Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[151] 17 18 19 20 21 22 16 23 15 14 13 12 11 10 11 12 21 22 10 9 23 M
[152] Q K r n r 12 11 K 2 2 @ 4 p 8 7 e t 8 9 c P 7 4 3 10 7 @ P 5 q P 6 2 8 7 q P t t 11 1 I 1 11 7 q p 2 10 q p 3 9 @ a e b 4 8 2 7 6 5 P 10 6 f P 9 3 8 4 f P 1 f P 11 10 2 a f b e 4 9 3 11 10 2 11 1 11 1 u m 12 15 @ d 12 4 5 m 3 4 5 7 8 9 d @ 2 @ 0 10 2 11 1 a 0 s 7 1 n P p 5 6 7 10 6 6 6 3 4 8 9 7 e 5 5 7 4 5 3 10 11 12 1 2 3 8 9 3 1 e H 23 10 22 24 23 22 15 16 17 18 19 21 13 14 20
[153] Horologia in plano meridiani.6 5 4 3 2 1 7 8 9 10 11 12 u l d 7 4 8 3 9 2 10 b n n n n n 5 4 3 2 1 a c e c y n n n n n p 1 2 3 4 5 n ſ ſ 4 3 2 1 r 4 3 2 1 e 4 3 2 1 B 9 10 11 12 13 14 e H 5 6 7 8 9 10 11 e E g r 7 6 5 4 3 2 1 F g d 23 22 21 20 19 18 18 c g G d f a b e g c 1 2 3 4 5 4 3 2 1 8 7 6 5 4 3 2 1 f D e 11 10 19 18
[154] Horologia in plano æquinoctialis.d b 5 6 7 4 8 9 3 g f k L @ m 2 10 l 8 1 11 a e b B L 1 f k m h @ z r s 1 n 11 A 2 1 10 12 3 9 11 1 4 8 10 1 2 5 6 7 b d 9 3 8 4 7 5 6 c 6 7 5 8 4 9 3 18 17 16 10 2 16 17 18 19 11 12 1 19 20 14 14 20 21 13 13 21 22 12 12 22 23 11 23 24 24 14 14 23 15 23 22 15 22 16 16 21 17 21 20 19 18 17 18 19 20
[155] 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
[156] Instrumenta è regione poſita ſeruiunt fronti horologij ſequentis, illud uero inſerius eſt immobil-le ad aliud, & aliud ab artiſicio aquæ mouetur.B 270 A 360 stella.p.@ f 180 C 10 hircuſ@ 20 30 40 x cani ſminor* 50 60 70 80 90 C@nis Maior* D
[157] 6 5 7 4 8 3 9 2 10 1 11 12 T R 12 L 11 1 A f C 10 2 9 3 8 4 7 5 6
[Figure 158]
[Figure 159]
[Figure 160]
[161] Funium nodi.
[162] Scala in carcheſio poſita.
[163] Figura aniſocyclorum.
[164] Trochlearum ratio.
[165] B. ergata.C. trochlea ſuperior.D. ſucula.E. tigna.F. pondus.I. forcipes.G. ſucula.H. fibula.O. chelonia.P. uectes.S. carcheſia. S H C A D E F T I B G
[166] Trochleæ cum tympano.
[167] F. trochleaſuperior.L. trochlea inferior artemon dicta.†. onus.A. nectis.3. onus.1. hypomochlium.2. nectis, mochlium.V. ſpbœroma, œquipondium.Q S. lances.X. lances.K. anſa. examen.8. cuneus.7. 9. uectis.10. onus.H G. vectes.M. pondus.O N. colhlea.D. pali.L. locus artemonis.C. chelonia.F. regula.B. antarijunes.E. locus ductariorum funium ubifibulæx. libra ſuffulta. E B F H G 8 C N O K D L M † 6 7 10 x 3 2 1 R V S Q
[168] d a c b e
[Figure 169]
[Figure 170]
[171] A. aqua in arca œrea depreſſa.B. delſines ærei.C. modioli.D. Regulæ ſcalari forma.E. taxilli tribus digitis alti.F. catenæ cymbala tenentes.G. inſundibulum inuerſum.H. Fiſtulæ, per quas aer modiolorum ſubintrat infundibulum.I. uectes.K. manubria, quæ aperiunt nares ad tubulos.L. pinnæ ſub quibus lingulæ omnium organorum.O. regulæ inter tabulam quæ pinax dicitur & registrum.P. pinna depreſſa.Q. tabula.R. pinnarum forma ſeparata.S. lingulæ.T. ceruicula.V. aquaexpulſa.X. pars arcæ..... foraminaper quæ aer ad canna, fertur.
