Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

Page concordance

< >
Scan Original
251 219
252 220
253 221
254 222
255 223
256 224
257 225
258 226
259 227
260 228
261 229
262 230
263 231
264 232
265 233
266 234
267 235
268 236
269 237
270 238
271 239
272 240
273 241
274 242
275 243
276 244
277 245
278 246
279 247
280 248
< >
page |< < (224) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div583" type="section" level="2" n="102">
            <p>
              <s xml:id="echoid-s16433" xml:space="preserve">
                <pb o="224" file="514.01.256" n="256" rhead="LIBER"/>
              alia parte habuerit, qua Sol calefacere poſsit, uinum, quod erit in ca cella conſuſum a calore, efficie-
                <lb/>
              turimbecillum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16434" xml:space="preserve">Olearia autem ita eſt collocanda, ut habeat a meridie, calidisq́ regionibus lumen.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16435" xml:space="preserve">Non enim debet oleum congelari, ſed tepore caloris extenuari. </s>
              <s xml:id="echoid-s16436" xml:space="preserve">Magnitudines autem earum ad fru-
                <lb/>
              ctuum rationem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16437" xml:space="preserve">numerum doliorum ſunt faciendæ, quæ cum ſint cullearia per medium occupare
                <lb/>
              debent quaternos pedes. </s>
              <s xml:id="echoid-s16438" xml:space="preserve">Ipſum autem torcular ſi non cochleis torquetur, ſed uectibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16439" xml:space="preserve">prælo pre-
                <lb/>
              mitur, ne minus longum pedes quadraginta conſtituatur, ita enim erit uectiario ſpatium expeditum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16440" xml:space="preserve">
                <lb/>
              Latitudo eius ne minus pedum ſenum denum, nam ſic erit ad plenum opus facientibus libera uerſa-
                <lb/>
              tio, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16441" xml:space="preserve">expedita. </s>
              <s xml:id="echoid-s16442" xml:space="preserve">Si autem duobus prælis loco opus fuerit, quatuor & </s>
              <s xml:id="echoid-s16443" xml:space="preserve">uiginti pedes latitudini den-
                <lb/>
              tur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16444" xml:space="preserve">Ouilia, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16445" xml:space="preserve">caprilia ita magna ſunt facienda, ut ſingula pecora areæ ne minus pedes quaternos, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16446" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ſemipedem, ne plus ſenos poſsint habere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16447" xml:space="preserve">Granaria ſublimata, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16448" xml:space="preserve">ad Septentrionem, aut Aquilonem
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-01" xlink:href="note-514.01.256-01a" xml:space="preserve">10</note>
              ſpectantia diſponantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16449" xml:space="preserve">ita enim frumenta non poterunt cito concalcſcere, ſed afflatu refrigerata diu
                <lb/>
              ſeruantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16450" xml:space="preserve">Nanque cæteræ regiones procreant curculionem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16451" xml:space="preserve">reliquas beſtiolas, quæ frumentis ſo-
                <lb/>
              lent nocere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16452" xml:space="preserve">Equilia quàm maxime in uilla, ubi loca calidiſsimafuerint,conſtituantur,dumneadfo-
                <lb/>
              cumſpectent ,cum enim iumenta proxime ignem ſtabulantur, horrida ſiunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16453" xml:space="preserve">Item non ſunt inutilia
                <lb/>
              præſepia, quæ collocantur extra culinam in aperto, contra orientem, cum enim in hyeme anni ſereno
                <lb/>
              cœlo in ea traducuntur, matutino boues ad Solem pabulum capientes, fiunt nitidiores. </s>
              <s xml:id="echoid-s16454" xml:space="preserve">Horrea, fœ-
                <lb/>
              nilia,ferraria piſtrina extra uillam facienda uidentur, ut ab ignis periculo ſint uillæ tutiores, ſi quid
                <lb/>
              delicatius in uillis faciendum fuerit, ex ſymmetrijs, quæ in urbanis ſupra ſcripta ſunt conſtituta, ita
                <lb/>
              ſtruantur,ut ſine impeditione ruſticæ utilitatis ædiſicentur.</s>
              <s xml:id="echoid-s16455" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s16456" xml:space="preserve">Ruris quoque meminiſſe iuuat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16457" xml:space="preserve">namſiue utilitatem ,ſiue uoluptatem ſpectemus, quid rure fructuoſius,
                <lb/>
              quid delectabilius eſſe potest. </s>
              <s xml:id="echoid-s16458" xml:space="preserve">Multa multi de ædificanda uilla non ignobiles authores tractarunt, quorum
                <lb/>
              præcepta alij colligere uoluere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16459" xml:space="preserve">Nos autem ſatis officio noſtro feciſſe putamus, ſi Vitruuiana præcepta ob-
