Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[91] A. Templum diui Marci.B. Turris diui Marci.C. Duæ columne.D. Forum diui ’Marci.E. D. Geminianus.F. D. Moyſes.G. D. Baſſus.H. D. Theodorus.I. D. Zacharias.K. D. Ioan. embracora.L. D. Martinus.M. D. Dominicus.N. D. Antonius.O. D. Petrus.P. D. Daniel.Q. D. Donatus.R. Dogana.S. Nauale.T. D. Cœleſtis.V. D. Franciſcus.X. D. Io. & Paulus.Y. D. Laurentius.Z. D. Seuerus.a. D. Marina.b. D. Cantianus.c. D. Apoſtoli.d. Crucigeri.e. D. Sophia.f. D. Maria ab hortis.g. D. Iob.h. S. Crux.i. D. Margarita.k. Magna domus Franciſcanorum.l. D. Paulus.m. D. Auguſtinus.n. D. Agatha.o. D. Maria mater domini.p. D. Caßiani.q. D. Matthia.r. D. Iacobus in riuo alto.ΔΔΔ. Magnus canalis.ſ. Forum riui alti.t. Pons riui alti.@. D. Maria Iubanica.x. D. Stephanus.y. Templum charitatis.Z. D. Gregorius. TRAMONTANAPONENTELEVANTE
[92] B G F M A H I N E C D
[93] A. tetrastylon cauum ædium.F. cellæ F A FF A F
[94] B. Tuſcanicum cauum ædium.E. cellæ.D. interpenſiua. E B E
[95] D D E B E
[96] C. diſpluuiatum.G. cellæ. G C G
[97] G C G
[98] D. cauædium teſtudinatum.M. cellæ.P. lumen. M D MM D P M
[99] O. cauum ædium.P. alæ.Q. uiridaria.T. ueſtibulum.Z. baſilica.r. tablinum. Z Y Q Q O Q Q T
[Figure 100]
[Figure 101]
[102] FRONTE.
[103] A
[104] Græcorum ædes earumq́; partium diſpoſitiones.A. peristylium amplum.E. peristylium primum.C. aditus amplus.D. aditus ab uno ad aliudperiſtylium.E. proſtas ubi eraut duæ antæ.F. G. Antithalamus.H. I. gynæconitides.K. cu-bicuUmdiebria.L. S. oeci,& bibliotecæ,& ubi ſunt pictores.M. R. pinacotbecæ.N. cyzicena triclinia.O. porticus ad ſeptentrionem.P. cellæ hostiariæ.Q. oeci quadrati.T. V. porticus ad triclinia cizcena.X. hypæthra loca.r. oeci magni ubi matres familiarũ cum lanificijs habent ſeſſiones.Z. hoſpitalia.1. thirorium.2. Equilia.3. cubicula.4. meſaulæ & andronæ.5. triclinia quo-tidiana.6. posthalamus.7. thalamus.8. porticus Rhodiaca altior. T QVNMRN8SALKICHXYYFEG76B543O32P21
[105] Pauimentorum genera.Filandri.Anticum.
[106] c d f b c 8
[107] CHOROBATES.2 I 3 2
[108] d 10 10 a d 50 50 50 c 50 ba s d s 7 {1/14} 25 s b ce 8 8 10 84 f hm 5 43 3 4 4 3 3 4 4 5 5 5 53 5 4
[109] Figura ex meſolabio Architæ ad inueniendas medias.c t @ @ q p o n m l k l h g f p e o ξ v M @ k I o h j ε δ r B d s R q P o N M L K I H G F E L x c 6 N ς ε ξ γ B a
[110] Veſtigium meſolabij Architæ.
