Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
81
(49)
82
(50)
83
(51)
84
(52)
85
(53)
86
(54)
87
(55)
88
(56)
89
(57)
90
(58)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 412
>
page
|<
<
(203)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div529
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
90
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15167
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
203
"
file
="
514.01.235
"
n
="
235
"
rhead
="
QVINTVS.
"/>
res naues ſubductæ fuerint, habeant cum laxamento ibi collocationem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15168
"
xml:space
="
preserve
">Quæ neceſſaria ad utilitetem
<
lb
/>
in ciuitatibus publicorum locorum ſuccurrere mihi potuerunt, quemadmodum conſtituantur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15169
"
xml:space
="
preserve
">per-
<
lb
/>
ficiantur, in hoc uolumine ſcripſi, priuatorum autem ædificiorum utilitates, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15170
"
xml:space
="
preserve
">eorum ſymmetrias, in
<
lb
/>
ſequenti uolumine ratiocinabor.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15171
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s15172
"
xml:space
="
preserve
">Poſtquam temporibus noſtris nihil ex antiquorum operibus abſolutum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15173
"
xml:space
="
preserve
">planè perfectum uidere licet,
<
lb
/>
nec eſt qui ſtudeat illorum ædiſiciorum magnificentiam imitari, pauciq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15174
"
xml:space
="
preserve
">ſunt, qui arte, ac experientia auda-
<
lb
/>
cter, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15175
"
xml:space
="
preserve
">ingenio ſe tantas res aggredi queant, ul ampliſſima theatra, amphitheatra, circos, palæſtras, porticus,
<
lb
/>
baſilicas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15176
"
xml:space
="
preserve
">reliqua opera, imperij maieſtate digna constituant, neſcirem ſane quid dicerem, niſi me uerterẽ
<
lb
/>
ad eas fabricarum rationes, quæ pro nostorum temporum conditione magnæ quidem, atque admirandæ ui-
<
lb
/>
dentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15177
"
xml:space
="
preserve
">ac imprimis oppidorũ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15178
"
xml:space
="
preserve
">urbium munimenta occurrunt, quæ illuſtrem quandam ſpeciem, atque ideam
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.235-01
"
xlink:href
="
note-514.01.235-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
ueterum ædificiorum præbere ſolent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15179
"
xml:space
="
preserve
">Quis enim non obſtupeſcet profundiſſimas ſubſtructionum fundationes,
<
lb
/>
murorum altitudines, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15180
"
xml:space
="
preserve
">craſſitudines fidem ſuperantes? </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15181
"
xml:space
="
preserve
">Dij boni quam ſpectanda ſunt omnium generum pro-
<
lb
/>
pugnacula, foſſarum latitudines, aggerum amplitudines, portarum, pontiumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15182
"
xml:space
="
preserve
">munitiones, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15183
"
xml:space
="
preserve
">moles flumini-
<
lb
/>
bus obiectæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15184
"
xml:space
="
preserve
">cætera eiuſmodi, quæ quanquam neceſsitate fiunt, pari tamen, ne dicam maiori dignitate, ac
<
lb
/>
magnificentia cum ueteribus decertant. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15185
"
xml:space
="
preserve
">Erant olim in ur be theatra, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15186
"
xml:space
="
preserve
">circi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15187
"
xml:space
="
preserve
">amphitheatra, nunc urbes
<
lb
/>
ipſæ totæ theatra ſunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15188
"
xml:space
="
preserve
">circi, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15189
"
xml:space
="
preserve
">amphitheatra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15190
"
xml:space
="
preserve
">Videbantur moles illæ ingentes, quoniam magnitudo il-
<
lb
/>
larum uidentibus imminebat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15191
"
xml:space
="
preserve
">At oppida, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15192
"
xml:space
="
preserve
">munimenta noſtrorum ideo maiora illis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15193
"
xml:space
="
preserve
">præſtantiora ſunt,
<
lb
/>
quia uel animo metiuntur, uel ambitu, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15194
"
xml:space
="
preserve
">circumitione menſurantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15195
"
xml:space
="
preserve
">Cæterum me ab his rationibus auocat
<
lb
/>
amplitudo V enetorum naualis, triremium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15196
"
xml:space
="
preserve
">nauium apparatus, instrumentorum omnium copia, tormento-
<
lb
/>
