Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (220) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div564" type="section" level="2" n="97">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16057" xml:space="preserve">
                <pb o="220" file="514.01.252" n="252" rhead="LIBER"/>
              partes quinque,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16058" xml:space="preserve">ex his duæ tablino contribuuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16059" xml:space="preserve">Quis eſt igitur, qui non uideat plus eſſe duas tertias
                <lb/>
              quàm dimidium? </s>
              <s xml:id="echoid-s16060" xml:space="preserve">plus dimidium, quàm duæ quintæ? </s>
              <s xml:id="echoid-s16061" xml:space="preserve">Cum hæc igitur ita ſint conſideranda, inquit Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s16062" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16063" xml:space="preserve">Itaque generatim magnitudinum rationes exquiſitas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16064" xml:space="preserve">utilitate, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16065" xml:space="preserve">aſpectui conſeribendas putaui.</s>
              <s xml:id="echoid-s16066" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16067" xml:space="preserve">Vtilitati ſeruit alarum latitudo, nam ſi anguſtæ ſunt, ambulatlones impediuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16068" xml:space="preserve">Tablinum quoque in quo
                <lb/>
              statuæ maiorum ponebantur,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16069" xml:space="preserve">armaria,ſi anguſtum ſit, caret uſu, ſi uastum ,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16070" xml:space="preserve">amplum caret uenuſtate.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16071" xml:space="preserve">nam in re uaſta diſſoluitur uiſus, in anguſta occupatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16072" xml:space="preserve">Si tablinum ab atrio longo pedes uiginti ſumptumba-
                <lb/>
              buerit proportionem atrijlongi pedes ſexaginta, nullum uſum habebit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16073" xml:space="preserve">octo enim pedibus conſtabit latitudo
                <lb/>
              eius ſi quintæ duæ ſumantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16074" xml:space="preserve">contra uero ſi proportio permutetur, nimis uaſtum erit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16075" xml:space="preserve">nam cum duæ tertiæ con-
                <lb/>
              ſtet illa proportio,tablinum erit pedum quadraginta, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16076" xml:space="preserve">offendetur aſpectus, cum ex atrio in tablinum paulo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.252-01" xlink:href="note-514.01.252-01a" xml:space="preserve">10</note>
              minus atrio ueniendum erit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16077" xml:space="preserve">Longitudo tablini ex airijproportione ſumatur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16078" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16079" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Altitvdo</emph>
              tablini ad trabem adiecta latitudinis octaua conſtituatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16080" xml:space="preserve">Lacunariaeiustertialati-
                <lb/>
              tudinis ad alticudinem adiecta extollantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16081" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16082" xml:space="preserve">T ablinum igitur noſtræ icnographiæ altum erit duæ quintæ latitudinis atrij, ideſt paulo plus ped. </s>
              <s xml:id="echoid-s16083" xml:space="preserve">22.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16084" xml:space="preserve">Atrium eimlatumeſtped. </s>
              <s xml:id="echoid-s16085" xml:space="preserve">53. </s>
              <s xml:id="echoid-s16086" xml:space="preserve">unius tertij, altum pedes 22. </s>
              <s xml:id="echoid-s16087" xml:space="preserve">unius octauæ, adtrabem, cui altitudini dabitur
                <lb/>
              etiam tertia pars latitudinis tablini, uſque ad lacunaria,atque hoc modo expeditum erit atrium, alæ,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16088" xml:space="preserve">ta-
                <lb/>
              blinum, quantumadcommenſus,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16089" xml:space="preserve">ſymmetrias eorum membrorum ſpectat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16090" xml:space="preserve">Quoniamueroantiquimulta
                <lb/>
              atria, caua ædium, periſtylia, columnationesq́ habebant, ideo fauces erant in eorum ædibus, aditusq́ ad illa
                <lb/>
              membra, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16091" xml:space="preserve">partes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16092" xml:space="preserve">Quare Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16093" xml:space="preserve">inquit.</s>
              <s xml:id="echoid-s16094" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16095" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Favces</emph>
              minoribus atrijs e tablini latitudine, demptatertia, maioribus dimidia conſtituantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16096" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16097" xml:space="preserve">Fauces, aditus ſunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16098" xml:space="preserve">traiectiones ex loco ad locum, nos anditus uocamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16099" xml:space="preserve">huiuſmodi partes ſuis orna-
                <lb/>
              mentis ornatas fuiſſe credendum eſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16100" xml:space="preserve">Quia uero tablinorum uſus in imaginibus maiorum collocandis poſitus
                <lb/>
              erat, ideo ut conuenienti loco altæ ponantur, demonſtrat Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s16101" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16102" xml:space="preserve">Imagines item altæ cum ſuis ornamentis ad latitudinem alarum ſint conſtituendæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s16103" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16104" xml:space="preserve">Nos octo pedes altas
                <unsure/>
              imagines in ortographia tablini poſuimus, tanta enim est alarum latitudo. </s>
              <s xml:id="echoid-s16105" xml:space="preserve">Reliqua
                <lb/>
              ſunt facilia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16106" xml:space="preserve">regulis traditis libro tertio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16107" xml:space="preserve">quarto comprehenſa.</s>
              <s xml:id="echoid-s16108" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16109" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Latitvdines</emph>
              oſtiorum ad latitudinem, ſi Dorica erunt, uti'Dorica:</s>
