Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[31] FRONS TEMPLI CVM PODIO.
[32] A. Plinthus, laterculus, uel lataſtrum.B. Torus. Stybas, rondbozel. Baſtone.C. ſcotia, cauetto, ſcorza, contrabozel orbiculus, Trochilus.D. Aſtragalus. talus, tondino. talon.E. Quadra, listello, Filetto,F. Apopbygis, annulus, cimbia. E D B A C F
[33] A. Plinthus.B. Torus inferior.O. quadræ.C. Scotia.D. torus ſuperior.E. quadra apophygis.F. apophygis.tt. craſſitudo columnæ. f x F q E D C B I K 3 a 2 1 0 b
[34] A. plinthus.B. ſcotia inferior.B. ſcotia ſuperior.C. torus.D. quadra apophygis.o. centrum apophygis.f. Signum ubi decuſſatio facienda.2. ſupercilium.3 aſtragali. f c b a D C B B A 2
[35] A. abacus.B. quadra abaci.C. latitudo uolutæ.D. canalis.E. cymatium.F. Aſtragalus.G H. Apotbeſis. α ρ ϊ b c οα 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ρo p q hh d 1 2 4 3 1 2 4 3 m d @ x X @ dA B C D E F G H
[36] e b d f c a
[Figure 37]
[38] A. Trabs, epiſtylium.1. prima faſcia.2. ſecunda faſcia.3. Tertia faſcia.B. cymatium epistylij.C. Zopborus puluinatus.D. cymatium zophori.E. Denticulus.O. Interſectio.F. cymatium denticuli.G. corona.L. Faſtigium.K. tympanum.I. Acroteria.H. ſtmæ. L H g F P E D O D B 3 A 2 1
[Figure 39]
[40] ſi fuerinf commoda ſpacia,.b. coſumen. a. canfenTignorum ca:Pifa ſupra frabem ef frabs ſupra coſumnasſiampſiora ſunt spaciaC. Capteol@ I. AssereſA. ſunt Cantherij.B. Columen.Vbi Hero ampla ſunt ſpatia.C. capreoli.I. Aſſeres.O. Templa.Integra hæc compoſitio, tectum nominatur. a a a a D a a a a c c c c c c c
[41] A B
[42] ... adiectio.G. H. abacus.G. cymatium.I. echinus.K. annuli.L. hypotrachelium.M. aſtragalus.N. apotheſis. S R Q P O G H I K L M N F E D C B A
[43] A. epiſtylium.B. Guttæ.C. regulaD. faſcia.E. femur.F. Canalis.G. Me-topa.H. ſemimetopa.F. E. triglyphus.I. capitulum triglyphi.K. cymatium.L. corona.M. cymatium coronæ.N. tympanum.O P Q. partes faſtigij, quæ reſpon-dent partibus coronæ.R. ſima.S. Acroterium. S R Q P O N M L K I H q F E D C B A
[44] a tilg@iftb metopęmodſusodiaſtiſoſ.tetraſti@oſdiaſtiloſmodolo@exaſtiſo@Striarum modus. c.Centrum quadrati. a.ſiſtiſoſ modvcxaſtilosſiſtiloſtetraſtiloſ b a b a b a a c c c c a a
[45] ICHNOGRAPHIA PROSTRLOS.
[46] ORTHOGRAPHIA PROSTRLOS.
[47] FIGVRA EXA STTLI DORICI.
