Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Table of figures

< >
[91] A. Templum diui Marci.B. Turris diui Marci.C. Duæ columne.D. Forum diui ’Marci.E. D. Geminianus.F. D. Moyſes.G. D. Baſſus.H. D. Theodorus.I. D. Zacharias.K. D. Ioan. embracora.L. D. Martinus.M. D. Dominicus.N. D. Antonius.O. D. Petrus.P. D. Daniel.Q. D. Donatus.R. Dogana.S. Nauale.T. D. Cœleſtis.V. D. Franciſcus.X. D. Io. & Paulus.Y. D. Laurentius.Z. D. Seuerus.a. D. Marina.b. D. Cantianus.c. D. Apoſtoli.d. Crucigeri.e. D. Sophia.f. D. Maria ab hortis.g. D. Iob.h. S. Crux.i. D. Margarita.k. Magna domus Franciſcanorum.l. D. Paulus.m. D. Auguſtinus.n. D. Agatha.o. D. Maria mater domini.p. D. Caßiani.q. D. Matthia.r. D. Iacobus in riuo alto.ΔΔΔ. Magnus canalis.ſ. Forum riui alti.t. Pons riui alti.@. D. Maria Iubanica.x. D. Stephanus.y. Templum charitatis.Z. D. Gregorius. TRAMONTANAPONENTELEVANTE
[92] B G F M A H I N E C D
[93] A. tetrastylon cauum ædium.F. cellæ F A FF A F
[94] B. Tuſcanicum cauum ædium.E. cellæ.D. interpenſiua. E B E
[95] D D E B E
[96] C. diſpluuiatum.G. cellæ. G C G
[97] G C G
[98] D. cauædium teſtudinatum.M. cellæ.P. lumen. M D MM D P M
[99] O. cauum ædium.P. alæ.Q. uiridaria.T. ueſtibulum.Z. baſilica.r. tablinum. Z Y Q Q O Q Q T
[Figure 100]
[Figure 101]
[102] FRONTE.
[103] A
[104] Græcorum ædes earumq́; partium diſpoſitiones.A. peristylium amplum.E. peristylium primum.C. aditus amplus.D. aditus ab uno ad aliudperiſtylium.E. proſtas ubi eraut duæ antæ.F. G. Antithalamus.H. I. gynæconitides.K. cu-bicuUmdiebria.L. S. oeci,& bibliotecæ,& ubi ſunt pictores.M. R. pinacotbecæ.N. cyzicena triclinia.O. porticus ad ſeptentrionem.P. cellæ hostiariæ.Q. oeci quadrati.T. V. porticus ad triclinia cizcena.X. hypæthra loca.r. oeci magni ubi matres familiarũ cum lanificijs habent ſeſſiones.Z. hoſpitalia.1. thirorium.2. Equilia.3. cubicula.4. meſaulæ & andronæ.5. triclinia quo-tidiana.6. posthalamus.7. thalamus.8. porticus Rhodiaca altior. T QVNMRN8SALKICHXYYFEG76B543O32P21
[105] Pauimentorum genera.Filandri.Anticum.
[106] c d f b c 8
[107] CHOROBATES.2 I 3 2
[108] d 10 10 a d 50 50 50 c 50 ba s d s 7 {1/14} 25 s b ce 8 8 10 84 f hm 5 43 3 4 4 3 3 4 4 5 5 5 53 5 4
[109] Figura ex meſolabio Architæ ad inueniendas medias.c t @ @ q p o n m l k l h g f p e o ξ v M @ k I o h j ε δ r B d s R q P o N M L K I H G F E L x c 6 N ς ε ξ γ B a
[110] Veſtigium meſolabij Architæ.
[111] Orthographia meſolabij Architæ.
