Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[121] Dimonctratio prrima proprie tatis. s n m l k
[122] Vſus inſtrume ti Nicomedis & eius demő ſtratio. l e b c g f a k h i
[123] h
[124] b d c e f g
[125] a b c e d
[126] Secunda proprietas lineæ flexæ.f n e b g i d m k c
[127] a. centrum mundi.b. oculus in ſuperficie terræc. ſydus.d. uertex.b c a. angulus diuerſitatis. c d 6 a
[128] a b deferens.c. deferentis centrum.d e. epicyclus.a. centrum epicycli.f. mundi centrum.a. iugum deferentis.b. antiiugum.d. iugum epicycli. d a e c s b
[129] a b g. concentricum.d. eius centrum.e z b. eccentricum.t. eius centrum.k z. epicyclus.b. eius centrum.d t. b z. œquales.t z. d b. œquales.motus { concentrici b d a. \\ epicycli k b z. \\ eccentrici z t e. \\ anguli œquales Sol utroque modo uidetur in z. per li-neam d z. e a t d b z b k
[130] a b g. eccentricum.d. eius centrum.e. centrum mundi.a d g. linea ingi.b. centrm Solis.e z. linea medij motus parallela li-neœ b d.c b. linea ueri motus.b e z. angulus œquatio. z b a d e
[131] a b g. concentricum. d. eius centrũ.t z. eccentricum.h. eius centrum.e z. epicyclus.g. eius centrum.d b. & g z. œquales.d z. parallelogrammum.motus {concentrici a d g. \\ epicycli e g z. \\ eccentrici t b z. uet t dg. \\ iugieccentric. a d t. anguli t b z. & e g z. œqua-les ſunt.angulus a d g. œqualis augulis. {adt. \\ adg. f n b a d o k
[132] b k epicyclus.b. centrum eius.h. uigum.n. Antijugum epicycli.k. punctũ primœ morœ.c. mundi centrum.o. punctũ ſecundæ morœ.h l k. arcus primœ mo rœ.k n o. arcus regreſſus-o b k. arcus directio-nis. L K A H B N O C
[133] Porfioni del cerchio che fannoſe s̃teſſe torno dlaTramòntanaTram ontanaSlmiſifudineTramonſangCarro che uoſge infomoalla Framonlana
[134] a b c d f
[135] A. ſectio parabole.B. vestigium. C. parabole.G. ſectio ellipſis.D. ſectio hyperbole.E. vestigium F. hyperbole. a f a f 1 f f f 1 2 1 1 2 3 2 2 3 4 3 3 4 5 4 4 5 6 C 5 5 6 F 7 A 6 6 8 7 8 7 7 D 8 9 8 8 9 10 11 10 10 11 11 11 11 b 12 g e d b e h d gf g b 6 7 3 1 2 4 6 8 10c g b E a 11 9 7 3 3 1 d 2 4 6 8 10 e ha f 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 a b c d 9 8 7 6 3 2 1 f b a H d g 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ff 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 g
[136] m q 0 s k h c b s n L I p q s
[137] Il polo.cqiunot.orizonte c e b a f
[138] l n k mcridl. parte delverno E e h a s i 9 8 7 6 5della jtate 4 3 parte g h f x lacato manaco b r c linca del.piano t
[139] Analemmatis figura.MERIDIAN: S. M. MLSLACITREVM.M.MERIDIAN: .S.OMVERTICAV.M..S.. O. M.ORIZON:W. A.STAB:
[140] 11 ſ x d 11 p k 1 2 1 2 3 4 5f 6 r 11 10 9 8 7 n f m 12 11 10 9 8 7 6 5 1 02 3 4 1g c 1 2 1 2 3 4 5 6 e 11 10 9 8 7 q b o
[141] 1 3 b x z g 2 5 f p 0 1 4 t I c e o n m r u 6 q i h 8 y d 5
[142] 5 4 b 3 2 7 8 9 10 f 6 5 7 1 11 6 5 7 9 4 4 8 8 N 9 x 12 1 11 2 10 3 9 4 8 5 7 3 39 9 F 6 g 2 2 10 10 o a @ d 1 11 7 6 z 1 11 8 6 7 c 1 12 10 1@ 1 2 1 1 11 11 5 11 2 2 10 21 11 b f @ 8 3 3 9 9 12 1 4 5 g 6 10 8 11 1 9 10 2 2 2 10 5 7 2 z 9 c 8 4 7 5 9 3 10 4 8 8 4 3 7 2 10 7 5 9 3 1 11 12 8 4 11 1 10 2 0 @ d 7 5 9 3 I 8 4 7 5 6 c &
[143] 5 6 7 4 8 3 9 2 10 1 11 4 8 3 9 d d 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10 1 1 v n c
[144] 12 1 1 1111 2 2 10 10 3 3 9 9 4 4 8 8 5 5 7 7 6 6 6 T 7 7 5 5 8 8 4 4 9 9 3 3 10 10 2 2 11 11 1 1 12
[145] 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 11 1 2 3 10 4 5 E 6 6 7
[146] 9 3 4 2 8 10 11 12 1 5 7 6 6 G
[147] 8 9 10 7 6 5 11 1 8 1 11 F
[148] 16 15 17 14 14 18 19 19 13 13 20 20 12 12 21 21 11 11 H 22 22 10 10 23 23 9 9 24 16 16 23 23 17 17 22 22 18 18 21 21 29 20
[149] 19 20 21 18 17 22 23 17 16 18 17 9 15 14 13 11 13 20 16 12 21 17 20 22 21 11 22 10 23 9 18 L 17 18 19
[150] 23 17 22 16 18 9 21 23 19 10 19 20 22 11 21 20 13 19 14 18 15 17 16 K
< >
page |< < (222) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div574" type="section" level="2" n="99">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16243" xml:space="preserve">
                <pb o="222" file="514.01.254" n="254" rhead="LIBER"/>
              ne de ſymmetrijs detrahendum,aut adijciendum monet Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16244" xml:space="preserve">quemadmodum ſuperius alibi in multis operi-
                <lb/>
              busfaciendumeſſe docuit.</s>
