Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 52
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 53
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 54
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 55
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 56
[Note]
Page: 57
[Note]
Page: 57
[Note]
Page: 57
[Note]
Page: 57
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
page
|<
<
(209)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div542
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
93
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15614
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
209
"
file
="
514.01.241
"
n
="
241
"
rhead
="
SEXTVS.
"/>
refringuntur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15615
"
xml:space
="
preserve
">Cumergoabnatura rerumhæc ita fint in mundo collocata, ut omnes nationes im-
<
lb
/>
moderatis mixtionibus ſint diſparatæ, placuit,utinter ſpatia totius orbis terrarum, regionumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15616
"
xml:space
="
preserve
">me-
<
lb
/>
dio mundi populus Romanus poſsideret ſines. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15617
"
xml:space
="
preserve
">Nanque temperatifsimæ ad utranque partem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15618
"
xml:space
="
preserve
">corpo
<
lb
/>
rum membris, animorumq́ uigoribus pro fortitudine ſunt in Italia gentes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15619
"
xml:space
="
preserve
">Quemadmodum enim Io-
<
lb
/>
uis ftella inter Martis feruentiſsimam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15620
"
xml:space
="
preserve
">Saturnni frigidifsimam media currens temperatur, eadem ra-
<
lb
/>
tione Italia inter ſeptentrionalem, meridianamq; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15621
"
xml:space
="
preserve
">ab utraque parte mixtionibus temperatas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15622
"
xml:space
="
preserve
">inui-
<
lb
/>
ctas habet laudes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15623
"
xml:space
="
preserve
">Iraque conſilijs refringit barbarorum uires, forti manu meridianorum cogita-
<
lb
/>
tiones. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15624
"
xml:space
="
preserve
">Ita diuina mens ciuitatem populi Romani egregia temperataq́ regione collocauit, uti orbis
<
lb
/>
terrarum imperio potiretur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15625
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s15626
"
xml:space
="
preserve
">Italiam mediam, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15627
"
xml:space
="
preserve
">temperatam ponit Vitru. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15628
"
xml:space
="
preserve
">in Italia urbem Romam conſilio, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15629
"
xml:space
="
preserve
">uiribus ualere dicit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15630
"
xml:space
="
preserve
">Quis autem non & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15631
"
xml:space
="
preserve
">Venetam urbem hac ratione commendarit, cum cardo illi ſublimis ſit medio quadrante,
<
lb
/>
ideſt gradu 45. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15632
"
xml:space
="
preserve
">Romæ uero
<
emph
style
="
super
">4</
emph
>
Sed ſatis bæc dicta ſint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15633
"
xml:space
="
preserve
">concludit Vitruuius.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15634
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15635
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvod</
emph
>
ſi ita eft, uti diſsimiles regiones ab inclinationibus cœli, uarijs generibus fint comparatæ,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15636
"
xml:space
="
preserve
">ut etiam naturæ gentium diſparibus animis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15637
"
xml:space
="
preserve
">corporum figuris, qualitatibusq́ naſcerentur, non
<
lb
/>
dubitamus ædiſiciorum quoque rationes ad nationum, gentiumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15638
"
xml:space
="
preserve
">proprietatesaptè diftribui debere,
<
lb
/>
cum habeamus ab ipſa rerum natura ſolertem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15639
"
xml:space
="
preserve
">expeditam monftrationem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15640
"
xml:space
="
preserve
">Quo ad potui fumma
<
lb
/>
ratione proprietates locorum ab natura rerum diſpofitas animaduercere, expoſui, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15641
"
xml:space
="
preserve
">quemadmodum
<
lb
/>
ad Solis curſum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15642
"
xml:space
="
preserve
">inclinationes cœli, oporteat ad gentium figuras conſtituere ædificiorum qualita-
<
lb
/>
tes, dixi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15643
"
xml:space
="
preserve
">Itaque nunc ſingulorum generum in ædificijs commenſus fymmetriarum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15644
"
xml:space
="
preserve
">uniuerſos, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15645
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
feparatos brcuiter explicabo.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15646
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div553
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
94
">
<
head
xml:id
="
echoid-head101
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">De ædificiorum priuatorum proportionibus, & men-ſuris. cap II</
head
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15647
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">NVlla</
emph
>
Architecto maior cura effe debet, niſi uti proportionibus ratæ partis habeant ædi-
<
lb
/>
ficia rationum exactiones. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15648
"
xml:space
="
preserve
">Cum ergo conftituta ſymmetriarum ratio fuerit, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15649
"
xml:space
="
preserve
">commen-
<
lb
/>
fus ratiocinationibus explicati, tunc etiam acuminis eft proprium prouideread naturam
<
lb
/>
loci, aut uſum,aut ſpeciem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15650
"
xml:space
="
preserve
">detractionibus, uel adiectionibus temperaturas efficere,
<
lb
/>
uti cum de ſymmetria ſit detractum,autadiectum, id uideatur recte effe formatum, fic ut in aſpectu
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.241-03
"
xlink:href
="
note-514.01.241-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
nihil deſideretur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15651
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s15652
"
xml:space
="
preserve