              <s xml:id="echoid-s16110" xml:space="preserve">Si Ionica erunt, uti Ionica
                <lb/>
              perficiantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16111" xml:space="preserve">Quemadmodum de thyromatis, in quibus quarto libro rationes ſymmetriarum ſunt
                <lb/>
              expoſitæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s16112" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16113" xml:space="preserve">Atque hæc ſunt facilia ex quarto libro, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16114" xml:space="preserve">nos in orthographia regulas ſymmetriarum obſeruauimus.</s>
              <s xml:id="echoid-s16115" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16116" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Implvvii</emph>
              lumen latum latitudinis atrij, ne minus quarta,ne plus tertia parte relinquatur; </s>
              <s xml:id="echoid-s16117" xml:space="preserve">longi-
                <lb/>
              tudouti atrij pro rata parte fiat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16118" xml:space="preserve">Periſtylia autem in trauſuerſo tertia parte longiora ſint,quàm in-
                <lb/>
              trorſus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16119" xml:space="preserve">Columnæ tam altæ, quàm porticus latæ fuerint. </s>
              <s xml:id="echoid-s16120" xml:space="preserve">Periſty liorum intercolumnia ne minus triũ,
                <lb/>
              ne plus quatuor columnarum craſsitudine inter ſe diſtent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16121" xml:space="preserve">Sin autem Dorico more in periſtylio co-
                <lb/>
              lumnęerunt faciendæ,uti in quarto libro de Doricis ſcripſi, ita moduli ſumantur ,ut ad eos modu-
                <lb/>
              los, triglyphorumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16122" xml:space="preserve">rationes diſponantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16123" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16124" xml:space="preserve">Impluuium locus eſt ſine tecto in ædibus, quo impluere imber in domum poſſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16125" xml:space="preserve">cum uero de impluuio ſit
                <lb/>
              mentio in atriorum deſcriptione, ſatis firmum argumentum eſt, atria, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16126" xml:space="preserve">caua ædium ad idem reſpicere, ut ca-
                <lb/>
              ua ædium ratione impluuij. </s>
              <s xml:id="echoid-s16127" xml:space="preserve">Atriaratione circumcludentis fabricæ dicantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16128" xml:space="preserve">forte atria ab atro colore
                <lb/>
              non fumi, ſed parui lumin is, quod habebant,dici poſſunt.</s>
              <s xml:id="echoid-s16129" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div569" type="section" level="2" n="98">
            <head xml:id="echoid-head105" style="it" xml:space="preserve">De triclinijs, exedris, & pinacothecis, & eorum dimen-
              <lb/>
            ſionibus. Cap. V.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16130" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">TRicliniorvm</emph>
              quanta latitudo fuerit,bis tanta longitudo fieri debebit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16131" xml:space="preserve">Altitudines
                <lb/>
              omnium conclauiorum,quæ oblonga fuerint, ſic habere debent rationem, ut longitudi-
                <lb/>
              nis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16132" xml:space="preserve">latitudinis menſura componatur,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16133" xml:space="preserve">ex ea ſumma dimidium ſumatur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16134" xml:space="preserve">quantum
                <lb/>
              fuerit, tantum altitudini detur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16135" xml:space="preserve">Sin autem exedræ,aut Oeci quadrati fuerint, latitudini
                <lb/>
              dimidia addita altitudines educantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16136" xml:space="preserve">Pinacothecæ uti exedræ amplis magnitudinibus ſunt conſti-
                <lb/>
              tuendæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s16137" xml:space="preserve">Oeci Corinthij, tetraſtyliq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16138" xml:space="preserve">, quiq́ Aegyptij uocantur, latitudinis,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16139" xml:space="preserve">longitudinis, uti ſupra
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.252-05" xlink:href="note-514.01.252-05a" xml:space="preserve">50</note>
              tricliniorum ſymmetriæ ſcriptæ ſunt,ita habeant rationem, ſed propter columnarum interpoſitio-
                <lb/>
              nes, ſpatioſiores conſtituantur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16140" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16141" xml:space="preserve">Hactenus de communibus ædificiorum partibus ſermo habitus eſt, nunc deproprijs agit, quales ſunt cœna-
                <lb/>
              cula, thalami, conclauiaq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16142" xml:space="preserve">, &</s>
              <s xml:id="echoid-s16143" xml:space="preserve">alia ad uſum priuatum pertinentia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16144" xml:space="preserve">Huiuſmodi partes nominibus diuerſis
                <lb/>
              nominantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16145" xml:space="preserve">Triclinium, locus erat in quo cœnabant a tribus ſtratis, lectisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16146" xml:space="preserve">dictum, nam ſuper lectos cu-
                <lb/>
              bito innitentes edebant, non tamen ibi dormiebant, forte Turcharum ijs, quos Maſtabeos uocant,ſimiles erãt,
                <lb/>
              a numero lectorum dicebatur diclinium, triclinium, tetraclinium, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16147" xml:space="preserve">decaclinium. </s>
              <s xml:id="echoid-s16148" xml:space="preserve">Philander multa recte ad
                <lb/>
              propoſitum de triclinijs affert. </s>
              <s xml:id="echoid-s16149" xml:space="preserve">ab uno menſæ latere tantum ſtrati, in lectulo edebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16150" xml:space="preserve">menſa tripode fulcieba-
                <lb/>
              tur, quam mutabant aduentu ferculorum, ita ut primis conſumptis ferculis,menſa prior auferebatur,indealia
                <lb/>
              nouis dapibus reſerta afferebatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16151" xml:space="preserve">fœmin æantiqua conſuetudine ſedebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16152" xml:space="preserve">uiri cubito ( ut dixi )nitentes ſtra-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.252-06" xlink:href="note-514.01.252-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>