              <s xml:id="echoid-s16245" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div577" type="section" level="2" n="100">
            <head xml:id="echoid-head107" style="it" xml:space="preserve">Ad quas cœli regiones quæ ædificiorum gener a ſpectare debeant,
              <lb/>
            ut uſui, & ſalubritati ſint idonea. Cap. VII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16246" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">NVnc</emph>
              explicabimus quibus proprietatibus genera ædificiorum ad uſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16247" xml:space="preserve">cœli regiones
                <lb/>
              debeant ſpectare. </s>
              <s xml:id="echoid-s16248" xml:space="preserve">Hyberna triclinia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16249" xml:space="preserve">balnearia occidentem hybernum ſpectent, ideo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-01" xlink:href="note-514.01.254-01a" xml:space="preserve">10</note>
              quod ueſpertino lumine opus eſt uti: </s>
              <s xml:id="echoid-s16250" xml:space="preserve">præterea quod etiam Sol occidens aduerſum ha-
                <lb/>
              bens ſplendorem, calorem remittens, efficit ueſpertino tempore regionem tepidiorem.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16251" xml:space="preserve">Cubicula, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16252" xml:space="preserve">bibliothecæ ad orientem ſpectare debent, uſus enim matutinum poſtulat lumen. </s>
              <s xml:id="echoid-s16253" xml:space="preserve">Item
                <lb/>
              in biblio thecis libri non putreſcent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16254" xml:space="preserve">Nam in his, quæ ad meridiem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16255" xml:space="preserve">occidentem ſpectant, a tineis
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16256" xml:space="preserve">humore uitiantur, quod uenti humidi aduenientes procreant eas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16257" xml:space="preserve">alunt, infundentesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16258" xml:space="preserve">humidos
                <lb/>
              ſpiritus, pallore uolumina corrumpunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16259" xml:space="preserve">Triclinia uerna,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16260" xml:space="preserve">autumnalia ad orientem: </s>
              <s xml:id="echoid-s16261" xml:space="preserve">cum enim præ-
                <lb/>
              tenta luminibus aduerſus Solis impetus progrediens ad occidentem, efficit ea temperata adid tem-
                <lb/>
              pus,quo opus ſolitum eſt uti. </s>
              <s xml:id="echoid-s16262" xml:space="preserve">Aeſtiua ad ſeptentrionem, quod ea regio (non ut reliquæ, quæ per
                <lb/>
              ſolſtitium propter calorem efficiuntur æſtuoſæ) eo quod eſt auerſa a Solis curſu, ſemper refrigerata,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16263" xml:space="preserve">ſalubritatem,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16264" xml:space="preserve">uoluptatem in uſu præſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16265" xml:space="preserve">Non minus pinacothecæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16266" xml:space="preserve">plumariorum textrinæ,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-02" xlink:href="note-514.01.254-02a" xml:space="preserve">20</note>
              pictorumq́ officinæ, uti colores eorum in opere, propter conſtantiam luminis, immutata perma-
                <lb/>
              neant qualitate.</s>
              <s xml:id="echoid-s16267" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16268" xml:space="preserve">Maxime reſpiciebant antiqui ad decorum, de quo nos primo uolumine plura. </s>
              <s xml:id="echoid-s16269" xml:space="preserve">ſimiliter & </s>
              <s xml:id="echoid-s16270" xml:space="preserve">diſtributionis cu-
                <lb/>
              ram habebant, ut rerum uſui inſeruirent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16271" xml:space="preserve">hinc Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16272" xml:space="preserve">hoc capite deijs agit, quæ aduſum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16273" xml:space="preserve">commodum perti-
