Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
151 119
152 120
153 121
154 122
155 123
156 124
157 125
158 126
159 127
160 128
161 129
162 130
163 131
164 132
165 133
166 134
167 135
168 136
169 137
170 138
171 139
172 140
173 141
174 142
175 143
176 144
177 145
178 146
179 147
180 148
< >
page |< < (222) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div574" type="section" level="2" n="99">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16243" xml:space="preserve">
                <pb o="222" file="514.01.254" n="254" rhead="LIBER"/>
              ne de ſymmetrijs detrahendum,aut adijciendum monet Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16244" xml:space="preserve">quemadmodum ſuperius alibi in multis operi-
                <lb/>
              busfaciendumeſſe docuit.</s>
              <s xml:id="echoid-s16245" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div577" type="section" level="2" n="100">
            <head xml:id="echoid-head107" style="it" xml:space="preserve">Ad quas cœli regiones quæ ædificiorum gener a ſpectare debeant,
              <lb/>
            ut uſui, & ſalubritati ſint idonea. Cap. VII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16246" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">NVnc</emph>
              explicabimus quibus proprietatibus genera ædificiorum ad uſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16247" xml:space="preserve">cœli regiones
                <lb/>
              debeant ſpectare. </s>
              <s xml:id="echoid-s16248" xml:space="preserve">Hyberna triclinia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16249" xml:space="preserve">balnearia occidentem hybernum ſpectent, ideo
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-01" xlink:href="note-514.01.254-01a" xml:space="preserve">10</note>
              quod ueſpertino lumine opus eſt uti: </s>
              <s xml:id="echoid-s16250" xml:space="preserve">præterea quod etiam Sol occidens aduerſum ha-
                <lb/>
              bens ſplendorem, calorem remittens, efficit ueſpertino tempore regionem tepidiorem.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16251" xml:space="preserve">Cubicula, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16252" xml:space="preserve">bibliothecæ ad orientem ſpectare debent, uſus enim matutinum poſtulat lumen. </s>
              <s xml:id="echoid-s16253" xml:space="preserve">Item
                <lb/>
              in biblio thecis libri non putreſcent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16254" xml:space="preserve">Nam in his, quæ ad meridiem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16255" xml:space="preserve">occidentem ſpectant, a tineis
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16256" xml:space="preserve">humore uitiantur, quod uenti humidi aduenientes procreant eas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16257" xml:space="preserve">alunt, infundentesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16258" xml:space="preserve">humidos
                <lb/>
              ſpiritus, pallore uolumina corrumpunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16259" xml:space="preserve">Triclinia uerna,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16260" xml:space="preserve">autumnalia ad orientem: </s>
              <s xml:id="echoid-s16261" xml:space="preserve">cum enim præ-
                <lb/>
              tenta luminibus aduerſus Solis impetus progrediens ad occidentem, efficit ea temperata adid tem-
                <lb/>
              pus,quo opus ſolitum eſt uti. </s>
              <s xml:id="echoid-s16262" xml:space="preserve">Aeſtiua ad ſeptentrionem, quod ea regio (non ut reliquæ, quæ per
                <lb/>
              ſolſtitium propter calorem efficiuntur æſtuoſæ) eo quod eſt auerſa a Solis curſu, ſemper refrigerata,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16263" xml:space="preserve">ſalubritatem,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16264" xml:space="preserve">uoluptatem in uſu præſtat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16265" xml:space="preserve">Non minus pinacothecæ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16266" xml:space="preserve">plumariorum textrinæ,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-02" xlink:href="note-514.01.254-02a" xml:space="preserve">20</note>
              pictorumq́ officinæ, uti colores eorum in opere, propter conſtantiam luminis, immutata perma-
                <lb/>
              neant qualitate.</s>
              <s xml:id="echoid-s16267" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16268" xml:space="preserve">Maxime reſpiciebant antiqui ad decorum, de quo nos primo uolumine plura. </s>
              <s xml:id="echoid-s16269" xml:space="preserve">ſimiliter & </s>
              <s xml:id="echoid-s16270" xml:space="preserve">diſtributionis cu-
                <lb/>
              ram habebant, ut rerum uſui inſeruirent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16271" xml:space="preserve">hinc Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16272" xml:space="preserve">hoc capite deijs agit, quæ aduſum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16273" xml:space="preserve">commodum perti-
                <lb/>
              nent, ſequenti uerò reſpiciens ad perſonarum dignitatem, ea,quæ decent, abſoluet. </s>
              <s xml:id="echoid-s16274" xml:space="preserve">Quanquam uerò non omnia,
                <lb/>
              quæ ad uſum parari poſſunt Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16275" xml:space="preserve">proſequitur, tantum tamen luminis affert, ut poſſimus ingenio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16276" xml:space="preserve">acumi-
                <lb/>
              ne prouidere quæ ad uſum reliquarum rerum erunt neceſſaria. </s>
              <s xml:id="echoid-s16277" xml:space="preserve">Docet igitur ad quas cœli regiones, quæq́ ædi-
                <lb/>
              ficiorum partes ſpectare debeant, ut uſui, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16278" xml:space="preserve">ſalubritati ſint aptæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16279" xml:space="preserve">Cœnaculorum alia æſtiua, alia byberna, alia
                <lb/>
              mediaſtina, Aeſtiua aquam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16280" xml:space="preserve">uiridia poſcunt hortorum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16281" xml:space="preserve">Hyberna teporem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16282" xml:space="preserve">focum, in utriſque amplitu-
                <lb/>
              do, hilaritas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16283" xml:space="preserve">lautities. </s>
              <s xml:id="echoid-s16284" xml:space="preserve">Lautiſſimum eſt cœnacula non eadem habere æſtate, atque bruma; </s>
