Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
[Note]
Page: 61
[Note]
Page: 61
[Note]
Page: 61
[Note]
Page: 61
[Note]
Page: 61
[Note]
Page: 61
[Note]
Page: 62
[Note]
Page: 62
[Note]
Page: 62
[Note]
Page: 62
[Note]
Page: 62
[Note]
Page: 62
[Note]
Page: 63
[Note]
Page: 63
[Note]
Page: 63
[Note]
Page: 63
[Note]
Page: 63
[Note]
Page: 63
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
page
|<
<
(161)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div438
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
77
">
<
pb
o
="
161
"
file
="
514.01.193
"
n
="
193
"
rhead
="
QVINTVS.
"/>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12571
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Basilicarvm</
emph
>
loca adiuncta foris quàm calidiſsimis partibus oportet conſtitui, ut per hyemem
<
lb
/>
ſine moleſtia tempeſtatum ſe conferre in eas negotiatores poſsint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12572
"
xml:space
="
preserve
">Earumq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12573
"
xml:space
="
preserve
">latitudines non minus
<
lb
/>
quàm ex tertia, nec plus, quàm ex dimidia longitudinis parte conſtituantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12574
"
xml:space
="
preserve
">niſi loci natura impedierit,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12575
"
xml:space
="
preserve
">aliter coegerit ſymmetriam commutari. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12576
"
xml:space
="
preserve
">Sin autem locus erit amplior in longitudine, Chalcidica in
<
lb
/>
extremis conſtituantur, uti ſunt in Iulia Aquiliana. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12577
"
xml:space
="
preserve
">Coluinnæ baſiticarum tam altæ, quàm porticus
<
lb
/>
latæ fuerint, faciendæ uidentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12578
"
xml:space
="
preserve
">porticus quàm medium ſpatium futurum eſt, ex tertia ſiniatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12579
"
xml:space
="
preserve
">co-
<
lb
/>
lumnæ ſuperiores minores, quàm inferiores ( uti ſupra ſcriptum eſt ) conſtituantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12580
"
xml:space
="
preserve
">Pluteum, quod
<
lb
/>
fuerit inter ſuperiores columnas, item quarta parte minus, quàm ſuperiores columnæ fuerint, oporte-
<
lb
/>
re ſieri uidetur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12581
"
xml:space
="
preserve
">uti ſupra baſilicæ contignationem ambulantes ab negociatoribus ne conſpiciantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12582
"
xml:space
="
preserve
">
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.193-01
"
xlink:href
="
note-514.01.193-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
Epiſtylia, zophori, coronæ ex ſymmetrijs columnarum, uti in tertio libro diximus, explicentur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12583
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s12584
"
xml:space
="
preserve
">Cum foro baſilicæ, ærarium, carcer, curia coniunguntur, ideo mihi peropportunum uiſum eſt unico uesti-
<
lb
/>
gio omnia huiuſmodi membra deſcribere, ut ea quæ forum constituunt, ſuis locis diſponantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12585
"
xml:space
="
preserve
">nam Vitru.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12586
"
xml:space
="
preserve
">ca-
<
lb
/>
pite huius uoluminis tertio inquit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12587
"
xml:space
="
preserve
">{ Cum forum constitutum fuerit } tractauerat enim de ærario, curia, car-
<
lb
/>
cere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12588
"
xml:space
="
preserve
">baſilica. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12589
"
xml:space
="
preserve
">unde cum uellet ad theatrorum deſignationem peruenire, dixit ea uerba. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12590
"
xml:space
="
preserve
">{ Cum igitur
<
lb
/>
forum conſtitutum fuerit, } Baſilicæ nomen ( ſi uelimus interpretari ) regiam ſigniſicat, in ea ius dicebatur
<
lb
/>
ſub tecto, magnaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12591
"
xml:space
="
preserve
">in ea rerum negotia tractabantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12592
"
xml:space
="
preserve
">legitur apud Plutarchum Paulum Aemilium magnifi-
<
lb
/>
centiſſimam baſilicam construxiſſe, ac nonaginta ex noſtris millia aureorum in ea expendiſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12593
"
xml:space
="
preserve
">putant hodie
<
lb
/>
nonnulli eam fuiſſe inter ſancti Adriani, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12594
"
xml:space
="
preserve
">Faustinæ templa. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12595
"
xml:space
="
preserve
">iubet ergo Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12596
"
xml:space
="
preserve
">Baſilicarum loca diſponi apud
<
lb
/>
forum, immo eſſe foris coniuncta, locis quàm calidiſſimis, redditq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12597
"
xml:space
="
preserve
">rationem, ut per hyemem ſine moleſtia
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.193-02
"
xlink:href
="
note-514.01.193-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
tempeſtatum ſe conferre in eas negotiatores poſſint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12598
"
xml:space
="
preserve