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
< >
page |< < (176) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div469" type="section" level="2" n="80">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s13567" xml:space="preserve">
                <pb o="176" file="514.01.208" n="208" rhead="LIBER"/>
              in nouem. </s>
              <s xml:id="echoid-s13568" xml:space="preserve">numeri uero trium tonorum ſunt 729, 648, 512. </s>
              <s xml:id="echoid-s13569" xml:space="preserve">ducendo 81, 72, 64, per nouem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13570" xml:space="preserve">643
                <unsure/>
                <lb/>
              per octo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13571" xml:space="preserve">ita toni cum numeris continenter efficiuntur, in quibus maioris ad minus comparatio ſemper est
                <lb/>
              ſeſquioctaua. </s>
              <s xml:id="echoid-s13572" xml:space="preserve">Ditonus autem eſt ſpatium a linea ad lineam ſpatio unico interiecto, modo hemitonium non inter
                <lb/>
              iaceat. </s>
              <s xml:id="echoid-s13573" xml:space="preserve">oblect. </s>
              <s xml:id="echoid-s13574" xml:space="preserve">it quidem ſed non eſt c
                <unsure/>
              bſoluta conſonantia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13575" xml:space="preserve">a noſtris tertia maior nominatur, quemadmodum
                <lb/>
              eſt ab ut, ad mi, ſcandendo, uel a mi, ad ut, deſcendendo. </s>
              <s xml:id="echoid-s13576" xml:space="preserve">Trihemitonium, quod est ſeſquitonum, uocant, est
                <lb/>
              ſpatium toni, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13577" xml:space="preserve">hemitonij minoris, quemadmodum ab re, ad fa, aſcendendo; </s>
              <s xml:id="echoid-s13578" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s13579" xml:space="preserve">a fa, ad re, ſi deſcendas. </s>
              <s xml:id="echoid-s13580" xml:space="preserve">ad au-
                <lb/>
              res etiam cum ſuauitate peruenit, ſed nondum concentum facit: </s>
              <s xml:id="echoid-s13581" xml:space="preserve">a noſtris tertia minor appellatur, eſtq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s13582" xml:space="preserve">ſpatiũ
                <lb/>
              a linea ad lineam hemitonio intercepto. </s>
              <s xml:id="echoid-s13583" xml:space="preserve">Conueniunt omnia ſupra dicta interualla, quia muſicæ deſeruiunt.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s13584" xml:space="preserve">Tonus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13585" xml:space="preserve">hemitonium tetrachordorum coniunctionibus tanquam fundamenta ſubſternuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s13586" xml:space="preserve">Trithemito-
                <lb/>
              nium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13587" xml:space="preserve">ditonus, quia delectant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13588" xml:space="preserve">quoniam in generum diuiſiones incidunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s13589" xml:space="preserve">Delectant etiam alij ſoni, qui
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.208-01" xlink:href="note-514.01.208-01a" xml:space="preserve">10</note>
              tamen conſonantias abſolutas minime reddunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s13590" xml:space="preserve">constat enim proportione ſuprapartiente, cuiuſmodi ſunt & </s>
              <s xml:id="echoid-s13591" xml:space="preserve">
                <lb/>
              iam dicti trihemitonium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13592" xml:space="preserve">ditonus. </s>
              <s xml:id="echoid-s13593" xml:space="preserve">item & </s>
              <s xml:id="echoid-s13594" xml:space="preserve">quæ ſexta maior a noſtris dicitur, hemitonio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13595" xml:space="preserve">diapente con-
                <lb/>
              stans, id eſt additione hemitonij ad ſeſquialteram, quæ ſit cum a quaque linea ad tertium ſpatium aſcendimus,
                <lb/>
              continens duo hemitonia uel dieſes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13596" xml:space="preserve">tres tonos, quemadmodum ab mi, ad fa, ſi per ſextam modulentur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s13597" xml:space="preserve">Eſt etiam iucundus tonus cum diapente, a quaque linea ad tertium ſpatium progrediens, unico hemitonio in-
                <lb/>
              tercepto, tonis quatuor incidentibus, quemadmodum ab ut, ad la, per ſextam modulari, quam ſextam maio-
                <lb/>
              rem uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s13598" xml:space="preserve">Oblectat etiam ſeptima minor duabus dieſibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13599" xml:space="preserve">quatuor tonis comprehenſa, quemadmodum
                <lb/>
              ab ut, ad mi, ab uno ſpatio ad quartum, uel ab una linea ad quartam progrediens. </s>
              <s xml:id="echoid-s13600" xml:space="preserve">Sunt & </s>
              <s xml:id="echoid-s13601" xml:space="preserve">alia interualla. </s>
              <s xml:id="echoid-s13602" xml:space="preserve">
                <lb/>
              exercentibus nota, qualia ſunt nona, decima, undecima, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13603" xml:space="preserve">duodecima a nostris dicta, quorum incunditas
                <lb/>
