Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[21] Frons a posticoA. potest accommodari, ut ex proſtylo fiat ampbyprostylos.C. Columnæcontra antas.D. Columnæ in verſuris.F. Fastigium.G. Valuæ. F G C D C A C C D
[22] E. Posticum.D. Frons.F. pronaum dicitur.G. alæ, & ambulatio.H. Cella.I. Portæ.L. Parietes. E G I G L H L I P D
[23] ORTHOGRAPHIA TERIPTEROS.
[24] VESTIGIVM DIPTEROS.PIANTA ICHN OGRAPHIAPRONAO
[25] I. Orthographia.O. Sciographia dipteros. I O
[26] A. Ara. B. C. ſpatium ſine tecto. D. Valuarum locus in proao, & poſtico. e. colum-næinferiores ſupra quas aliæ columnæ f. g. duplex ordo columnarum extra parietes cellæ.H. pronaum uel posticum. I. loca ſtatuarum. L. Gradus. A B C f g e e e e D H L
[27] ORTOGRAPHIA HYTETHROS.
[Figure 28]
[29] VESTIGIVM TEMPLI CVM PODIO.
[30] LATVS TEMPII CVM PODIO.
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
< >
page |< < (168) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div438" type="section" level="2" n="77">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12772" xml:space="preserve">
                <pb o="168" file="514.01.200" n="200" rhead="LIBER"/>
              libus, quæ epiſtylij loco imponebantur, eæ trabes a tertijs columnis illius lateris, quod erat ad pronaum ædis
                <lb/>
              Auguſti reſpiciebant, tertiæ enim eran:</s>
              <s xml:id="echoid-s12773" xml:space="preserve">, idest loco tertio diſpoſitæ duabus medijs ſublatis, procurrebant ad
                <lb/>
              antas pronai ædis Auguſti.</s>
              <s xml:id="echoid-s12774" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12775" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              trabes contra capitula ex fulcimentis diſpoſitæ pilæ ſunt collocatæ, altæ pedibus tribus,
                <lb/>
              latæ quoquo uerſus quaternis.</s>
              <s xml:id="echoid-s12776" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12777" xml:space="preserve">Hæpilæ Zophori loco diſpoſitæ ſumptus imminuunt magnitudinem, quo uero modo diſpoſitæ erant ortho-
                <lb/>
              graphia huius baſilicæ ostendit. </s>
              <s xml:id="echoid-s12778" xml:space="preserve">erant enim contra capitula columnarum tanquam fulcra inuicem diſtantes
                <lb/>
              interuallo capitulorum.</s>
              <s xml:id="echoid-s12779" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12780" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Svpra</emph>
              eas ex duobus tignis bipedalibus trabes euerganeæ circa ſunt collocatæ, quibus inſuper
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-01" xlink:href="note-514.01.200-01a" xml:space="preserve">10</note>
              tranſtra cum capreolis contra zophoros, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12781" xml:space="preserve">antas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12782" xml:space="preserve">parietes pronai collocata, ſuſtinent unum culmen
                <lb/>
              perpetuæ baſilicæ, alterum a medio ſupra pronaum ædis.</s>
              <s xml:id="echoid-s12783" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12784" xml:space="preserve">Trabes euerganeæ, ideſt compactiles, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12785" xml:space="preserve">affabre, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12786" xml:space="preserve">accurate factæ coronarum loco habebantur, ſed ad ra-
                <lb/>
              tionem tecti collocandi poſita tranſtra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12787" xml:space="preserve">capreolos ( ita enim amplitudo tecti requirebat, ut habetur libro
                <lb/>
              quarto Cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s12788" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s12789" xml:space="preserve">) ſuſtinebant, atque ita uniuerſa baſilica a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s12790" xml:space="preserve">deſcripta eſt.</s>
              <s xml:id="echoid-s12791" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12792" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ita</emph>
              faſtigioium duplex nata diſpoſitio, extrinſecus tecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12793" xml:space="preserve">interioris altæ teſtudinis, præſtant
                <lb/>
              ſpeciem uenuſtam. </s>
              <s xml:id="echoid-s12794" xml:space="preserve">Item ſublata epiſtyliorum ornamenta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12795" xml:space="preserve">columnarum, pluteorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12796" xml:space="preserve">ſuperiorum
                <lb/>
              diſtributio. </s>
              <s xml:id="echoid-s12797" xml:space="preserve">operoſam detrahit moleſtiam, ſumptusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12798" xml:space="preserve">imminuit ex magna parte ſummam, ipſæ uero
                <lb/>
              columnæ in altitudine perpetua ſub trabe teſtudinis perductæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12799" xml:space="preserve">magnificentiam impenſæ & </s>
