Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[51] P. Corona.o. Aſtragalus lesbi.C. cymatium Doricum.N. Hy-perthyrum.K. cymatium.F. Aſtragalus.IONICDORICCORINTH D P A O O C N P e C k H F R S L V K S T I
[52] Tuſcanici capituli partes.E. Abacus.F. Echinus.G. Annulus.H I K L. Hypotrachelium cum Apophygi.f a q. ſpatia centrorum.A B C. partes ſpiræ quibus in ueſtigio pariter A B C. reſpondet.A. Apopbygis.B. Torus.C. Plinthus. M E F q G H I k L h d C b a e D A a B C C B A A B C
[Figure 53]
[54] TVSCAN AE AEDIS COMPOSIT AE DISPOSITIO.
[Figure 55]
[56] a 4 3 2 1 o
[57] b 3 d e 2 1 f c a
[58] Ichnographia, orthographia, & ſchiographia œdis peripterœ.
[59] FRABES COMPACTILES.
[60] Figura apponenda erat in fine primi capitis huius libri.e c g a d b h h f
[61] FORI DESCRIPTIO.Z. euria.C. Platea ante carceres.D. platea ante ærarium.G. Eaſilica. G D B C
[62] SCIOGRATHI@B
[63] @SILIC AE
[64] ICHNOGRAPHIABASILIC AE
[65] Lateris Laſilicæ orthographia, cuius ſignum A, cum ſigno B præcedentis diagrammatis coniungendum.A
[66] Veſtigium Baſilicæ A. ædisAuguſtæ B. pronaum C.Tribunal D. Baſilicæ pa-ries E, F, G, H. Aedisparies I, K L, M. pa-rastatæ poſt columnas N. I K D 15 @ ped 46 B L M C E H * n n n pedes 60 *@20 * * * pedes cxx * F G
[67] In orthog ra-phia uero columnæ I, paraſta-tæ 20, pedum,2. prima porti-cus contignatio3. ſuperiores paraſtatæ 18. pe-dum 4. trabescantherium ſu-stinentes tectiporticus, quæ eſtinferior teſtudini5. columnæ e-rant Corinthiæ,trabes ex tribustignis bipedali-bus compactæ e-piſtylij loco poſi-tæ 6, pilæ tri-bus pedibus al-tæ, quaternisquoquo uerſuslatæ loco Zophori 7, aliæ tra-bes euerganeæcoronicis loco æ-diſicium præcin-gentes 8, pa-ries porticus circa baſilicam 9,pluteum primæporticus conti-gnationis 10.Lumina, o, tectaconſpiciuntur. 1 0 1 10 0 8 7 6 1 4 2 5 3
[68] HARMONICVM.dieſisdieſisditonus.
[69] CHROMATICVM.bemiton.bemiton.trihemit.
[70] DIATONICVM.hemiton.tonustonus.
[71] EXEMPLVM MONOCHORDI.VniſonumTonusSemitoniumDitonusSemiditonusTuo no
[72] Harmoni cum 92 1 {1/4} 1 {1/23} 1 {1/45} 69 15 8 216 345 360 368
[73] chrona molle 70 1 {I/15} 1 {r/14} 1 {I/27} 42 18 10 210 252 270 280
[74] Chromat non languid. 22 1 {r/6} 1 {I/11} 1 {I/21} II 7 4 66 77 84 88
[75] Diatonic nolle 21 1 {r/7} 1 {I/9} 1 {r/20} 9 8 4 63 72 80 84
[76] Molle inten tum 56 1 {I/8} 1 {I/7} 1 {I/27} 21 27 8 168 189 216 224
[77] Aquale 3 1 {I/9} 1 {I/10} 1 {I/11} 1 1 1 9 10 11 12
[78] Sintonu 24 1 {I/9} 1 {I/8} 1 {I/15} 8 10 6 72 80 90 96
[79] Diatonihem 64 {I/8} 1 {r/8} 24 27 13 192 216 243 286
[80] Hæc iam nota ſunt ex prædictis, & ex ſequenti figuratione.DiateſſaronquartaſeſquitertiaDiapentequintaſeſquialtera.Semitonium cum diapente.Sexta minorTonus cum diapenteSexta maior.Semiditonus cum diapenteSeptima minor.Diapaſonoctauadiſdiapaſon.diapaſon con diapentediapaſondiapentediateſſaron 18 16 12 8 6
< >
page |< < (223) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div580" type="section" level="2" n="101">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16323" xml:space="preserve">
                <pb o="223" file="514.01.255" n="255" rhead="SEXTVS."/>
              plicationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16324" xml:space="preserve">Earum autem rerum non ſolum erunt in urbe ædificiorum rationes, ſed etiam ruri, præ-
                <lb/>
              terquam quod in urbe atria proxima ianuis ſolent eſſe;</s>
              <s xml:id="echoid-s16325" xml:space="preserve">ruri uerò pſeudourbanis ſtatim periſ
                <unsure/>
              tylia, de-
                <lb/>
              inde tunc atria habentia circum porticus pauimentatas, ſpectantes ad palæſtras,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16326" xml:space="preserve">ambulationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16327" xml:space="preserve">Quo
                <lb/>
              ad potui urbanas rationes ædificiorum ſummatim præſcripſi, ut propoſui.</s>
              <s xml:id="echoid-s16328" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16329" xml:space="preserve">Expedit a ea parte, quæ ad diſtributionem pertinebat, iam ad decorem uenit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16330" xml:space="preserve">Decor autem est ratio
                <lb/>
              perſonarum qualitatibus conueniens. </s>
              <s xml:id="echoid-s16331" xml:space="preserve">Facta igitur perſonarum diſtinctione unicuique iuxta gradum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16332" xml:space="preserve">con-
                <lb/>
              ditionempropriam, ædificia ſunt facienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s16333" xml:space="preserve">Alia igitur diſpoſitio reguli,alia nobilis, alia popularis domus
                <lb/>
