Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
(148)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(174)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div469
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
80
">
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s13403
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
174
"
file
="
514.01.206
"
n
="
206
"
rhead
="
LIBER
"/>
atque aſcenſione abundat proximis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13404
"
xml:space
="
preserve
">minimis interuallis, ita dictum quaſi adaptatum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13405
"
xml:space
="
preserve
">conſertum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13406
"
xml:space
="
preserve
">Diato-
<
lb
/>
nicum uero appellatur, quoniam plurimum eſt in ſpatijs, quæ tono distant, quaſi per tonos progrediens. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13407
"
xml:space
="
preserve
">Chro-
<
lb
/>
maticum uero ita dicitur, quaſi coloratum, chroma enim color eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13408
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13409
"
xml:space
="
preserve
">quoniam genus hoc coloris modo mu-
<
lb
/>
tatur a prima intentione, ideo color nominatur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13410
"
xml:space
="
preserve
">hemitonijs abundat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13411
"
xml:space
="
preserve
">Ex ijs tribus generibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13412
"
xml:space
="
preserve
">naturæma-
<
lb
/>
gis proximum eſt diatonicum, ſua enim ſponte cuique inter canendum natura ſuccedit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13413
"
xml:space
="
preserve
">Artificioſum magis eſt
<
lb
/>
chromaticum quàm diatonicum, a peritis tantum exercetur, ideo antiquitus maior pars muſicorum in eo ge-
<
lb
/>
nere laborabat, quod mulcere animos, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13414
"
xml:space
="
preserve
">in effectus uarios traducere instituebant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13415
"
xml:space
="
preserve
">Efficacius uero eſt Har-
<
lb
/>
monicum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13416
"
xml:space
="
preserve
">præſtantius & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13417
"
xml:space
="
preserve
">excellentius in muſica ſingulare opus, ideo a nonnullis uel neglectum, uel non ad-
<
lb
/>
ſcitum inter melorum genera, tanquam id, quod difficillime in uſum ueniat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13418
"
xml:space
="
preserve
">Seuerum, firmum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13419
"
xml:space
="
preserve
">constans est
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.206-01
"
xlink:href
="
note-514.01.206-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
diatonicum, mores, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13420
"
xml:space
="
preserve
">habitus uiriles ostendens. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13421
"
xml:space
="
preserve
">Molle, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13422
"
xml:space
="
preserve
">querulum chromaticum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13423
"
xml:space
="
preserve
">authoritate plenum
<
lb
/>
harmonicum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13424
"
xml:space
="
preserve
">cum igitur modulationem quandam mens ſit ordinare, quàm primum ad genus, reſpiciendum
<
lb
/>
eſt, ſecundum quod modulari intendimus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13425
"
xml:space
="
preserve
">ita enim uoces, aut organa moderabimur, nam flexibilibus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13426
"
xml:space
="
preserve
">que-
<
lb
/>
rulis moribus chromaticum dabimus; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13427
"
xml:space
="
preserve
">magnis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13428
"
xml:space
="
preserve
">heroicis diatonicum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13429
"
xml:space
="
preserve
">alijs alio utemur uel ſimplici, uel per-
<
lb
/>
mixto genere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13430
"
xml:space
="
preserve
">permiſcentur enim genera, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13431
"
xml:space
="
preserve
">unumquodque multis modis partiri, ac ordinari poteſt unde ſin-
<
lb
/>
gulares cuiuſque generis partitiones, quoſdam quaſi aſpectus rerum præferunt, molles, temperatos, graues,
<
lb
/>
mutabiles, conſtantes, medios, quatenus fertrerum natura. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13432
"
xml:space
="
preserve
">Vnum quodque igitur genus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13433
"
xml:space
="
preserve
">plures ideas habere
<
lb
/>
ſolet, quibus diuerſas rerum facies ostendat, in qua re pulcherrimus quiſque harmoniæ effectus ponitur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13434
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
collocatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13435
"
xml:space
="
preserve
">quod ut conſider atione dignum est, ita noſtris diebus a paucis conſideratur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13436
"
xml:space
="
preserve
">multi putant ſolo
<
lb
/>
diatonico genere omnium rerum naturas exprimi poſſe. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13437
"
xml:space
="
preserve
">obstinati, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13438
"
xml:space
="
preserve
">durirationem fugiunt, aut quia, quod
<
lb
/>
didicere, amittere putant, aut quia fieri non poſſe credunt, ut tot regulæ obſeruentur, aut quia re uera igno-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.206-02
"
xlink:href
="
note-514.01.206-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
rantes cum ſint, contemnunt ea, quæ neſciunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13439
"
xml:space
="
preserve
">Vellem ut hic locus requireret colorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13440
"
xml:space
="
preserve
">formarum cu-
<
lb
/>
iuſque generis tractationem, nam certa experientia efficere ſperarem, ut auresiudicium darent eorum, quæ
<
lb
/>
multis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13441
"
xml:space
="
preserve
">certis argumentis ita eſſe ostenderem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13442
"
xml:space
="
preserve
">comprobarem, ſed nos alia uocant, modo Vitruuium, quæ
<
lb
/>
diximus approbantem, audiamus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13443
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13444
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">In</
emph
>
his tribus generibus diſsimiles ſunt tetrachordorum diſpoſitiones, quod harmonia tetrachordo-
<
lb
/>
rum & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13445
"
xml:space
="
preserve
">tonos, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13446
"
xml:space
="
preserve
">dieſes habet binas. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13447
"
xml:space
="
preserve
">Dieſis autem eſt toni pars quarta, ita in hemitonio duæ dieſes
<
lb
/>
ſunt collocatæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13448
"
xml:space
="
preserve
">Chromati duo hemitonia in ordine ſunt compoſita, tertium trium hemitoniorum
<
lb
/>
eſt interuallum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13449
"
xml:space
="
preserve
">Diatoni duo ſunt continuati toni, tertium hemitonium finit tetracordi magnitudi-
<
lb
/>
nem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13450
"
xml:space
="
preserve
">Ita in tribus generibus tetrachorda ex duobus tonis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13451
"
xml:space
="
preserve
">hemitonio ſunt peræquata.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13452
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
<
figure
number
="
68
">
<
caption
xml:id
="
echoid-caption25
"
xml:space
="
preserve
">HARMONICVM.</
caption
>
<
description
xml:id
="
echoid-description37
"
xml:space
="
preserve
">dieſis
<
lb
/>
dieſis
<
lb
/>
ditonus.</
description
>
</
figure
>
<
figure
number
="
69
">
<
caption
xml:id
="
echoid-caption26
"
xml:space
="
preserve
">CHROMATICVM.</
caption
>
<
description
xml:id
="
echoid-description38
"
xml:space
="
preserve
">bemiton.