[Figure 172]
[Figure 173]
[Figure 174]
< >
page |< < (183) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div482" type="section" level="2" n="81">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14101" xml:space="preserve">
                <pb o="183" file="514.01.215" n="215" rhead="QVINTVS."/>
              on est igitur, quod inter concentus numeretur diapaſon cum diateſſaron. </s>
              <s xml:id="echoid-s14102" xml:space="preserve">Sed diapaſon, ad diapente conſonan-
                <lb/>
              tia eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14103" xml:space="preserve">a noſtris duodecima nominatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14104" xml:space="preserve">tripla proportione constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s14105" xml:space="preserve">Oritur enim ex dupla, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14106" xml:space="preserve">ſexquialte-
                <lb/>
              ra. </s>
              <s xml:id="echoid-s14107" xml:space="preserve">ſupra huiuſmodi concentum eſt diapaſon diapente cum tono, ſed concentus non eſt, licet ſuauiter aures per-
                <lb/>
              tingat. </s>
              <s xml:id="echoid-s14108" xml:space="preserve">Eſt tandem diſdiapaſon conſonantia, quæ quintadecima nominatur, quadrupla comparatione conſtans,
                <lb/>
              ex duabus duplicibus orta, in qua tandem antiqui conſtitere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14109" xml:space="preserve">poſtremum perfectæ ordinationis gradum po-
                <lb/>
              ſuere. </s>
              <s xml:id="echoid-s14110" xml:space="preserve">hanc igitur nos in monochordo cum cæteris ita collocamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s14111" xml:space="preserve">Eſto neruus a b. </s>
              <s xml:id="echoid-s14112" xml:space="preserve">in quatuor æqu is partes
                <lb/>
              diſtributus, cuius quarta pars c. </s>
              <s xml:id="echoid-s14113" xml:space="preserve">notetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14114" xml:space="preserve">a termino, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14115" xml:space="preserve">nota c, uerſus b, tantum progredere, ut tertiam
                <lb/>
              nerui partem inuenias, quam d, litera notabis. </s>
              <s xml:id="echoid-s14116" xml:space="preserve">a d, vero uerſus b, dimidium nerui quærito, quo inuento
                <lb/>
              nota e, inde ad duas tertias totius nerui uerſus b, ſignato f, indeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14117" xml:space="preserve">demum ad tres quartas progredien-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-01" xlink:href="note-514.01.215-01a" xml:space="preserve">10</note>
              do ſignato g, tunc dico te iam monochordum diſtribuiſſe ſecundum prædictos omnes concentus, nam a b,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s14118" xml:space="preserve">c b, reddent diateſſaron. </s>
              <s xml:id="echoid-s14119" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14120" xml:space="preserve">d b, diapente, a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14121" xml:space="preserve">c b, diapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14122" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14123" xml:space="preserve">f b, dia-
                <lb/>
              paſon cum diapente, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14124" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14125" xml:space="preserve">g c, diſdiapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14126" xml:space="preserve">quemadmodum figura oſtendit, in qua omiſſis literis, nu-
                <lb/>
              meros appoſuimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s14127" xml:space="preserve">24, totus neruus, 18, 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s14128" xml:space="preserve">12. </s>
              <s xml:id="echoid-s14129" xml:space="preserve">8. </s>
              <s xml:id="echoid-s14130" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s14131" xml:space="preserve">per c. </s>
              <s xml:id="echoid-s14132" xml:space="preserve">6 per d 8, per e 12, pro f 16,
                <lb/>
              pro g 18, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14133" xml:space="preserve">extremo loco a, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14134" xml:space="preserve">b. </s>
              <s xml:id="echoid-s14135" xml:space="preserve">Appoſita eſt etiam deſcriptio concentuum ſecundum notulas a no-
                <lb/>
              ſtris uſurpatas, quæ omnia Vitruuij mente ex Ariſtoxeni ſententia declarantur, nam concentus a numero no-
                <lb/>
              mina acceperunt, ut dicit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s14136" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14137" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ideo</emph>
              q́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14138" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s14139" xml:space="preserve">a numero nomina receperunt, quæ cum uox conſtiterit in una ſonorum finitione, ab
                <lb/>
              eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14140" xml:space="preserve">ſe flectens mutauerit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14141" xml:space="preserve">peruenerit in quartam terminationem, appellatur diateſſaron; </s>
              <s xml:id="echoid-s14142" xml:space="preserve">in quintã,
                <lb/>
              diapente; </s>
              <s xml:id="echoid-s14143" xml:space="preserve">in octauam, diapaſon; </s>
              <s xml:id="echoid-s14144" xml:space="preserve">in octauam & </s>
              <s xml:id="echoid-s14145" xml:space="preserve">dimidiam, diapaſon, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14146" xml:space="preserve">diateſſaron; </s>
              <s xml:id="echoid-s14147" xml:space="preserve">in nonam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14148" xml:space="preserve">dimi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-02" xlink:href="note-514.01.215-02a" xml:space="preserve">20</note>
              diam, diapaſon, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14149" xml:space="preserve">diapente. </s>
              <s xml:id="echoid-s14150" xml:space="preserve">in quintamdecimam, diſdiapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14151" xml:space="preserve">Non enim inter duo interualla cum
                <lb/>
              chordarum ſonitus, aut uocis cantus factus fuerit, nec in tertia, aut ſexta, aut ſeptima poſſunt conſo-
                <lb/>
              nantiæ fieri, ſed ( ut ſupra ſcriptum eſt ) diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14152" xml:space="preserve">diapente, ex ordine ad diſdiapaſon conuenien-
                <lb/>
              tes ex natura uocis congruentis habent finitiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14153" xml:space="preserve">ei concentus procreantur ex coniunctione ſoni-
                <lb/>
              tuum qui Græcè phtongi dicuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s14154" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <figure number="80">
              <caption xml:id="echoid-caption29" style="it" xml:space="preserve">Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.</caption>
              <description xml:id="echoid-description49" xml:space="preserve">Diateſſaron
                <lb/>
              quarta
                <lb/>
              ſeſquitertia
                <lb/>
              Diapente
                <lb/>
              quinta
                <lb/>
              ſeſquialtera.
                <lb/>
              Semitonium cum diapente.
                <lb/>
              Sexta minor
                <lb/>
              Tonus cum diapente
                <lb/>
              Sexta maior.
                <lb/>
              Semiditonus cum diapente
                <lb/>
              Septima minor.
                <lb/>
              Diapaſon
                <lb/>
              octaua
                <lb/>
              diſdiapaſon.
                <lb/>
              diapaſon con diapente
                <lb/>
              diapaſon
                <lb/>
              diapente
                <lb/>
              diateſſaron</description>
              <variables xml:id="echoid-variables50" xml:space="preserve">18 16 12 8 6</variables>
            </figure>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div487" type="section" level="2" n="82">
            <head xml:id="echoid-head85" style="it" xml:space="preserve">De Theatris uaſis # Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14155" xml:space="preserve">T
                <emph style="sc">Ta</emph>
              ex his indagationibus mathematicis rationibus fiunt vaſa ærea pro ratione magnitu-
                <lb/>
              dinis theatri, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14156" xml:space="preserve">ita fabricentur, ut cum tanguntur, ſonitum facere poſsint inter ſe, dia-
                <lb/>
              teſſaron, diapente, ex ordine ad diſdiapaſon.</s>
              <s xml:id="echoid-s14157" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14158" xml:space="preserve">Postquam innotuit nobis qua proportione ſinguli concentus efficiantur, uolentes ea uaſa
                <lb/>
              ærea ordinare, quæ ſolebant antiqui in theatris diſponere, ut uox recitantium clara, iucundaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14159" xml:space="preserve">perciperetur:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14160" xml:space="preserve">Vitruuius primum declarat quomodo aptentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14161" xml:space="preserve">qua ratione temperentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14162" xml:space="preserve">quos effectus efficiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s14163" xml:space="preserve">Quod
                <lb/>
              igitur ad temperamentum attinet, inquit, ita eſſe facienda, ut cum tanguntur uel a uoce, uel ab aliquo icta
                <lb/>
              inter ſe concinant diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14164" xml:space="preserve">diapente, eatamen conditione, ut diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14165" xml:space="preserve">diapente ad diſdiapaſon
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-03" xlink:href="note-514.01.215-03a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>