              <s xml:id="echoid-s16285" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16286" xml:space="preserve">iuxta Lu-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-03" xlink:href="note-514.01.254-03a" xml:space="preserve">30</note>
              cullum, non oportet ingenuum hominem deteriorem in ſorte eſſe, quàm grues, atque hirundines. </s>
              <s xml:id="echoid-s16287" xml:space="preserve">Mediaſtina
                <lb/>
              cœnacula ſunt, in quibus autumno, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16288" xml:space="preserve">uere cœnamus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16289" xml:space="preserve">hæc ad orientem debent ſpectare .</s>
              <s xml:id="echoid-s16290" xml:space="preserve">pictores æqualitatem
                <lb/>
              luminis deſiderant, item & </s>
              <s xml:id="echoid-s16291" xml:space="preserve">qui acu pingunt, ſiue ſimp liciter, ſiue tomento confarciant, ut ijſunt,quos recama-
                <lb/>
              tores, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16292" xml:space="preserve">imbotitores nominamus, quos latini plumarios uocant; </s>
              <s xml:id="echoid-s16293" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16294" xml:space="preserve">ij, qui in Flandria mantilia texunt, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16295" xml:space="preserve">
                <lb/>
              aulæa, quos Arazos dicunt, deſiderant enim æqualitatem luminis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16296" xml:space="preserve">conſtantiam, ut uerè, quod uerum est,
                <lb/>
              imitentur, quare eorum officinæ, uel textrinæ ad ſeptentrionem uergere debent.</s>
              <s xml:id="echoid-s16297" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div580" type="section" level="2" n="101">
            <note position="left" xml:space="preserve">40</note>
            <head xml:id="echoid-head108" style="it" xml:space="preserve">De priuatorum, & communium ædificiorum proprijs lociset ge-
              <lb/>
            neribus, ad quaſcunque perſonarum qualitates con-
              <lb/>
            uenientibus. Cap. VIII.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16298" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">CVm</emph>
              ad r
                <unsure/>
              egiones cœli, ita ea fuerint diſpoſita, tunc ctiam animaduertendum eſt, quibus
                <lb/>
              rationibus priuatis ædiſicijs propria loca patribus familiarum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16299" xml:space="preserve">quemadmodum com-
                <lb/>
              munia cum extraneis ædificari debeant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16300" xml:space="preserve">Nanque ex his, quæ propria ſunt, in ea non eſt
                <lb/>
              poteſtas omnibus introeundi, niſi inuitatis, quemadmodum ſunt cubicula, triclinia,bal-
                <lb/>
              nea, cæteraq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16301" xml:space="preserve">, quæ eaſdem habent uſus rationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16302" xml:space="preserve">communia autem ſunt, quibus etiam inuocati ſuo
                <lb/>
              iure de populo poſſunt uenire, ideſt ueſtibula, caua ædium, periſtylia, quæq; </s>
              <s xml:id="echoid-s16303" xml:space="preserve">eundem habere poſſunt
                <lb/>
              uſum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16304" xml:space="preserve">Igitur his qui communi ſunt fortuna, non nece ſſaria magnifica ueſtibula,nec tablina, neque
                <lb/>
              atria, quod hi alijs officia præſtant ambiundo,quæ ab alijs ambiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16305" xml:space="preserve">Quiautem fructibus ruſti-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-05" xlink:href="note-514.01.254-05a" xml:space="preserve">50</note>
              cis ſeruiunt, in eorum ueſtibulis ſtabula, tabernæ, in ædibus cryptæ, horrea, apothecæ, cæteraq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16306" xml:space="preserve">, quæ
                <lb/>
              ad fructas ſeruandos magis, quàm ad elegantiæ decorem poſſunt eſſe, ita ſunt facienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s16307" xml:space="preserve">Item fœne-
                <lb/>
              ratoribus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16308" xml:space="preserve">publicanis, commodiora & </s>
              <s xml:id="echoid-s16309" xml:space="preserve">ſpecioſiora, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16310" xml:space="preserve">ab inſidijs tuta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16311" xml:space="preserve">Forenſibus autem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16312" xml:space="preserve">diſertis
                <lb/>
              elegantiora, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16313" xml:space="preserve">ſpatioſiora ad conuentus excipiendos. </s>
              <s xml:id="echoid-s16314" xml:space="preserve">Nobilibus uerò, qui honores, magiſtratusq́;
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16315" xml:space="preserve">gerendo præſtare debent officia ciuibus, facienda ſunt ueſtibula regalia, alta atria, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16316" xml:space="preserve">periſtylia am-
                <lb/>
              pliſsima, ſyluæ, ambulationesq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16317" xml:space="preserve">laxiores ad decorem maieſtatis perfectæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16318" xml:space="preserve">Præterea bibliothecas,pi-
                <lb/>
              nacothecas, baſilicas, non diſsimili modo,quàm publicorum operum magnificentia comparatas,quod
                <lb/>
              eorum in domibus ſæpius, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16319" xml:space="preserve">publica conſilia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16320" xml:space="preserve">priuata iudicia conficiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16321" xml:space="preserve">Ergo ſi his rationi-
                <lb/>
              bus ad ſingulorum generum perſonas, uti in libro primo de decore eſt ſcriptum, ita diſpoſita erunt
                <lb/>
              ædificia, non erit quod reprehendatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16322" xml:space="preserve">Habebunt enim ad omnes res commodas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16323" xml:space="preserve">emendatas ex-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.254-06" xlink:href="note-514.01.254-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>