                <lb/>
              nent, ſequenti uerò reſpiciens ad perſonarum dignitatem, ea,quæ decent, abſoluet. </s>
              <s xml:id="echoid-s16274" xml:space="preserve">Quanquam uerò non omnia,
                <lb/>
              quæ ad uſum parari poſſunt Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16275" xml:space="preserve">proſequitur, tantum tamen luminis affert, ut poſſimus ingenio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16276" xml:space="preserve">acumi-
                <lb/>
              ne prouidere quæ ad uſum reliquarum rerum erunt neceſſaria. </s>
              <s xml:id="echoid-s16277" xml:space="preserve">Docet igitur ad quas cœli regiones, quæq́ ædi-
                <lb/>
              ficiorum partes ſpectare debeant, ut uſui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16278" xml:space="preserve">ſalubritati ſint aptæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16279" xml:space="preserve">Cœnaculorum alia æſtiua, alia byberna, alia
                <lb/>
              mediaſtina, Aeſtiua aquam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16280" xml:space="preserve">uiridia poſcunt hortorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16281" xml:space="preserve">Hyberna teporem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16282" xml:space="preserve">focum, in utriſque amplitu-
                <lb/>
              do, hilaritas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16283" xml:space="preserve">lautities. </s>
              <s xml:id="echoid-s16284" xml:space="preserve">Lautiſſimum eſt cœnacula non eadem habere æſtate, atque bruma; </s>
              <s xml:id="echoid-s16285" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16286" xml:space="preserve">iuxta Lu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-03" xlink:href="note-514.01.254-03a" xml:space="preserve">30</note>
              cullum, non oportet ingenuum hominem deteriorem in ſorte eſſe, quàm grues, atque hirundines. </s>
              <s xml:id="echoid-s16287" xml:space="preserve">Mediaſtina
                <lb/>
              cœnacula ſunt, in quibus autumno, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16288" xml:space="preserve">uere cœnamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16289" xml:space="preserve">hæc ad orientem debent ſpectare .</s>
              <s xml:id="echoid-s16290" xml:space="preserve">pictores æqualitatem
                <lb/>
              luminis deſiderant, item & </s>
              <s xml:id="echoid-s16291" xml:space="preserve">qui acu pingunt, ſiue ſimp liciter, ſiue tomento confarciant, ut ijſunt,quos recama-
                <lb/>
              tores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16292" xml:space="preserve">imbotitores nominamus, quos latini plumarios uocant; </s>
              <s xml:id="echoid-s16293" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16294" xml:space="preserve">ij, qui in Flandria mantilia texunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16295" xml:space="preserve">
                <lb/>
              aulæa, quos Arazos dicunt, deſiderant enim æqualitatem luminis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16296" xml:space="preserve">conſtantiam, ut uerè, quod uerum est,
                <lb/>
              imitentur, quare eorum officinæ, uel textrinæ ad ſeptentrionem uergere debent.</s>
              <s xml:id="echoid-s16297" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div580" type="section" level="2" n="101">
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <head xml:id="echoid-head108" style="it" xml:space="preserve">De priuatorum, & communium ædificiorum proprijs lociset ge-
              <lb/>
            neribus, ad quaſcunque perſonarum qualitates con-
              <lb/>
            uenientibus. Cap. VIII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16298" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">CVm</emph>
              ad r
                <unsure/>
              egiones cœli, ita ea fuerint diſpoſita, tunc ctiam animaduertendum eſt, quibus
                <lb/>