<
lb
/>
bemiton.
<
lb
/>
trihemit.</
description
>
</
figure
>
<
figure
number
="
70
">
<
caption
xml:id
="
echoid-caption27
"
xml:space
="
preserve
">DIATONICVM.</
caption
>
<
description
xml:id
="
echoid-description39
"
xml:space
="
preserve
">hemiton.
<
lb
/>
tonus
<
lb
/>
tonus.</
description
>
</
figure
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s13453
"
xml:space
="
preserve
">Vt ea intelligantur, quæ a Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13454
"
xml:space
="
preserve
">dicuntur, exponam quid ſit tetrachordum, quid interuallum, quid tonus,
<
lb
/>
quid denique ſit unusquiſque terminorum, qui a Vitru. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13455
"
xml:space
="
preserve
">ponuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13456
"
xml:space
="
preserve
">Ex ordinatis igitur uocum aſcenſionibus,
<
lb
/>
quæ (ut dixi) ſystemata dicuntur a Græcis, ſcalæ a noſtris, perfecta, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13457
"
xml:space
="
preserve
">abſoluta illa eſt, quæ inter imum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13458
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ſummum gradum eum concentum, quem ſymphoniam Græci, conſonantiam latini appellant, continet, qui reli-
<
lb
/>
quos omnes concentus & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13459
"
xml:space
="
preserve
">ſymphonias amplectitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13460
"
xml:space
="
preserve
">Ordinariautem huiuſmodi gradus ad perfectam conſo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.206-05
"
xlink:href
="
note-514.01.206-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
nantiam non poſſunt, niſi quatuordecim numero ſint interualla, inter quindecim uocis gradus collocata. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13461
"
xml:space
="
preserve
">Gra-
<
lb
/>
dum intelligo uocis locum ſiue depreſſus, ſiue altior ſit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13462
"
xml:space
="
preserve
">Cæterum quia a
<
unsure
/>
initio ſtatim non undequaque perfe-
<
lb
/>
ctæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13463
"
xml:space
="
preserve
">abſolutæ artes fuere, ſed artes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13464
"
xml:space
="
preserve
">ſcientiæ additamento, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13465
"
xml:space
="
preserve
">tempore creuerunt, ideo non ſtatim ab ini-
<
lb
/>
tio integra illa, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13466
"
xml:space
="
preserve
">abſoluta uocum ordinatio inuenta est, ſed poſtea omnes gradus additione prioribus facta
<
lb
/>
conformati, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13467
"
xml:space
="
preserve
">coaptati ſunt, unde in formandis muſicis organis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13468
"
xml:space
="
preserve
">experiundis conſonantijs neruis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13469
"
xml:space
="
preserve
">fidi-
<
lb
/>
bus in abaco diſtentis utebantur, interim unica, interim pluribus chordis tentantes, quod animo concepiſſent,
<
lb
/>
ſonitibus exprimere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13470
"
xml:space
="
preserve
">Cum unica chorda, neruoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13471
"
xml:space
="
preserve
">experirentur quod uoluiſſent, monochordum inſtrumentum
<
lb
/>
ab unica, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13472
"
xml:space
="
preserve
">ſola chorda nominauere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13473
"
xml:space
="
preserve
">Sed cum uellent pluribus fidibus exerceri, ab earum numero inſtrumen-
<
lb
/>
ta uocabaut. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13474
"
xml:space
="
preserve
">Ideo tetrachordum ex quatuor, pentachordum ex quinque, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13475
"
xml:space
="
preserve
">ita alia uſque ad pentedecachor-
<
lb
/>
dum ex quindecim neruis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13476
"
xml:space
="
preserve
">chordis appellauere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13477
"
xml:space
="
preserve
">nerui autem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13478
"
xml:space
="
preserve
">chordæ illæ gradus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s13479
"
xml:space
="
preserve
">uocis aſcenſiones ſi-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.206-06
"
xlink:href
="
note-514.01.206-06a
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>