              <s xml:id="echoid-s12800" xml:space="preserve">autho-
                <lb/>
              ritatem operi adaugere uidentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s12801" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12802" xml:space="preserve">Aſpectus uenustus, laboris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12803" xml:space="preserve">ſumptus imminutio, magnificentiæ impenſæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12804" xml:space="preserve">authoritatis operi adaucta
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-02" xlink:href="note-514.01.200-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ſpecies commendabilem Vitruuianam baſilicam fecere. </s>
              <s xml:id="echoid-s12805" xml:space="preserve">Tectum enim ſuperius, ac culmen interioris testudi-
                <lb/>
              nis uenuſtatem præbebat. </s>
              <s xml:id="echoid-s12806" xml:space="preserve">Epiſtylia, Zophori, pluteiq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s12807" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12808" xml:space="preserve">cætera ornamenta columnarum ſublata impenſam,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s12809" xml:space="preserve">laborem imminuebant; </s>
              <s xml:id="echoid-s12810" xml:space="preserve">nam parastatæ, pilæ, trabes euerganeæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12811" xml:space="preserve">compactiles loco eorum ornamentorum
                <lb/>
              poſitæ, ut ex materia factæ, labori, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12812" xml:space="preserve">ſumptui parcebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12813" xml:space="preserve">Altitudo etiam columnarum authoritatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12814" xml:space="preserve">
                <lb/>
              magnificentiam impenſæ ferebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12815" xml:space="preserve">duplex enim in altitudine columnarum ordo laborem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12816" xml:space="preserve">impenſam re ue-
                <lb/>
              ra adauxiſſet, nam epistylia, plutei, ornamentaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s12817" xml:space="preserve">geminata fuiſſent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12818" xml:space="preserve">Cæterum & </s>
              <s xml:id="echoid-s12819" xml:space="preserve">res poſtulabat, ut ex ma-
                <lb/>
              teria trabes conficerentur, nam lapideæ, aut marmoreæ trabes ob diſtantiam intercolumniorum ( ut ait libro
                <lb/>
              tertio ) periculo ne frangerentur, fuiſſent.</s>
              <s xml:id="echoid-s12820" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div455" type="section" level="2" n="78">
            <head xml:id="echoid-head81" style="it" xml:space="preserve">De Aerario, carcere, & curia ordinandis. # Cap. II.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s12821" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">AErarivm</emph>
              , carcer, curia foro ſunt cõiungenda, ſed ita, uti magnitudo ſymmetrię eorũ, quę
                <lb/>
              eſt foro proxima reſpondeat, maxime quidẽ curia imprimis eſt facienda ad dignitatẽ mu-
                <lb/>
              nicipij, ſiue ciuitatis. </s>
              <s xml:id="echoid-s12822" xml:space="preserve">Et ſi quadrata erit, quantum habuerit latitudinis. </s>
              <s xml:id="echoid-s12823" xml:space="preserve">dimidiaaddita con-
                <lb/>
              ſtituatur altitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s12824" xml:space="preserve">Sin autem oblonga fuerit, longitudo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12825" xml:space="preserve">latitudo componatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12826" xml:space="preserve">ſum-
                <lb/>
              ma compoſita, eius dimidia pars ſub lacunarijs altitudini detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12827" xml:space="preserve">præterea præcingendi ſunt parietes me-
                <lb/>
              dij coronis ex inteſtino opere, aut albario ad dimidiam partem altitudinis, quæ ſinon erunt, uox ibi
                <lb/>
              diſputantium elata in altitudinem intellectui non poterit eſſe audientibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s12828" xml:space="preserve">Cum autem coronis præ-
                <lb/>
              cincti parietes erunt, uox ab ijs morata, priuſquam in aere elata diſsipetur, auribus erit intellecta.</s>
              <s xml:id="echoid-s12829" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s12830" xml:space="preserve">Aerarium locus erat, in quo publica pecunia reponebatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12831" xml:space="preserve">Romani autem actus omnes publicos, ſenatus
                <lb/>
              decreta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12832" xml:space="preserve">libros elephantinos in ærario ſeruabant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12833" xml:space="preserve">Suetonius nominum libros in ærario inuentos Cæſarem