[112] Demonſtratio Eratoſtbenis. a g t cb f b d
[113] Instrumentum Eratoſthenis. m a x g n b c n i o l v q p b e f k d
[114] Vſ{us} demonſtratio Eratoſtbenis cum inſtrumento. a h n ek l i o d b 8 m c 4
[115] Inſtrumentum Platonis. f i n o m
[116] cubus. 8 8 64 8 8 8 8 512 8s e
[117] Demonstratio Archita. p l k b o i m b e d af
[118] Demonctration Platonis. d e b c g
[119] Demostratio ter tiæ proprietatis, & aſſumptionis Nicomedis.instrumentum Nicomedis. f h d g b s n m k a
[120] Duplicatio cubi. e a b c d f g
< >
page |< < (223) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div580" type="section" level="2" n="101">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16323" xml:space="preserve">
                <pb o="223" file="514.01.255" n="255" rhead="SEXTVS."/>
              plicationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16324" xml:space="preserve">Earum autem rerum non ſolum erunt in urbe ædificiorum rationes, ſed etiam ruri, præ-
                <lb/>
              terquam quod in urbe atria proxima ianuis ſolent eſſe;</s>
              <s xml:id="echoid-s16325" xml:space="preserve">ruri uerò pſeudourbanis ſtatim periſ
                <unsure/>
              tylia, de-
                <lb/>
              inde tunc atria habentia circum porticus pauimentatas, ſpectantes ad palæſtras,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16326" xml:space="preserve">ambulationes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16327" xml:space="preserve">Quo
                <lb/>
              ad potui urbanas rationes ædificiorum ſummatim præſcripſi, ut propoſui.</s>
              <s xml:id="echoid-s16328" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16329" xml:space="preserve">Expedit a ea parte, quæ ad diſtributionem pertinebat, iam ad decorem uenit Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16330" xml:space="preserve">Decor autem est ratio
                <lb/>
              perſonarum qualitatibus conueniens. </s>
              <s xml:id="echoid-s16331" xml:space="preserve">Facta igitur perſonarum diſtinctione unicuique iuxta gradum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16332" xml:space="preserve">con-
                <lb/>
              ditionempropriam, ædificia ſunt facienda. </s>
              <s xml:id="echoid-s16333" xml:space="preserve">Alia igitur diſpoſitio reguli,alia nobilis, alia popularis domus
                <lb/>
              erit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16334" xml:space="preserve">partes quoque ædium ſiue propriæ, ſiue communes perſonarum qualitatem reſpicere debent. </s>
              <s xml:id="echoid-s16335" xml:space="preserve">Solebant
                <lb/>
              antiquitus qui ſplendidè ædificabant, ante fores uacuum locum relinquere, qui locus pars domus non erat,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-01" xlink:href="note-514.01.255-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ſed ad domum ducebat, in quo clientes, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16336" xml:space="preserve">qui ſalutaturi dominos accedebant, expectare ſolebant, donec admit-
                <lb/>
              terentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16337" xml:space="preserve">itadicipoterat eos neque in domo, neque extra domum eſſe. </s>
              <s xml:id="echoid-s16338" xml:space="preserve">Locus is ueſtibulum nominabatur,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16339" xml:space="preserve">maximæ dignitatis erit, ſpatioſus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16340" xml:space="preserve">columnationibus ornatus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16341" xml:space="preserve">Eius decor uia erat, uſus, poſſe commodè
                <lb/>
              expectare: </s>
              <s xml:id="echoid-s16342" xml:space="preserve">uoluptas, quoniam ibi iuuenes dominos expectantes pila ludebant, uarijsq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16343" xml:space="preserve">ſe ludis exercebant.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16344" xml:space="preserve">Erant ianuæ primæ communes,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16345" xml:space="preserve">forte hæc una erat ampla, ornata,in medio poſita, dein priuatæ, ideſt ad res
                <lb/>
              intromittendas, inde erat ſecreta ianua, ut nullo uidente, cum uellet, poſſet exire dominus, unde Horatius. </s>
              <s xml:id="echoid-s16346" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Atria ſeruantem postico falle clientem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16347" xml:space="preserve">poſt ueſtibulum aditus, atrium, tablinum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16348" xml:space="preserve">periſtylium ordine di-
                <lb/>
              ſpoſitum erat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16349" xml:space="preserve">Scalæſecundum dignitatem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16350" xml:space="preserve">formam amplæ, commodæ, luminoſæ, in magnos oecos du-
                <lb/>
              cebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16351" xml:space="preserve">unde mare, uiridia, hortiq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16352" xml:space="preserve">proſpiciebantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16353" xml:space="preserve">ſub his bibliothecæ, exedræ, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16354" xml:space="preserve">porticus amplæ collo-
                <lb/>
              cabantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16355" xml:space="preserve">Cætera proprijs partibus, propria ratione fabricata, uſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16356" xml:space="preserve">commoditatem cum magnificentia,
                <lb/>
              & </s>
              <s xml:id="echoid-s16357" xml:space="preserve">ornatu coniungebant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16358" xml:space="preserve">Alia autem alios decent ædificia, quod aliqui alijs officia præſtant ambiundo, quæ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-02" xlink:href="note-514.01.255-02a" xml:space="preserve">20</note>
              ab alijs ambiuntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16359" xml:space="preserve">Vnde Philander. </s>
              <s xml:id="echoid-s16360" xml:space="preserve">Romæ uti erat interpræcipuos honores ſalutari, ita in maximis offi-
                <lb/>
              cijs ſalutare, eratq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16361" xml:space="preserve">utraque res plauſibilis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16362" xml:space="preserve">popularis, plurimumq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16363" xml:space="preserve">ad gratiam captandam ualens. </s>
              <s xml:id="echoid-s16364" xml:space="preserve">Medio-
                <lb/>
              cris fortunæ homines, quæ ab humilioribus officia expectant, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16365" xml:space="preserve">maioribus præſtant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16366" xml:space="preserve">In ædibus cryptæ,ideſt
                <lb/>
              foſſæ testudinatæ ſubterraneæ, aut concaua loca, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16367" xml:space="preserve">ſcrobes ubitriticum ſeruatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16368" xml:space="preserve">Apothecæ, ideſt cellæ ui-
                <lb/>
              nariæ, cantinas noſtri uocant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16369" xml:space="preserve">Ruriuerò pſeudourbanis ſtatim periſtylia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16370" xml:space="preserve">Villa, id est domus ruralis in tres
                <lb/>
              diuiditur partes, urbanam, rusticam, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16371" xml:space="preserve">fructuariam. </s>
              <s xml:id="echoid-s16372" xml:space="preserve">Vrbanam Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s16373" xml:space="preserve">quod vrbis domum ementiretur pſeu-
                <lb/>
              dourbanam appellat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16374" xml:space="preserve">ea eſt villæ pars, quam ſibi pater familias reſeruat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16375" xml:space="preserve">Ruſtica pars uilliciest,familiæ.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16376" xml:space="preserve">ibi ſunt bubilia, equilia, ouilia, caprilia. </s>
              <s xml:id="echoid-s16377" xml:space="preserve">omne denique ruſticum inſtrumentum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16378" xml:space="preserve">Fructuaria pars continet
                <lb/>
              cellam oleariam, torcularia, cellam uinariam, defrutoriam, fænilia, paleariaq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16379" xml:space="preserve">, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16380" xml:space="preserve">apothecas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16381" xml:space="preserve">horrea. </s>
              <s xml:id="echoid-s16382" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Vitr.</s>
              <s xml:id="echoid-s16383" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s16384" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">I</emph>
              . </s>
              <s xml:id="echoid-s16385" xml:space="preserve">cap. </s>
              <s xml:id="echoid-s16386" xml:space="preserve">2. </s>
              <s xml:id="echoid-s16387" xml:space="preserve">cum de decore loquitur, utitur his verbis {beatis,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16388" xml:space="preserve">delicatis.</s>
              <s xml:id="echoid-s16389" xml:space="preserve">} pro quibus hoc
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-03" xlink:href="note-514.01.255-03a" xml:space="preserve">30</note>
              loco utitur his {forenſibus autem & </s>
              <s xml:id="echoid-s16390" xml:space="preserve">diſertis.</s>
              <s xml:id="echoid-s16391" xml:space="preserve">} Similiter ibi quospotentes appellat, hic nobiles dicit,qui ho-
                <lb/>
              nores, magistratusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16392" xml:space="preserve">gerendo præſtare debent officia ciuibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16393" xml:space="preserve">Eum uerò qui uectigal populi Rom.</s>
              <s xml:id="echoid-s16394" xml:space="preserve">conductũ
                <lb/>
              habet, publcanum appellamus, nam publici appellatio in compluribus cauſis ad populum Rom. </s>
              <s xml:id="echoid-s16395" xml:space="preserve">reſpicit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16396" xml:space="preserve">ciui-
                <lb/>
              tates enim loco priuatorum habentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16397" xml:space="preserve">ut ait Cai.</s>
              <s xml:id="echoid-s16398" xml:space="preserve">lib. </s>
              <s xml:id="echoid-s16399" xml:space="preserve">3. </s>