              rationibus priuatis ædiſicijs propria loca patribus familiarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16299" xml:space="preserve">quemadmodum com-
                <lb/>
              munia cum extraneis ædificari debeant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16300" xml:space="preserve">Nanque ex his, quæ propria ſunt, in ea non eſt
                <lb/>
              poteſtas omnibus introeundi, niſi inuitatis, quemadmodum ſunt cubicula, triclinia,bal-
                <lb/>
              nea, cæteraq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16301" xml:space="preserve">, quæ eaſdem habent uſus rationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16302" xml:space="preserve">communia autem ſunt, quibus etiam inuocati ſuo
                <lb/>
              iure de populo poſſunt uenire, ideſt ueſtibula, caua ædium, periſtylia, quæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s16303" xml:space="preserve">eundem habere poſſunt
                <lb/>
              uſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16304" xml:space="preserve">Igitur his qui communi ſunt fortuna, non nece ſſaria magnifica ueſtibula,nec tablina, neque
                <lb/>
              atria, quod hi alijs officia præſtant ambiundo,quæ ab alijs ambiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16305" xml:space="preserve">Quiautem fructibus ruſti-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-05" xlink:href="note-514.01.254-05a" xml:space="preserve">50</note>
              cis ſeruiunt, in eorum ueſtibulis ſtabula, tabernæ, in ædibus cryptæ, horrea, apothecæ, cæteraq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16306" xml:space="preserve">, quæ
                <lb/>
              ad fructas ſeruandos magis, quàm ad elegantiæ decorem poſſunt eſſe, ita ſunt facienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s16307" xml:space="preserve">Item fœne-
                <lb/>
              ratoribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16308" xml:space="preserve">publicanis, commodiora & </s>
              <s xml:id="echoid-s16309" xml:space="preserve">ſpecioſiora, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16310" xml:space="preserve">ab inſidijs tuta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16311" xml:space="preserve">Forenſibus autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16312" xml:space="preserve">diſertis
                <lb/>
              elegantiora, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16313" xml:space="preserve">ſpatioſiora ad conuentus excipiendos. </s>
              <s xml:id="echoid-s16314" xml:space="preserve">Nobilibus uerò, qui honores, magiſtratusq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16315" xml:space="preserve">gerendo præſtare debent officia ciuibus, facienda ſunt ueſtibula regalia, alta atria, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16316" xml:space="preserve">periſtylia am-
                <lb/>
              pliſsima, ſyluæ, ambulationesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16317" xml:space="preserve">laxiores ad decorem maieſtatis perfectæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16318" xml:space="preserve">Præterea bibliothecas,pi-
                <lb/>
              nacothecas, baſilicas, non diſsimili modo,quàm publicorum operum magnificentia comparatas,quod
                <lb/>
              eorum in domibus ſæpius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16319" xml:space="preserve">publica conſilia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16320" xml:space="preserve">priuata iudicia conficiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16321" xml:space="preserve">Ergo ſi his rationi-
                <lb/>
              bus ad ſingulorum generum perſonas, uti in libro primo de decore eſt ſcriptum, ita diſpoſita erunt
                <lb/>
              ædificia, non erit quod reprehendatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16322" xml:space="preserve">Habebunt enim ad omnes res commodas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16323" xml:space="preserve">emendatas ex-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-06" xlink:href="note-514.01.254-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>