              erit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16334" xml:space="preserve">partes quoque ædium ſiue propriæ, ſiue communes perſonarum qualitatem reſpicere debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16335" xml:space="preserve">Solebant
                <lb/>
              antiquitus qui ſplendidè ædificabant, ante fores uacuum locum relinquere, qui locus pars domus non erat,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-01" xlink:href="note-514.01.255-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ſed ad domum ducebat, in quo clientes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16336" xml:space="preserve">qui ſalutaturi dominos accedebant, expectare ſolebant, donec admit-
                <lb/>
              terentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16337" xml:space="preserve">itadicipoterat eos neque in domo, neque extra domum eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s16338" xml:space="preserve">Locus is ueſtibulum nominabatur,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16339" xml:space="preserve">maximæ dignitatis erit, ſpatioſus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16340" xml:space="preserve">columnationibus ornatus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16341" xml:space="preserve">Eius decor uia erat, uſus, poſſe commodè
                <lb/>
              expectare: </s>
              <s xml:id="echoid-s16342" xml:space="preserve">uoluptas, quoniam ibi iuuenes dominos expectantes pila ludebant, uarijsq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16343" xml:space="preserve">ſe ludis exercebant.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16344" xml:space="preserve">Erant ianuæ primæ communes,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16345" xml:space="preserve">forte hæc una erat ampla, ornata,in medio poſita, dein priuatæ, ideſt ad res
                <lb/>
              intromittendas, inde erat ſecreta ianua, ut nullo uidente, cum uellet, poſſet exire dominus, unde Horatius. </s>
              <s xml:id="echoid-s16346" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Atria ſeruantem postico falle clientem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16347" xml:space="preserve">poſt ueſtibulum aditus, atrium, tablinum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16348" xml:space="preserve">periſtylium ordine di-
                <lb/>
              ſpoſitum erat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16349" xml:space="preserve">Scalæſecundum dignitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16350" xml:space="preserve">formam amplæ, commodæ, luminoſæ, in magnos oecos du-
                <lb/>
              cebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16351" xml:space="preserve">unde mare, uiridia, hortiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16352" xml:space="preserve">proſpiciebantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16353" xml:space="preserve">ſub his bibliothecæ, exedræ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16354" xml:space="preserve">porticus amplæ collo-
                <lb/>
              cabantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16355" xml:space="preserve">Cætera proprijs partibus, propria ratione fabricata, uſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16356" xml:space="preserve">commoditatem cum magnificentia,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16357" xml:space="preserve">ornatu coniungebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16358" xml:space="preserve">Alia autem alios decent ædificia, quod aliqui alijs officia præſtant ambiundo, quæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-02" xlink:href="note-514.01.255-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ab alijs ambiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16359" xml:space="preserve">Vnde Philander. </s>
              <s xml:id="echoid-s16360" xml:space="preserve">Romæ uti erat interpræcipuos honores ſalutari, ita in maximis offi-
                <lb/>
              cijs ſalutare, eratq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16361" xml:space="preserve">utraque res plauſibilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16362" xml:space="preserve">popularis, plurimumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16363" xml:space="preserve">ad gratiam captandam ualens. </s>
              <s xml:id="echoid-s16364" xml:space="preserve">Medio-
                <lb/>
              cris fortunæ homines, quæ ab humilioribus officia expectant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16365" xml:space="preserve">maioribus præſtant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16366" xml:space="preserve">In ædibus cryptæ,ideſt