                <lb/>
              comburi feciſſe dicit, ut omnem odij occaſionem tolleret. </s>
              <s xml:id="echoid-s12834" xml:space="preserve">Erat autem ærarium in Romano foro in æde Saturni,
                <lb/>
              inquiunt enim Saturnum primum cudendæ monetæ authorem fuiſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s12835" xml:space="preserve">Quomodo autem ærarium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12836" xml:space="preserve">carcer di-
                <lb/>
              ſponatur non dicit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s12837" xml:space="preserve">Sunt enim fori partes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12838" xml:space="preserve">Architecti iudicio relictæ, quoniam ex certa neceſſitate con-
                <lb/>
              ſtituuntur, huiuſmodi ſunt granaria, armamentaria, naualia, emporia. </s>
              <s xml:id="echoid-s12839" xml:space="preserve">Hæ autem fabricæ tutiſſima loca, ex-
                <lb/>
              pedita tamen, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12840" xml:space="preserve">prompta requirunt, murorum altitudine, cuſtodum uigilantia, mulctæ indictione ab inſidijs
                <lb/>
              tuta eſſe debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12841" xml:space="preserve">Nos granaria, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12842" xml:space="preserve">ærarium foro coniuncta habemus, armamentaria in baſilica, uel curia ipſa.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12843" xml:space="preserve">Aerarium Iacobi Sanſouini opus, in quo æs, aurum, argentum flatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12844" xml:space="preserve">cuditur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12845" xml:space="preserve">conſeruatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12846" xml:space="preserve">ibi quoque
                <lb/>
              præfecti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12847" xml:space="preserve">magiſtratus quidam ſunt, qui tam monetæ cudendæ, quàm depoſitis, quæ ad incredibilem ſummam
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-05" xlink:href="note-514.01.200-05a" xml:space="preserve">50</note>
              perueniunt, præeſſe ſolent. </s>
              <s xml:id="echoid-s12848" xml:space="preserve">Nauale tam tutum, tam amplum, tam omni copiarum genere auctum habemus,
                <lb/>
              ut mirum eſſet, ſi id multi Reges opulenti longo ſtudio comparare poſſent.</s>
              <s xml:id="echoid-s12849" xml:space="preserve">. Sub baſilica ſunt carceres. </s>
              <s xml:id="echoid-s12850" xml:space="preserve">ad baſi-
                <lb/>
              licam prope templum est magis magnificum, quàm recte diſpoſitum, cuius frons columnarum multitudine, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12851" xml:space="preserve">
                <lb/>
              pulchritudine ſatis ornata, authoritatem quandam foro ampliſſimo addere conſpicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12852" xml:space="preserve">Sed hæc aliàs.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s12853" xml:space="preserve">Antiquitus tria Carcerum genera habebantur, unum immodeſtorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12854" xml:space="preserve">petulantium, qui ibi detinebantur,
                <lb/>
              ut ab incontinentia morum, ad uitæ frugem ducerentur; </s>
              <s xml:id="echoid-s12855" xml:space="preserve">id nunc dementibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12856" xml:space="preserve">maniacis datur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12857" xml:space="preserve">Alterum
                <lb/>
              erat eorum, qui ære alieno obnoxij erant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12858" xml:space="preserve">Tertium in quo trudebantur rei, perfidiq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s12859" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s12860" xml:space="preserve">ſcelerati uiri, aut
                <lb/>
              iam damnati, aut mox damnandi. </s>
              <s xml:id="echoid-s12861" xml:space="preserve">hæc genera ſatis erant. </s>
              <s xml:id="echoid-s12862" xml:space="preserve">nam hominum errata, aut ab immodeſtia, aut a con-
                <lb/>
              tumacia, aut a peruerſitate oriuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s12863" xml:space="preserve">Immodeſtiæ primum, contumaciæ alterum, peruerſitati tertium genus
                <lb/>
              datur; </s>
              <s xml:id="echoid-s12864" xml:space="preserve">amplius primum, arctius alterum, arctiſſimum tertium genus conſtituendum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s12865" xml:space="preserve">in omnibus altitudo,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.200-06" xlink:href="note-514.01.200-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>