">Intelligit autem calida loca a ſeptentrione, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12599
"
xml:space
="
preserve
">Aquilone
<
lb
/>
auerſa, quemadmodum ipſe decimo huius uoluminis capite declarat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12600
"
xml:space
="
preserve
">Conſtituta area, in qua baſilica ſit
<
lb
/>
collocanda, ad ſymmetrias peruenit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12601
"
xml:space
="
preserve
">Baſilica neſcio quid cum æde ſacra commune habere debet, non tamen
<
lb
/>
æquali dignitate construenda. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12602
"
xml:space
="
preserve
">Litigantium, notariorum, ſcriptorumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12603
"
xml:space
="
preserve
">copijs inſeruiendum eſt, ideo ampla,
<
lb
/>
libera, luminoſa, porticibus, tribunalibus abundare oportet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12604
"
xml:space
="
preserve
">Latitudo non minus quàm ex tertia, nec ma-
<
lb
/>
gis quàm ex dimidia longitudinis constet, idest non ſint minores baſilicæ in latitudine ſeſquialtera, nec maiores
<
lb
/>
dupla proportione cum longitudine, ea tamen conditione, ut libera area ſit, nec ulla alia ratione impedita. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12605
"
xml:space
="
preserve
">tunc
<
lb
/>
enim loci natura coget ſymmetriam commutari, quod quando euenerit, obſeruabimus maiorem proportionem
<
lb
/>
quàm fieri poteſt, dandam eſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12606
"
xml:space
="
preserve
">nam ſi ſeſquiquartam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12607
"
xml:space
="
preserve
">ſeſquitertiam dare poſſumus, eligemus ſeſquitertiam,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12608
"
xml:space
="
preserve
">it a de alijs. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12609
"
xml:space
="
preserve
">Cum uero libera erit area, obſeruabimus eas proportiones, quas Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12610
"
xml:space
="
preserve
">dixit, unde uidetur error
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.193-03
"
xlink:href
="
note-514.01.193-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
eorum, qui tripla proportione constare baſilicarum longitudines ad latitudinem dixere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12611
"
xml:space
="
preserve
">nam cum Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12612
"
xml:space
="
preserve
">dixit
<
lb
/>
non minus quàm ex tertia, ſi triplam intelligeremus, eſſet contra illud quod dixit, ne plus quàm ex dimidia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12613
"
xml:space
="
preserve
">nam
<
lb
/>
plus est tripla, quàm dimidia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12614
"
xml:space
="
preserve
">Si uero adhuc amplior, ut dupla proportione, ædiſicare baſilicã poßimus, tunc in
<
lb
/>
extremis chalcidica constituantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12615
"
xml:space
="
preserve
">Albertus non Chalcidica, ſed cauſidica legit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12616
"
xml:space
="
preserve
">putat fuiſſe ambulationes
<
lb
/>
ſecundũ tribunal tranſuerſas, ubi rhetores, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12617
"
xml:space
="
preserve
">cauſidici uerſarentur, quæ formam T literæ efficerent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12618
"
xml:space
="
preserve
">hoc non
<
lb
/>
placet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12619
"
xml:space
="
preserve
">Alij legunt chalcidica. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12620
"
xml:space
="
preserve
">unde apud ſextũ Pompeium Philander ait ſe legiſſe chalcidicum genus eſſe ædiſi-
<
lb
/>
cij, ab urbe Chalcide dictum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12621
"
xml:space
="
preserve
">Arnobius lib. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12622
"
xml:space
="
preserve
">4. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12623
"
xml:space
="
preserve
">contra gentes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12624
"
xml:space
="
preserve
">Scribuntur Dij ueſtri in triclinijs cæleſtibus,
<
lb
/>
atque in chalcidicis aureis cœnitare, potare, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12625
"
xml:space
="
preserve
">ad ultimum fidibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12626
"
xml:space
="
preserve
">uocum modulatione mulceri. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12627
"
xml:space
="
preserve
">hæc ſatis
<
lb
/>
placent, quando non liceat nobis uerbum mutare, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12628
"
xml:space
="
preserve
">ita, ut a Lacedæmonijs Laconicum, ita a Chalcidenſibus,
<
lb
/>
chalcidicum dici. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12629
"
xml:space
="
preserve
">Alij legunt chalcidica ſimiliter, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12630
"
xml:space
="
preserve
">interpretantur officinam, ubi pecunia cuditur, quam
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.193-04
"
xlink:href
="
note-514.01.193-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
nos cæcam dicimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12631
"
xml:space
="
preserve
">Erant enim apud antiquos triumuiri pecuniæ cudendæ, quos in æreis nummis ita ſcriptos