                <lb/>
              foſſæ testudinatæ ſubterraneæ, aut concaua loca, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16367" xml:space="preserve">ſcrobes ubitriticum ſeruatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16368" xml:space="preserve">Apothecæ, ideſt cellæ ui-
                <lb/>
              nariæ, cantinas noſtri uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16369" xml:space="preserve">Ruriuerò pſeudourbanis ſtatim periſtylia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16370" xml:space="preserve">Villa, id est domus ruralis in tres
                <lb/>
              diuiditur partes, urbanam, rusticam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16371" xml:space="preserve">fructuariam. </s>
              <s xml:id="echoid-s16372" xml:space="preserve">Vrbanam Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s16373" xml:space="preserve">quod vrbis domum ementiretur pſeu-
                <lb/>
              dourbanam appellat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16374" xml:space="preserve">ea eſt villæ pars, quam ſibi pater familias reſeruat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16375" xml:space="preserve">Ruſtica pars uilliciest,familiæ.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16376" xml:space="preserve">ibi ſunt bubilia, equilia, ouilia, caprilia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16377" xml:space="preserve">omne denique ruſticum inſtrumentum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16378" xml:space="preserve">Fructuaria pars continet
                <lb/>
              cellam oleariam, torcularia, cellam uinariam, defrutoriam, fænilia, paleariaq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16379" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16380" xml:space="preserve">apothecas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16381" xml:space="preserve">horrea. </s>
              <s xml:id="echoid-s16382" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s16383" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s16384" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">I</emph>
              . </s>
              <s xml:id="echoid-s16385" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s16386" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s16387" xml:space="preserve">cum de decore loquitur, utitur his verbis {beatis,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16388" xml:space="preserve">delicatis.</s>
              <s xml:id="echoid-s16389" xml:space="preserve">} pro quibus hoc
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-03" xlink:href="note-514.01.255-03a" xml:space="preserve">30</note>
              loco utitur his {forenſibus autem & </s>
              <s xml:id="echoid-s16390" xml:space="preserve">diſertis.</s>
              <s xml:id="echoid-s16391" xml:space="preserve">} Similiter ibi quospotentes appellat, hic nobiles dicit,qui ho-
                <lb/>
              nores, magistratusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16392" xml:space="preserve">gerendo præſtare debent officia ciuibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16393" xml:space="preserve">Eum uerò qui uectigal populi Rom.</s>
              <s xml:id="echoid-s16394" xml:space="preserve">conductũ
                <lb/>
              habet, publcanum appellamus, nam publici appellatio in compluribus cauſis ad populum Rom. </s>
              <s xml:id="echoid-s16395" xml:space="preserve">reſpicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16396" xml:space="preserve">ciui-
                <lb/>
              tates enim loco priuatorum habentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16397" xml:space="preserve">ut ait Cai.</s>
              <s xml:id="echoid-s16398" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s16399" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s16400" xml:space="preserve">adedictum.</s>
              <s xml:id="echoid-s16401" xml:space="preserve">L. </s>
              <s xml:id="echoid-s16402" xml:space="preserve">16.</s>
              <s xml:id="echoid-s16403" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div583" type="section" level="2" n="102">
            <head xml:id="echoid-head109" style="it" xml:space="preserve">De ruſticorum ædificiorum rationibus, & multarum partium
              <lb/>
            eorum deſcriptionibus, atque uſibus. Cap. IX.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16404" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">NVnc</emph>
