xml:id="echoid-head76" style="it" xml:space="preserve">Finis Quarti Libri.</head>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>