<
lb
/>
obſeruabimus A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12632
"
xml:space
="
preserve
">A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12633
"
xml:space
="
preserve
">A. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12634
"
xml:space
="
preserve
">F. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12635
"
xml:space
="
preserve
">F. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12636
"
xml:space
="
preserve
">ideſt auro, argento, ære, flando, feriundo. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12637
"
xml:space
="
preserve
">cumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12638
"
xml:space
="
preserve
">coniuncta foris ea mem-
<
lb
/>
bra eſſe debeant, ſcilicet ærarium, curia, carcer, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12639
"
xml:space
="
preserve
">baſilica, ut ſequenti capite ostendetur, non abſurdum ui-
<
lb
/>
detur officinam eam, ſi locus patitur, prope baſilicam constituendam. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12640
"
xml:space
="
preserve
">legunt alij Chalciæca, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12641
"
xml:space
="
preserve
">eandem offici-
<
lb
/>
nam intelligunt, quam dixi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12642
"
xml:space
="
preserve
">nullam ponunt differentiam inter Chalcidica, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12643
"
xml:space
="
preserve
">Chalciæca. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12644
"
xml:space
="
preserve
">Nulli dubium eſt,
<
lb
/>
quin reperiatur hoc nomen Chalciæca. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12645
"
xml:space
="
preserve
">Primo enim uolumine Thucyd. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12646
"
xml:space
="
preserve
">inquit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12647
"
xml:space
="
preserve
">Petebant etiam Athenienſes
<
lb
/>
a Lacedæmonijs, ut aliam quoque offenſionem illatam templo Mineruæ Chalciæcæ diluerent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12648
"
xml:space
="
preserve
">Minerua enim
<
lb
/>
a templo ære facto, aut a ſtatua ærea ita uocabatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12649
"
xml:space
="
preserve
">Sed quis ex ære templa dixerit extructa ? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12650
"
xml:space
="
preserve
">Aio Romæ fuiſ-
<
lb
/>
ſe locum hoſpitio datum legationibus, qui Græcoſtaſis dicebatur, a Græcis, tanquam a digniori gente denomi-
<
lb
/>
natum, quo loco Plin. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12651
"
xml:space
="
preserve
">Flaminium uouiſſe templum dicit æreum Concordiæ, ſi forte populum tum diſſi-
<
lb
/>
dentem conciliare poſſet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12652
"
xml:space
="
preserve
">Sed cum pecuniam non poſſet a populo exigere, ut ædem conſtrueret, ex fœneratori-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.193-05
"
xlink:href
="
note-514.01.193-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
bus mulcta ædiculam eam fecit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12653
"
xml:space
="
preserve
">Quare non eſt dubitandum, quin hoc nomen reperiatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12654
"
xml:space
="
preserve
">Sed quid ad rem ?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12655
"
xml:space
="
preserve
">puto ego de baſilica ea Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12656
"
xml:space
="
preserve
">loquutũ fuiſſe, quæ in foro Iulio, ubi Cæſar ſteterat ædiſicata erat, ibi enim ther-
<
lb
/>
marum ueſtigia reſtant, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12657
"
xml:space
="
preserve
">quædam Aquilij memoria, Aquilius enim iudex erat, de cuius domo, apud Cicer-
<
lb
/>
leges. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12658
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12659
"
xml:space
="
preserve
">nos inſcriptionem uidimus, in qua mentio fasta eſt Aquilij in foro Iulio, ideo codicibus illis aſſenti-
<
lb
/>
mur in quibus legitur in uilla Aquilianæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12660
"
xml:space
="
preserve
">non in Iulia. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12661
"
xml:space
="
preserve
">Hæc nos coniecturari poſſumus, ſed cum authoritate
<
lb
/>
repertum ſit calcidica eſſe magna, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12662
"
xml:space
="
preserve
">ampla quædam ædificia, credere poſſumus non male eſſe legendum { Cal-
<
lb
/>
cidica } id est loca ampla, in qua magiſtratus conueniebant more Calcidenſium ædificata.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12663
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12664
"
xml:space
="
preserve
">Colvmnae Baſilicarum tam altæ, quàm porticus latæ fuerint, faciendæ uidentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12665
"
xml:space
="
preserve
"># Quanta est
<
lb
/>
latitudo porticus a columnis ad parietes, tam altæ columnæ ſunt faciendæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12666
"
xml:space
="
preserve
">ſed quæret aliquis de latitudine por-
<
lb
/>
ticus quanta eſſe deb et, Reſpondetur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s12667
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>