rum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15197
"
xml:space
="
preserve
">machinarum multitudo, munitionum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15198
"
xml:space
="
preserve
">armorum omnis generis theſaurus, infinitorum artificum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.235-02
"
xlink:href
="
note-514.01.235-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
ſeries, rerum ordo, facilis uſus, promptaq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15199
"
xml:space
="
preserve
">ad omnes neceßitates expeditio. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15200
"
xml:space
="
preserve
">Quæ omnia maritimæ rei præſtan-
<
lb
/>
tiam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15201
"
xml:space
="
preserve
">excellentiam illis merito tradidere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15202
"
xml:space
="
preserve
">Nolo autem quod illius loci admiratione capiamur, propterea
<
lb
/>
quod res mira nmibus aduenis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15203
"
xml:space
="
preserve
">hoſpitibus uideatur, ſed propterea quod illa are longe admirabiliori originẽ
<
lb
/>
ducit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15204
"
xml:space
="
preserve
">quã maxime optare non babentes, &</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15205
"
xml:space
="
preserve
">ſumma cura ſeruare habentes debetn. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15206
"
xml:space
="
preserve
">Diuturna & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15207
"
xml:space
="
preserve
">inuiolata Reip.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15208
"
xml:space
="
preserve
">libertas eam peperit amplitudinem, uſusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15209
"
xml:space
="
preserve
">rerum maritimarum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15210
"
xml:space
="
preserve
">præclaræ occaſiones fecerunt, ut eæco-
<
lb
/>
piæ cum ciuitatis Genio quaſi ſuccreſcentes, ad eam dignitatem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15211
"
xml:space
="
preserve
">maieſatem peruenerint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15212
"
xml:space
="
preserve
">Quare conſtare
<
lb
/>
omnibus illud debet nulla ui, nulla facultate quippiam breui effici poſſe, in quo tempus ius ſuum exercet, unde
<
lb
/>
non tam magni, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15213
"
xml:space
="
preserve
">ampli imperij, quàm liberæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15214
"
xml:space
="
preserve
">perpetuæ administrationis opus illud est. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15215
"
xml:space
="
preserve
">Quod ſi gladia-
<
lb
/>
tores, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15216
"
xml:space
="
preserve
">belluæ in ar enam, biſtriones in ſcenam, quadrigæ in circos non inducuntur, in V enetorum tamen
<
lb
/>
nauali acquirendarum prouinciarum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15217
"
xml:space
="
preserve
">regnorum tutandorum apparatus extruitur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15218
"
xml:space
="
preserve
">alijs illis nocendi uo-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.235-03
"
xlink:href
="
note-514.01.235-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
luntas cohibetur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15219
"
xml:space
="
preserve
">quemadmodum eius urbis ſeueritatem diuina prouidentia architectata eſt, unde nec mœ-
<
lb
/>
nia, nec propugnacula, nec portas habet, ita quicquid homines pulchri fecerunt, ab eadem prouidentia ducti
<
lb
/>
fecerunt. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15220
"
xml:space
="
preserve
">Acceſſit eò charitas quam ciues erga patriam habuere, cum in ea ornanda, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15221
"
xml:space
="
preserve
">amplificanda nul-
<
lb
/>
li periculo, nulli unquam labori pepercerint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15222
"
xml:space
="
preserve
">V nde in eo loco & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15223
"
xml:space
="
preserve
">rerum copiæ, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15224
"
xml:space
="
preserve
">ordo mirabilis uidetur, ut uno
<
lb
/>
oculi ictu, quicquid ad inſtruendam iuſtam claſſem opus est, facillime educatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15225
"
xml:space
="
preserve
">V ela, remos, funes, anchoras,
<
lb
/>
tormenta, machinas, organaq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15226
"
xml:space
="
preserve
">omnia unico nutu in eductas triremes impoſita uideres. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15227
"
xml:space
="
preserve
">Prouidit hoc Nicolaus
<
lb
/>
Zenus uir clariſſimus ſtudio, ac ingenio multo, cuius rei fructum postea patres multa cum laude, atq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15228
"
xml:space
="
preserve
">admira-
<
lb
/>
tione hominum percepere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15229