              ruſticarum expeditionum, ut ſint ad uſum commodæ, quibusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16405" xml:space="preserve">rationibus collo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-04" xlink:href="note-514.01.255-04a" xml:space="preserve">40</note>
              care oporteat eas, dicam.</s>
              <s xml:id="echoid-s16406" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16407" xml:space="preserve">Sunt quidam modi loquendi apud Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16408" xml:space="preserve">in quibus niſi aliquid ſub intelligatur,aut deeſſe quip-
                <lb/>
              piam uidetur,aut ſolœciſmus inest, quemadmodum & </s>
              <s xml:id="echoid-s16409" xml:space="preserve">ſuperiori capite dixit {præterea biblio-
                <lb/>
              thecas, pmachothecas, baſilicas non diſſimili modo, quàm publicorum operum magnificentia comparatas.</s>
              <s xml:id="echoid-s16410" xml:space="preserve">}
                <lb/>
              nam caſus ille accuſandi a quo uerbo depen deat, non uidetur,forte aliquid ſubintelligendum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s16411" xml:space="preserve">Eademra-
                <lb/>
              tione hoc loco; </s>
              <s xml:id="echoid-s16412" xml:space="preserve">in quo figura utitur, ea, quæ ad perſpicuitatem pertinet,qua de dictis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16413" xml:space="preserve">de dicendis mone-
                <lb/>
              mur, quæ ſimpliroſis nominatur, unde & </s>
              <s xml:id="echoid-s16414" xml:space="preserve">uerba iſta melius cum ſuperiori capite ſunt coniungenda, ut ſubin-
                <lb/>
              telligatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16415" xml:space="preserve">Nunc rusticarum domuum, uel ædium rationes dicam, ut ſint ad uſum commodæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16416" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16417" xml:space="preserve">initium ca-
                <lb/>
              pitis ſit, ut rectè ait Philander.</s>
              <s xml:id="echoid-s16418" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16419" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Primvm</emph>
              de ſalubritatibus, uti in primo uolumine de mœnibus collocandis ſcriptum eſt, regio-
                <lb/>
              nesaſpiciantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16420" xml:space="preserve">ita uillæ collocentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16421" xml:space="preserve">Magnitudines earum ad modum agri copiasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16422" xml:space="preserve">fructuum
                <lb/>
              comparentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16423" xml:space="preserve">Chortès, magnitudinesq́ earum ad pecorum numerum, atque quot iuga boum opus
                <lb/>
              fuerit ibi uerſari, ita finiantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16424" xml:space="preserve">In chorte culina quàm calidiſsimo loco deſignentur, coniuncta autem
                <lb/>
              habeat bubilia,quorum pręſepia ad focum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16425" xml:space="preserve">orientis cœli regionem ſpectent,ideo quod boueslu-
                <lb/>
              men &</s>
              <s xml:id="echoid-s16426" xml:space="preserve">ignem ſpectando, horridi non fiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16427" xml:space="preserve">Item agricolæ regionum imperiti,non putant oporte-
                <lb/>
              realiam regionem cœli boues ſpectare, niſi ortum Solis. </s>
              <s xml:id="echoid-s16428" xml:space="preserve">Bubilium autem debent eſſe latitudines,nec
                <lb/>
              minores pedum denum, nec maiores quindenum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16429" xml:space="preserve">Longitudo uti ſingula iuga, ne minus occupent
                <lb/>
              pedes ſeptenos. </s>
              <s xml:id="echoid-s16430" xml:space="preserve">Balnearia item coniuncta ſint culinæ,ita enim lauationis ruſticæ miniſtratio non erit
                <lb/>
              longe. </s>
              <s xml:id="echoid-s16431" xml:space="preserve">Torcular item proximum ſit culinæ,ita enim ad olearios fructus commoda erit miniſtratio,
                <lb/>
              habeatq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16432" xml:space="preserve">coniunctam uinariam cellam, habentem ad ſeptentrionem lumina feneſtrarum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16433" xml:space="preserve">Cum enim
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-06" xlink:href="note-514.01.255-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>