[48] A B. altitudo ad lacunaria.C. D. luminis altitudo.C. E. luminis latitudo inferior.D F. ſuperior luminis latitudo.C. G. craſſitudo antepagmentorum inferior.D. H. craſſitudo antepagmentorũ ſuperior.I. Supercilium.K. cymatium.M. antepagmentũ.N. hyperthy-ron.O. cymatium Doricum.P. corona plana cum cymatio.Q R. altitudo antepagmenti.S. Tympanum.T. impagines.V. ſcapi cardinales.X. impagines.r. Z. cymatia. A P N K I F D H V Q M Y S T S X E C B R G
[49] I. Corona.f. Ancones.d. hyperthyron.c. folium.e. cymatia.I E. ſcapusg. cymatium.h. replum.A B. Altitudo ad lacunaria.D. corona.G. by-perthyron.H. cymatium.I. prima corſa.K. ſecunda corſa.L. Tertia corſa.M. Tympana.N. impagines.O. ſcapi.C. hyperthyron. r d f e D C C I o o N N g G M M H g N N L K M M I E B
[50] A. corona.O. cymatium Lesbium.P. cymatium Doricum.Q. Hyperthyron.R. Cyma-tium antepagmentorum.S. Aſtragali.T. Prima faſcia.S. ſecunda faſcia.V. Tertia faſcia.X X. ſcapus.Y. cymatium.Z. replum.I. Tympanum.K K. impages. A O p Q R Q X s Q s R s V I s T I I I I K K I I X
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
< >
page |< < (183) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div482" type="section" level="2" n="81">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14101" xml:space="preserve">
                <pb o="183" file="514.01.215" n="215" rhead="QVINTVS."/>
              on est igitur, quod inter concentus numeretur diapaſon cum diateſſaron. </s>
              <s xml:id="echoid-s14102" xml:space="preserve">Sed diapaſon, ad diapente conſonan-
                <lb/>
              tia eſt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14103" xml:space="preserve">a noſtris duodecima nominatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14104" xml:space="preserve">tripla proportione constat. </s>
              <s xml:id="echoid-s14105" xml:space="preserve">Oritur enim ex dupla, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14106" xml:space="preserve">ſexquialte-
                <lb/>
              ra. </s>
              <s xml:id="echoid-s14107" xml:space="preserve">ſupra huiuſmodi concentum eſt diapaſon diapente cum tono, ſed concentus non eſt, licet ſuauiter aures per-
                <lb/>
              tingat. </s>
              <s xml:id="echoid-s14108" xml:space="preserve">Eſt tandem diſdiapaſon conſonantia, quæ quintadecima nominatur, quadrupla comparatione conſtans,
                <lb/>
              ex duabus duplicibus orta, in qua tandem antiqui conſtitere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14109" xml:space="preserve">poſtremum perfectæ ordinationis gradum po-
                <lb/>
              ſuere. </s>
              <s xml:id="echoid-s14110" xml:space="preserve">hanc igitur nos in monochordo cum cæteris ita collocamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s14111" xml:space="preserve">Eſto neruus a b. </s>
              <s xml:id="echoid-s14112" xml:space="preserve">in quatuor æqu is partes
                <lb/>
              diſtributus, cuius quarta pars c. </s>
              <s xml:id="echoid-s14113" xml:space="preserve">notetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s14114" xml:space="preserve">a termino, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14115" xml:space="preserve">nota c, uerſus b, tantum progredere, ut tertiam
                <lb/>
              nerui partem inuenias, quam d, litera notabis. </s>
              <s xml:id="echoid-s14116" xml:space="preserve">a d, vero uerſus b, dimidium nerui quærito, quo inuento
                <lb/>
              nota e, inde ad duas tertias totius nerui uerſus b, ſignato f, indeq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14117" xml:space="preserve">demum ad tres quartas progredien-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-01" xlink:href="note-514.01.215-01a" xml:space="preserve">10</note>
              do ſignato g, tunc dico te iam monochordum diſtribuiſſe ſecundum prædictos omnes concentus, nam a b,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s14118" xml:space="preserve">c b, reddent diateſſaron. </s>
              <s xml:id="echoid-s14119" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14120" xml:space="preserve">d b, diapente, a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14121" xml:space="preserve">c b, diapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14122" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14123" xml:space="preserve">f b, dia-
                <lb/>
              paſon cum diapente, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14124" xml:space="preserve">a b, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14125" xml:space="preserve">g c, diſdiapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14126" xml:space="preserve">quemadmodum figura oſtendit, in qua omiſſis literis, nu-
                <lb/>
              meros appoſuimus. </s>
              <s xml:id="echoid-s14127" xml:space="preserve">24, totus neruus, 18, 16. </s>
              <s xml:id="echoid-s14128" xml:space="preserve">12. </s>
              <s xml:id="echoid-s14129" xml:space="preserve">8. </s>
              <s xml:id="echoid-s14130" xml:space="preserve">6. </s>
              <s xml:id="echoid-s14131" xml:space="preserve">per c. </s>
              <s xml:id="echoid-s14132" xml:space="preserve">6 per d 8, per e 12, pro f 16,
                <lb/>
              pro g 18, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14133" xml:space="preserve">extremo loco a, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14134" xml:space="preserve">b. </s>
              <s xml:id="echoid-s14135" xml:space="preserve">Appoſita eſt etiam deſcriptio concentuum ſecundum notulas a no-
                <lb/>
              ſtris uſurpatas, quæ omnia Vitruuij mente ex Ariſtoxeni ſententia declarantur, nam concentus a numero no-
                <lb/>