              exercitio potius, quàm regulis cognoſcitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s13604" xml:space="preserve">Sed hæc ſatis ad intellectnm eorum, quæ a Vitruuio dicuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s13605" xml:space="preserve">in-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.208-02" xlink:href="note-514.01.208-02a" xml:space="preserve">20</note>
              quit enim Vitru.</s>
              <s xml:id="echoid-s13606" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <figure number="71">
              <caption xml:id="echoid-caption28" xml:space="preserve">EXEMPLVM MONOCHORDI.</caption>
              <description xml:id="echoid-description40" xml:space="preserve">Vniſonum
                <lb/>
              Tonus
                <lb/>
              Semitonium
                <lb/>
              Ditonus
                <lb/>
              Semiditonus
                <lb/>
              Tuo no</description>
            </figure>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s13607" xml:space="preserve">{In tribus generibus diſſimiles eſſe tetrachordorum diſpoſitones} ratio eſt quoniam diuerſis rerum qualitati-
                <lb/>
              tibus corum temperamenta applicantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13608" xml:space="preserve">ideas referunt diuerſas uel magnarum, uel mediocrium, uel infir-
                <lb/>
              marum rerum. </s>
              <s xml:id="echoid-s13609" xml:space="preserve">In ſingulis tetrachordis quatuor ſonitus, aut gradus uocis continentur, tribus autem inter-
                <lb/>
              uallis ſingula conſtant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13610" xml:space="preserve">inter imum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13611" xml:space="preserve">ſummum gradum ſeſquitertia proportio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13612" xml:space="preserve">comparatio habetur,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s13613" xml:space="preserve">in omnibus eſt eadem ratio extremorum, ſed interualla media dißimilibus diſpoſitionibus conſtituuntur in
                <lb/>
              ſingulis. </s>
              <s xml:id="echoid-s13614" xml:space="preserve">Nam harmonicum tetracbordum a dimidia dieſi, ad dimidiam ſcandit, inde ad ditonum, quæ ſimul
                <lb/>
              poſita duos tonos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13615" xml:space="preserve">hemitonium minus, uel dieſim unam continent. </s>
              <s xml:id="echoid-s13616" xml:space="preserve">in quibus ſeſquitertia proportio habetur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s13617" xml:space="preserve">Sed chromaticum primum interuallum hemitonij vel dieſeos, ſecundum bemitonij uel apotomes, tertium trihe-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.208-05" xlink:href="note-514.01.208-05a" xml:space="preserve">50</note>
              mitonij, quæ omniatonos duos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13618" xml:space="preserve">dieſim unam referunt, quemadmodum, ſpatia harmonici generis referebat.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s13619" xml:space="preserve">Similiter diatonicum primo interuallo tonum, ſecundo item tonum, tertio dieſim continet, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13620" xml:space="preserve">ipſum quoque duo-
                <lb/>
              bus tonis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13621" xml:space="preserve">dieſi ordinatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s13622" xml:space="preserve">Atque hoc illud eſt, quod Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s13623" xml:space="preserve">dicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s13624" xml:space="preserve">{Ita in tribus generibus tetrachorda
                <lb/>
              cx duobus tonis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13625" xml:space="preserve">hemitonio ſunt peræquata} extremis enim conueniunt, ſed medijs differunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s13626" xml:space="preserve">Armonicum
                <lb/>
              genus, quod Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s13627" xml:space="preserve">harmoniam uocat, ex parte graui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13628" xml:space="preserve">ima, ad acuta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13629" xml:space="preserve">elatum ſcandit in ſui tetrachordi
                <lb/>
              diſpoſitione a dimidia dieſi. </s>
              <s xml:id="echoid-s13630" xml:space="preserve">in qua ponitur primum interuallum, ad aliam dimidiam, in qua ſecundum eſt inter-
                <lb/>
              uallum, inde ad ditonum, in qua tertium eſt interuallum. </s>
              <s xml:id="echoid-s13631" xml:space="preserve">Intelligebat Ariſto xenum dimidium uerum, ſed ita
                <lb/>
              non eſt (ut dixi) claudit ergo tetrachordum huiuſmodi concentum illum, quem diateſſaron Græci, noſtri quar-
                <lb/>
              tam uocænt. </s>
              <s xml:id="echoid-s13632" xml:space="preserve">Ordinatio igitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13633" xml:space="preserve">ſcala harmonici tetrachordi conſtituta, uoce ima, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13634" xml:space="preserve">graui ſcandit a pro-
                <lb/>
              portione ſeſquiquadrageſima quinta, ad ſeſquiuigeſimam tertiam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s13635" xml:space="preserve">inde ad ſeſquiquartam terminatur, deſcen
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.208-06" xlink:href="note-514.01.208-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>