Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
[81] Diateſſ. Diapente Diat. Diat. Diat.meseSumma regio diatonimedia regio chrom.Ima regio bannonproslamua nomenos Lycanosmeſonparanete ſymemenõparanete di ezeugmenõparanete hyperboleõparameſe parhypate hypateon parhypate meſon Trite ſynne menonTrite dieze ugmenonTrite hy-perboleonHypate meſon. Meſenete ſynne-menon parameſenete diezeu gmenon nete hyper-boleon.
[Figure 82]
[Figure 83]
[Figure 84]
[Figure 85]
[Figure 86]
[87] @ESTIGIVM THEATRI GRAECORVM.P D E B R
[88] I. Laconicum.H. Tepidarium.K. Frigidarium.L. Labrum.I. Fistulæ vaporarie. L K h I
[89] a. Frigidarium.b. Tepidarium.C. caldarium.e. Laconicum.d. clypeus æneus.f. Tepidarium.g. frigidarium.i. fistulæ uaporariæ d g f e a b c
[90] VESTIGIVM PALAESTRAE.A. Ephœbeum.B. coriceum.C. conis̃terium.D. frigida lauatio.E. elæotheſium.F. frigidarium.G. propignæus.H. concamerata ſudatio.I. Laconicum.K. calda la-uatio.#L. porticus exterior.M. duplex porticus ad ſeptentrionem.N. porticus ubi athletæ exercebantur xyſtos dicta.O. platanones.P. hypethræ ambulationes, ubi æstate exercebantur athletæ.Q. ſtadium, in quo ſpectabantur athletæ.†. oriens.O. Auſter.P. occidens.♐. Septentrio.I. I. I. I. stationes. reliqua ſunt exedræ, & ſcholæ. cum periſtylijs. O N P L D C B A E F G H K M O
< >
page |< < (181) of 412 > >|
213181QVINTVS.
In omni genere horum ſonituum ordinatio fieri potest, exijs alij stabiles, alij mobiles ſunt. Stabiles di-
cuntur, qui inter quindecim cuiusq;
ordinationis, generis, & coloris in ſuo gradu permanent, tanquam conſo-
nantiarum termini.
eædem enim in omni genere conſonantiæ ſunt, ijdemq́; tetrachordorum termini. Ideo opor-
tebat Vitr.
primo de ſonitibus diſſerere, deq́; interuallis, & generibus, & de conſonantijs, quàm hæc ita con-
fundere.
Mutabiles ſonitus ſunt, qui ſecundum diuerſa genera, & dinerſos colores in ſuis interuallis mutan-
tur, ea uel maiora, uel minora efficiendo, quatenus genera, aut colores mutantur.
Ecce tibi tam in tetrachor-
do chromatis, quàm in alijs extrema stabilia ſunt, quoniam conſonant, ſed uoces &
ſonitus medij mutantur
ſecundum genera;
quoniam harmonia a dieſi ad dieſim, chroma a dieſi ad apotomen, diatonus a tono ad to-
num ſcandit.
Ideo Vitr. dicit.
1110
Ei qui mouentur recipiunt alias uirtutes, interualla enim, & diſtantias habent creſcentes. Oſten-
ditq́;
exemplis quomodo creſcunt.
Itaqve parhypate, quæ in harmonia diſtat ab hypate dieſi, in chromate mutate habet hemitoniũ,
in diatono uero tonum:
qui lycanos in harmonia dicitur, ab hypate diſtat hemitonium, in chroma
traslatus, progreditur duo hemitonia, in diatono diſtat tria hemitonia.
Item decem ſonitus propter
translationes in generibus, efficiunt triplicem modulationum uarietatem.
Triplicem uarietatem intelligit ſecundum triplex genus, ob ſonituum tranſlationes & mutationes. quod
autem dictum eſt ex ſuperiori deſcriptione manifeſtum eſt.
Nunc de numero tetrachordorum agendum.
Tetrachorda autem ſunt quinque. primum grauiſsimum, quod Græcè dicitur hypaton. Se-
cundum medianum, quod appellatur meſon.
Tertium coniunctum, quod ſynemenon dicitur. Quar-
2220 tum diſiunctum, quod diezeugmenon nominatur.
Quintum, quod eſt acutiſsimum Græcè hyper-
boleon dicitur.
33
Tetrachordum primarum, quod ad grauiorem par- \\ tem pertiner, est infra poſitum. # Tetrachordum diſiunctarum.
" # Parameſe.
Hypate hypaton. # Trite diezeugmenon.
Parypate meſon. # Paranete diezeugmenon.
Lycanos hypaton. # Nete diezeugmenon.
Hypate meſon. # Tetrachordum hyperboleon.
Tetrachordum medianum eſt. # Nete diezeugmenon.
Hypate meſon. # Trite hyperboleon.
Parbypate meſon. # Paranete hyperboleon.
Lycanos meſon. # Nete hyperboleon.
Meſe.
Tetrachordum coniunctarum.
Trite ſynemmenon.
Par anete ſynemmenon.
Nete ſynemmenon.
Coniunctio est quando communis ſonitus inuenitur duobus tetrachordis continuis, & ſimilibus in figura.
Diſiunctio eſt cum duobus tetrachordis continuis, & ſimilibus in figura tonus eſt medius. Non negauerim
autem, quin reperiri poſſint communes quædam ordinationes, quæ interdum ſecundum diſiunctionem, inter-
4440 dum ſecundum coniunctionem fiant.
Omnes coniunctiones in immutabili ordinatione duæ ſunt, grauis, & acu-
ta.
Grauis est tetrachordi primarum, & medianarum. Acuta eſt diſiunctarum, & hyperboleon. In grauis
bypate meſon communis eſt coniunctionis ſonitus.
Vt patet hoc exemplo.
55
Hypate hypaton. # # Sed diſiunctio una eſt, quæ fit atono interiecto inter
Parhypate hypaton. # # Meſen, & Parameſen, hoc modo.
Lychanos hypaton. # # Hypate meſon.
Hypate meſon. # Coniunctio. # Parhypate meſon.
Parhypate meſon. # # Lychanos meſon.
Lycanos meſon. # Tetrachordum. # Meſe. # Diſiunctio.
Meſe. # # Parameſe.
# # Trite diezeugmenon.
# # Paranete diezeugmenon.
# # Nete diezeugmenon.
Sed in acuta nete est diſiunctarum, quæ tunc nomen mutat, & hac de cauſa præter quindecim, tres alij ſo-
nitus habentur, qui ſunt trite, paranete, &
nete diezeugmenon. Sed nos ad conſonantias.
Concentvs quos natura hominis modulari poteſt, Græceq́; ſymphoniæ dicuntur, ſunt ſex. Dia
teſſaron, diapente, diapaſon, diapaſon cum diateſſaron, diapaſon cum diapente, diſdiapaſon.
Concentus ſeu conſonantia eſt grauium, & acutorum ſonituum temperata permixtio, quæ ad aures cum iu-
cunditate pertinet, ex comparatione, uel multiplici, uel ſupraparticularis proueniens.
Concentus modis duo-
bus intelligi poteſt, uel ratione eorum ſonituum, qui oblectant quidem, ſed non in perfectam ueniunt conſonantiæ
rationem, de quibus dixi, &
a Græcis emmeli nominantur, quoniam contrarij ecmeli dicuntur, ideſt e@tra can-
6660

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index