              mina acceperunt, ut dicit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s14136" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14137" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Ideo</emph>
              q́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14138" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s14139" xml:space="preserve">a numero nomina receperunt, quæ cum uox conſtiterit in una ſonorum finitione, ab
                <lb/>
              eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14140" xml:space="preserve">ſe flectens mutauerit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14141" xml:space="preserve">peruenerit in quartam terminationem, appellatur diateſſaron; </s>
              <s xml:id="echoid-s14142" xml:space="preserve">in quintã,
                <lb/>
              diapente; </s>
              <s xml:id="echoid-s14143" xml:space="preserve">in octauam, diapaſon; </s>
              <s xml:id="echoid-s14144" xml:space="preserve">in octauam & </s>
              <s xml:id="echoid-s14145" xml:space="preserve">dimidiam, diapaſon, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14146" xml:space="preserve">diateſſaron; </s>
              <s xml:id="echoid-s14147" xml:space="preserve">in nonam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14148" xml:space="preserve">dimi-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-02" xlink:href="note-514.01.215-02a" xml:space="preserve">20</note>
              diam, diapaſon, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14149" xml:space="preserve">diapente. </s>
              <s xml:id="echoid-s14150" xml:space="preserve">in quintamdecimam, diſdiapaſon. </s>
              <s xml:id="echoid-s14151" xml:space="preserve">Non enim inter duo interualla cum
                <lb/>
              chordarum ſonitus, aut uocis cantus factus fuerit, nec in tertia, aut ſexta, aut ſeptima poſſunt conſo-
                <lb/>
              nantiæ fieri, ſed ( ut ſupra ſcriptum eſt ) diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14152" xml:space="preserve">diapente, ex ordine ad diſdiapaſon conuenien-
                <lb/>
              tes ex natura uocis congruentis habent finitiones, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14153" xml:space="preserve">ei concentus procreantur ex coniunctione ſoni-
                <lb/>
              tuum qui Græcè phtongi dicuntur.</s>
              <s xml:id="echoid-s14154" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <figure number="80">
              <caption xml:id="echoid-caption29" style="it" xml:space="preserve">Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.</caption>
              <description xml:id="echoid-description49" xml:space="preserve">Diateſſaron
                <lb/>
              quarta
                <lb/>
              ſeſquitertia
                <lb/>
              Diapente
                <lb/>
              quinta
                <lb/>
              ſeſquialtera.
                <lb/>
              Semitonium cum diapente.
                <lb/>
              Sexta minor
                <lb/>
              Tonus cum diapente
                <lb/>
              Sexta maior.
                <lb/>
              Semiditonus cum diapente
                <lb/>
              Septima minor.
                <lb/>
              Diapaſon
                <lb/>
              octaua
                <lb/>
              diſdiapaſon.
                <lb/>
              diapaſon con diapente
                <lb/>
              diapaſon
                <lb/>
              diapente
                <lb/>
              diateſſaron</description>
              <variables xml:id="echoid-variables50" xml:space="preserve">18 16 12 8 6</variables>
            </figure>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div487" type="section" level="2" n="82">
            <head xml:id="echoid-head85" style="it" xml:space="preserve">De Theatris uaſis # Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s14155" xml:space="preserve">T
                <emph style="sc">Ta</emph>
              ex his indagationibus mathematicis rationibus fiunt vaſa ærea pro ratione magnitu-
                <lb/>
              dinis theatri, eaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14156" xml:space="preserve">ita fabricentur, ut cum tanguntur, ſonitum facere poſsint inter ſe, dia-
                <lb/>
              teſſaron, diapente, ex ordine ad diſdiapaſon.</s>
              <s xml:id="echoid-s14157" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s14158" xml:space="preserve">Postquam innotuit nobis qua proportione ſinguli concentus efficiantur, uolentes ea uaſa
                <lb/>
              ærea ordinare, quæ ſolebant antiqui in theatris diſponere, ut uox recitantium clara, iucundaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s14159" xml:space="preserve">perciperetur:
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s14160" xml:space="preserve">Vitruuius primum declarat quomodo aptentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14161" xml:space="preserve">qua ratione temperentur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14162" xml:space="preserve">quos effectus efficiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s14163" xml:space="preserve">Quod
                <lb/>
              igitur ad temperamentum attinet, inquit, ita eſſe facienda, ut cum tanguntur uel a uoce, uel ab aliquo icta
                <lb/>
              inter ſe concinant diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14164" xml:space="preserve">diapente, eatamen conditione, ut diateſſaron, & </s>
              <s xml:id="echoid-s14165" xml:space="preserve">diapente ad diſdiapaſon
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.215-03" xlink:href="note-514.01.215-03a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>