"
xml:space
="
preserve
">Exhibet autem modo non minus ea dignam occaſionem diuina prouidentia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15230
"
xml:space
="
preserve
">rerũ
<
lb
/>
natura, quæ non amantem patriæ ſuæ quemlibet deterrere poſſet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15231
"
xml:space
="
preserve
">Tempus enim quod ſecum fert commoda om-
<
lb
/>
nia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15232
"
xml:space
="
preserve
">incommoda, cum duobus elementis quaſi conſpirans urbi bellum intenta, mare, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15233
"
xml:space
="
preserve
">terram intelligo,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.235-04
"
xlink:href
="
note-514.01.235-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
quorum alterum cedere, altera occupare ſtagna iſta uelle uidentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15234
"
xml:space
="
preserve
">Occaſionem hanc, quæ molestiam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15235
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
curam patribus afferre deberet, alacriter ſumere omnes excitantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15236
"
xml:space
="
preserve
">quoniam cum Deus illis fiuctus pacis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15237
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ocij benigne tribuat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15238
"
xml:space
="
preserve
">quærat ut opportunitatis huius ſitus beneficium primis fundatoribus conceſſum agne-
<
lb
/>
ſcant, ingenia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15239
"
xml:space
="
preserve
">animos exercere in maximo negotio student, ideoq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15240
"
xml:space
="
preserve
">fiet ut imperij huius magnitudinem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15241
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
prudentiam ciuium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15242
"
xml:space
="
preserve
">iuuandæ patriæ deſiderium eorum omnes imitentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15243
"
xml:space
="
preserve
">in qua re natur æ indagatorum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15244
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
expertorum opus erit cauſas quærere unde ſtagna iſta muniantur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15245
"
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15246
"
xml:space
="
preserve
">quemadmodum medici morborum cauſas
<
lb
/>
primum inquirunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15247
"
xml:space
="
preserve
">inde opportuna remedia adhibent, ita & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15248
"
xml:space
="
preserve
">ipſi facient. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15249
"
xml:space
="
preserve
">inuenient autem terram in hac
<
lb
/>
uſurpatione fluminibus tanquam ministris uti: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15250
"
xml:space
="
preserve
">inuenient ſalſedinis proprium eſſe abſumere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15251
"
xml:space
="
preserve
">quaſi abrode-
<
lb
/>
re, quicquid in ea immittitur: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15252
"
xml:space
="
preserve
">inuenient, quo plus aquæ in hos lacus influit, plus utilitatis afferri, quoniã uis
<
lb
/>
maior effluens plus terreni ſecum effert: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15253
"
xml:space
="
preserve
">inuenient leuanda eſſe naturæ impedimenta, ut ipſa ſponte agat, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15254
"
xml:space
="
preserve
">id
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.235-05
"
xlink:href
="
note-514.01.235-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
efficiat, quod nullo ingenio, ui, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15255
"
xml:space
="
preserve
">impenſa fieri potest. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15256
"
xml:space
="
preserve
">ideo terram,. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15257
"
xml:space
="
preserve
">quæ Sole ſicceſcens obduruit, mouebunt, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15258
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
aquis facilem euectionem præbebunt, dirigent canalium curſus, permixtionem dulcium cum ſaiſis aquis pro-
<
lb
/>
hibebunt, agros prope paludes inaratos relinquent, ne ex illis terra imbribus ſoluta, in lacus iſtos deuoluatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15259
"
xml:space
="
preserve
">ac demum quam maxime fieri poterit, fluuios, tam magnos quam paruos ab his ſtagnis arcentes, elemento-
<
lb
/>
rum uictores ſalutis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15260
"
xml:space
="
preserve
">ſecuritatis perpetuæ præmia conſequentur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15261
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>