">Quæprimo uolumine capite#ſecundo ſunt dicta ,eaferè omnia boc loco repetuntur, idq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15653
"
xml:space
="
preserve
">ratione factum
<
lb
/>
ostenditur, ex eo quod certum eſt, Arcbitectum debere easdem ideas ,ſpeciesq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15654
"
xml:space
="
preserve
">in priuatis ædificijs habere,
<
lb
/>
quas habet in publicis; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15655
"
xml:space
="
preserve
">unde ordo, diſpoſitio, decor, euritbmia ,distributio, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15656
"
xml:space
="
preserve
">ſymmetria proponenda est
<
lb
/>
ſemper in omnibus operibus tampublicis, quàm priuatis ,tam ijs, quæ ad ædificationem ,quàm ijs, quæ ad
<
lb
/>
gnomonicem, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15657
"
xml:space
="
preserve
">machinationem pertinent. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15658
"
xml:space
="
preserve
">Symmetria primum eſt Architecto quærenda, hoc enim eſt pro-
<
lb
/>
prium Architecti, uti proportionibus ratæ partis habeant ædificia rationum exactiones. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15659
"
xml:space
="
preserve
">quoniam uerò diſpo-
<
lb
/>
ſitio quædam libera eſt,quædam uero coacta, uel a loci, aut uſus, aut etiamformæ ænaceſſitate, ideo in libera,
<
lb
/>
ubi nihil impedit, atqueintegrum eſt, quicquid uolumus efficere ad ſymmetrias, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15660
"
xml:space
="
preserve
">commenſus recurrendum
<
lb
/>
est; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15661
"
xml:space
="
preserve
">in coacta uero ad ingenium, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15662
"
xml:space
="
preserve
">ſolertiam ueniendum eſt, ut ſymmetriarum rationem ad locinaturam,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.241-04
"
xlink:href
="
note-514.01.241-04a
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
ad hominũ uſum, ad formam inchoatam accõmodemus,ita ut adijciẽdo,& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15663
"
xml:space
="
preserve
">detrahendo aſpectui ſatisfactũ ſit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15664
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15665
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Alia</
emph
>
#enim ad manum ſpecies eſſe uidetur, alia in excelſo, non eadem in concluſo, diſsimilis in
<
lb
/>
aperto, in quibus magniiudicij eſt opera, quid tandem faciendum ſit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15666
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s15667
"
xml:space
="
preserve
">Ostendit naturam locialiam, atque aliam ſymmetriarum rationem quærere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15668
"
xml:space
="
preserve
">loca aut proximc ad oculos,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15669
"
xml:space
="
preserve
">in promptu ſunt, aut excelſe & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15670
"
xml:space
="
preserve
">remota,aut concluſa, obſcuraq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15671
"
xml:space
="
preserve
">, aut patentia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15672
"
xml:space
="
preserve
">aperta, buiuſmodi lo-
<
lb
/>
corum diuerſitas, aliamatque aliam ſpeciem quærit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15673
"
xml:space
="
preserve
">quam igitur quiſque exigat ſpeciem dignoſcere, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15674
"
xml:space
="
preserve
">ad eam
<
lb
/>
commenſus rationem accommodare, magni iudicij eſt opera. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15675
"
xml:space
="
preserve
">Sed cur ex naturaloci ſpecies immutetur, ra-
<
lb
/>
tio eſt, quia uiſus fallitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15676
"
xml:space
="
preserve
">nec ucros uidetur effectus babere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15677
"
xml:space
="
preserve
">Vnde Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15678
"
xml:space
="
preserve
">dicit.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15679
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15680
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Non</
emph
>
enim ueros uidetur habere uiſus effectus,ſed ſallitur ſæpe ab eius iudicio mens.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15681
"
xml:space
="
preserve
">#Et hoc
<
lb
/>
probatur experientia, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15682
"
xml:space
="
preserve
">exemplis.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15683
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15684
"
xml:space
="
preserve
">
<
emph
style
="
sc
">Qvemadmodvm</
emph
>
etiam in ſcenis pictis uidentur columnarum proiecturæ mutulorum ecphoræ,
<
lb
/>
ſignorum figuræ prominentes,cum ſit tabula ſine dubioad regulam plana: </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15685
"
xml:space
="
preserve
">ſimiliter in nauibus remi,
<
lb
/>
cum ſint ſub aqua directi, tamen oculis infracti uidentur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15686
"
xml:space
="
preserve
">quatenus eorum partes tangant ſummã
<
lb
/>
planitiem liquoris, apparent (uti ſunt) directi. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15687
"
xml:space
="
preserve
">Cumuero ſub aqua ſunt demiſsi per naturæ perlucidã
<
lb
/>
raritatem remittunt enatantes ab ſuis corporibus fluentes imagines ad ſummamaquæ planitiem, atq;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15688
"
xml:space
="
preserve
">ibi commotæ efficere uidenturiufractum remorum oculis aſpectum.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15689
"
xml:space
="
preserve
">#Hocautem ſiue ſimulachrorũ
<
lb
/>
impulſu,ſeu radiorum ex oculis effuſionibus (uti phyſicis placet)uideamus, utraque ratione uidetur
<
lb
/>
ita eſſe, uti falſa iudicia oculorum habeat aſpectus.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15690
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15691
"
xml:space
="
preserve
">Experientia monet ex ijs, quæper opticen in tabula explanata pinguntur, partes rerum uideri promi-
<
lb
/>
uentes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15692
"
xml:space
="
preserve
">fugientes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15693
"
xml:space
="
preserve
">remotas, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15694
"
xml:space
="
preserve
">proximas, quatenus puncti ratio, ſitusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15695
"
xml:space
="
preserve
">expoſtulat.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15696
"
xml:space
="
preserve
">#Cum uerò non</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>