Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[Figure 101]
[102] FRONTE.
[103] A
[104] Græcorum ædes earumq́; partium diſpoſitiones.A. peristylium amplum.E. peristylium primum.C. aditus amplus.D. aditus ab uno ad aliudperiſtylium.E. proſtas ubi eraut duæ antæ.F. G. Antithalamus.H. I. gynæconitides.K. cu-bicuUmdiebria.L. S. oeci,& bibliotecæ,& ubi ſunt pictores.M. R. pinacotbecæ.N. cyzicena triclinia.O. porticus ad ſeptentrionem.P. cellæ hostiariæ.Q. oeci quadrati.T. V. porticus ad triclinia cizcena.X. hypæthra loca.r. oeci magni ubi matres familiarũ cum lanificijs habent ſeſſiones.Z. hoſpitalia.1. thirorium.2. Equilia.3. cubicula.4. meſaulæ & andronæ.5. triclinia quo-tidiana.6. posthalamus.7. thalamus.8. porticus Rhodiaca altior. T QVNMRN8SALKICHXYYFEG76B543O32P21
[105] Pauimentorum genera.Filandri.Anticum.
[106] c d f b c 8
[107] CHOROBATES.2 I 3 2
[108] d 10 10 a d 50 50 50 c 50 ba s d s 7 {1/14} 25 s b ce 8 8 10 84 f hm 5 43 3 4 4 3 3 4 4 5 5 5 53 5 4
[109] Figura ex meſolabio Architæ ad inueniendas medias.c t @ @ q p o n m l k l h g f p e o ξ v M @ k I o h j ε δ r B d s R q P o N M L K I H G F E L x c 6 N ς ε ξ γ B a
[110] Veſtigium meſolabij Architæ.
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
< >
page |< < (193) of 412 > >|
225193QVINTVS.
1110
Qui uerbum illud interpretantur, quod uolumine primo dicitur, Sciographia, cum de ideis diſpoſitionibus
agitur
, &
de proſpectu, opticaq́; dictum putant, comprobant quod aiunt his rebus, quæ hoc capite dicuntur,
in
quo tria ſcenarum genera, &
apparatus, ornationesq́; ponuntur, quatenus tres ſunt rerum, quæ aguntur, con
ditiones
, nam cum res uel altæ, uel mediæ, uel infimæ ſint, uolunt actionibus, quæpondus grauitatis habent, in
quibus
ſummæ conditionis homines uerſantur, dari ſpeciem, ornatumq́;
amplorum ædificiorum, opticenq́; ma
gnarum
, &
Regiarum ædium, eamq́; ſpeciem tragœdijs cum Vitruuio concedunt, apparatum, & ornatum
buiuſmodi
ſcenam tragicam uocant, quam in una trigoni fronte depictam oſtendebant.
Non minus cum res
domeſticas
, &
quotidianæ perſonæ inducebantur, aliudſcenæ genus ornabant, comicamq́; ſcenam eam ſpeciem
nominabant
, priuatorum enim actiones in comœijs tractabantur.
Demum infimis, rudibus, ſimplicibusq́;
perſonis, quales ſunt qui rura colunt, eorumq́; amoribus, contentionibus, querelisq́; dabatur regionum pro-
2220 ſpectus, arboribus, ſyluis, fluuijs, fontibus, collibus, caſisq́;
humilibus ornati, eamq́; picturæ ſpeciem, altera
trigoni
facie depictam, ſcenam ſatyricam appellabant.
Itaque tribus generibus uniuerſum ornatum diuiden-
tes
, neceſſariam ualde opticen Arcbitecto eſſe arbitrati ſunt.
quare ſciographiam, adumbrationem ad proſpe-
ctum
pertinentem interpretati ſunt.
Multi quoque ſcenographiam artem ſcenæ frabricandæ intellexerunt, in
qua
proſpectiuæ uſus maxime requiritur, nam ædes magnificæ, alta atria,Deorum templa, militares viæ, pe-
riſtylia
, &
buiuſmodi, quæſunt tragici ornatus, item inſulæ, & priuatorum ædes, angiportus, uiæq́; comicis
attributæ
, &
regiones, aquarum lapſus, attegia paſtorum, & buiuſmodi alia ſatyrorum ornationibus attri-
buta
, omnia inquam hæc, ſi rectè delineari debent, punctum tanquam radiorum directorem totius ornatus re-
quirunt
, a quo prominentiæ, abſcedentiæ, luminum flexus, umbrarum terminationes, aditus, exitus, longin-
quitas
, proximitas, radiorum decuſſatio, angulorum ratio, &
cætera omnia, quæ in plane fronte deſcripta
3330 ſunt, ſolida, &
ut res ſe habet, uideri ſolent. Itaque hanc partem conſiderantes, ut dixi, libro primo, Archi-
tectum
opticen habere debere dixerunt, &
opticen diſpoſitionis tertiam ſpeciem conſtituere. Sed hoc non ad-
modum
nobis placuit, nam neceſſe est ſpecies diſpoſitionis ſub uno eodemq́;
genere comprehendi, habeantq́;
inter ſe quandam ſimilitudinem, qua tanquam unius generis ſpecies conueniant, ita ut ſi uestigium, quod dici-
tur
icnographia, &
erectio, frontis, quæ appellatur orthographia, conueniunt in ordine ad diſpoſitionem, ita
ut
quod naſcitur, &
quod creſcit idem ſit, cur eſt, quod pro tertia diſpoſitionis idea proſpectiuam adduc amus?
Sed
quicquid ſit, uerum eſt hoc loco Vitru.
tria ſcenarum genera constituere, tragicas, comicas, ſatyricas.
Verum
etiam eſt ſeparatim, quod opus eſt opticæ ſi uelimus ſcenas eas deformare, ita ut ſuos reddat effectus,
in
qua opticæ iudicij eſt punctum ita aptè accommodare, ut omne quod cerniture, ſitum, ſormam, ordinemq́;

4440 naturalem rerum reſerat, nil coactum, nil præceps, nil difforme, nil ſit inuenuſtum, quemadmodum in mul-
torum
ſcenis eſt uidere, res præter modum paru is, collabentes ædes, abſcedentia tam depreſſa, ut @eque propius
neque
longius iucunda oculis eſſe poſſint.
Quoniam igitur huius rei exercitium non minus iucundum, quàm
neceſſarium
mihi est uiſum, ut multis prodeſſem, hanc quoque partem literis commendaui, mox editurus post
hos
commentarios.

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index