              <s xml:id="echoid-s16400" xml:space="preserve">adedictum.</s>
              <s xml:id="echoid-s16401" xml:space="preserve">L. </s>
              <s xml:id="echoid-s16402" xml:space="preserve">16.</s>
              <s xml:id="echoid-s16403" xml:space="preserve"/>
            </p>
          </div>
          <div xml:id="echoid-div583" type="section" level="2" n="102">
            <head xml:id="echoid-head109" style="it" xml:space="preserve">De ruſticorum ædificiorum rationibus, & multarum partium
              <lb/>
            eorum deſcriptionibus, atque uſibus. Cap. IX.</head>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16404" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">NVnc</emph>
              ruſticarum expeditionum, ut ſint ad uſum commodæ, quibusq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16405" xml:space="preserve">rationibus collo-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-04" xlink:href="note-514.01.255-04a" xml:space="preserve">40</note>
              care oporteat eas, dicam.</s>
              <s xml:id="echoid-s16406" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16407" xml:space="preserve">Sunt quidam modi loquendi apud Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16408" xml:space="preserve">in quibus niſi aliquid ſub intelligatur,aut deeſſe quip-
                <lb/>
              piam uidetur,aut ſolœciſmus inest, quemadmodum & </s>
              <s xml:id="echoid-s16409" xml:space="preserve">ſuperiori capite dixit {præterea biblio-
                <lb/>
              thecas, pmachothecas, baſilicas non diſſimili modo, quàm publicorum operum magnificentia comparatas.</s>
              <s xml:id="echoid-s16410" xml:space="preserve">}
                <lb/>
              nam caſus ille accuſandi a quo uerbo depen deat, non uidetur,forte aliquid ſubintelligendum est. </s>
              <s xml:id="echoid-s16411" xml:space="preserve">Eademra-
                <lb/>
              tione hoc loco; </s>
              <s xml:id="echoid-s16412" xml:space="preserve">in quo figura utitur, ea, quæ ad perſpicuitatem pertinet,qua de dictis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16413" xml:space="preserve">de dicendis mone-
                <lb/>
              mur, quæ ſimpliroſis nominatur, unde & </s>
              <s xml:id="echoid-s16414" xml:space="preserve">uerba iſta melius cum ſuperiori capite ſunt coniungenda, ut ſubin-
                <lb/>
              telligatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16415" xml:space="preserve">Nunc rusticarum domuum, uel ædium rationes dicam, ut ſint ad uſum commodæ. </s>
              <s xml:id="echoid-s16416" xml:space="preserve">& </s>
              <s xml:id="echoid-s16417" xml:space="preserve">initium ca-
                <lb/>
              pitis ſit, ut rectè ait Philander.</s>
              <s xml:id="echoid-s16418" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">50</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16419" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Primvm</emph>
              de ſalubritatibus, uti in primo uolumine de mœnibus collocandis ſcriptum eſt, regio-
                <lb/>
              nesaſpiciantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16420" xml:space="preserve">ita uillæ collocentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16421" xml:space="preserve">Magnitudines earum ad modum agri copiasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16422" xml:space="preserve">fructuum
                <lb/>
              comparentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16423" xml:space="preserve">Chortès, magnitudinesq́ earum ad pecorum numerum, atque quot iuga boum opus
                <lb/>
              fuerit ibi uerſari, ita finiantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16424" xml:space="preserve">In chorte culina quàm calidiſsimo loco deſignentur, coniuncta autem
                <lb/>
              habeat bubilia,quorum pręſepia ad focum,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16425" xml:space="preserve">orientis cœli regionem ſpectent,ideo quod boueslu-
                <lb/>
              men &</s>
              <s xml:id="echoid-s16426" xml:space="preserve">ignem ſpectando, horridi non fiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16427" xml:space="preserve">Item agricolæ regionum imperiti,non putant oporte-
                <lb/>
              realiam regionem cœli boues ſpectare, niſi ortum Solis. </s>
              <s xml:id="echoid-s16428" xml:space="preserve">Bubilium autem debent eſſe latitudines,nec
                <lb/>
              minores pedum denum, nec maiores quindenum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16429" xml:space="preserve">Longitudo uti ſingula iuga, ne minus occupent
                <lb/>
              pedes ſeptenos. </s>
              <s xml:id="echoid-s16430" xml:space="preserve">Balnearia item coniuncta ſint culinæ,ita enim lauationis ruſticæ miniſtratio non erit
                <lb/>
              longe. </s>
              <s xml:id="echoid-s16431" xml:space="preserve">Torcular item proximum ſit culinæ,ita enim ad olearios fructus commoda erit miniſtratio,
                <lb/>
              habeatq́;</s>
              <s xml:id="echoid-s16432" xml:space="preserve">coniunctam uinariam cellam, habentem ad ſeptentrionem lumina feneſtrarum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16433" xml:space="preserve">Cum enim
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.255-06" xlink:href="note-514.01.255-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>