                <lb/>
              ſeruabimus, a quibus forte alij ſua ſumpſere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16460" xml:space="preserve">Eligendus igitur eſt locus ſalubris, nam ubi cum orco paciſci-
                <lb/>
              mur, non ſolum prouentus, ſed uita dubia eſt, immo mors ipſa certior eſt, quàm lucrum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16461" xml:space="preserve">deinde optimo con-
                <lb/>
              ſilio tam magna fabricanda eſt villa, quàm copia fructuum, agriq́ cultura postulat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16462" xml:space="preserve">Agri modus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16463" xml:space="preserve">men-
                <lb/>
              ſura eſſe debet. </s>
              <s xml:id="echoid-s16464" xml:space="preserve">nam uerißimum eſt illud, quod dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16465" xml:space="preserve">Agrum colono eſſe debiliorem oportere, nam cum
                <lb/>
              optima cultura indigeat, cum coloni uires non ſunt idoneæ ad colendum agrum, neceſſe eſt multum fructuum
                <lb/>
              deperire, unde ſæpe agrorum copia male minores affert prouentus, quàm minor bene culta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16466" xml:space="preserve">Tantum igitur te-
                <lb/>
              nendum est, quantum ſuſtinere poſſumus, nil enim prodeſt uelle poßidere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16467" xml:space="preserve">nolle colere. </s>
              <s xml:id="echoid-s16468" xml:space="preserve">Quod uero ad uill æ
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-03" xlink:href="note-514.01.256-03a" xml:space="preserve">30</note>
              pertinet ædificationem, fugiendus eſt
                <unsure/>
              @& </s>
              <s xml:id="echoid-s16469" xml:space="preserve">Sceuolæ modus. </s>
              <s xml:id="echoid-s16470" xml:space="preserve">Lucullus enim ultra modum agrorum amplio-
                <lb/>
              rem uillam ædificauit, Scæuola au@fe
                <unsure/>
              cit, unde alteri minus ſumptus, alteri euidens iactura obijciebatur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16471" xml:space="preserve">Sunt autem in urbe noſtra, qui iam Lucullum incipiant imitari, quod nunquam laudare potero .</s>
              <s xml:id="echoid-s16472" xml:space="preserve">fabricandum
                <lb/>
              igitur est rure ita, ut neque fundus uillam, nec uilla fundum deſideret. </s>
              <s xml:id="echoid-s16473" xml:space="preserve">Ideo Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16474" xml:space="preserve">inquit, magnitudines earũ
                <lb/>
              ad modum agri, copiasq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16475" xml:space="preserve">fructuum comparentur, ne anguſtia uillæ multos fructus inſeruatos relinquat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16476" xml:space="preserve">poſt-
                <lb/>
              quam igitur loci ſalubritatem quæſierimus,ædific andum est ad agrorum modum.</s>
              <s xml:id="echoid-s16477" xml:space="preserve">cæterum uillæ liberiores ſunt,
                <lb/>
              quàm urbanæ ædes, multæq́ in illis commoditates a nobis quærendæ, multæ a natura habend æſunt. </s>
              <s xml:id="echoid-s16478" xml:space="preserve">Qui me-
                <lb/>
              diocris eſt fortunæ, commodam uillam habere studeat, ut libentius uxor ibimaneat, utilitati potius quàm
                <lb/>
              uoluptati inſeruiat. </s>
              <s xml:id="echoid-s16479" xml:space="preserve">Diuites uero ante & </s>
              <s xml:id="echoid-s16480" xml:space="preserve">domestiois,& </s>
              <s xml:id="echoid-s16481" xml:space="preserve">hoſpitibusmagnificeprouideant,uoluptatem quærant,
                <lb/>
              amoueant a uillis quicquid uiſum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16482" xml:space="preserve">odoratum offendere poteſt, omnia demum cum dignitate fiant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16483" xml:space="preserve">coloni
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-04" xlink:href="note-514.01.256-04a" xml:space="preserve">40</note>
              habitatio pro rebus, famulis, animalibus, inſtrumentis diſpoſita collocetur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16484" xml:space="preserve">Area Soli expoſita, ampla, bene
                <lb/>
              ſubacta, in medio tumens, tecto proxima ſit, Colonus ianuæ proximus dormiat; </s>
              <s xml:id="echoid-s16485" xml:space="preserve">famuli in his locis, e quibus
                <lb/>
              ad officia quiſque ſua promptior ſit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16486" xml:space="preserve">Culina ampla, lucida, ab igne & </s>
              <s xml:id="echoid-s16487" xml:space="preserve">tuta ſit: </s>
              <s xml:id="echoid-s16488" xml:space="preserve">Penuaria commoda habean-
                <lb/>
              tur, stabula item ſuis locis collocentur, ut animalia, quæ labori ſunt deſtinata, rectè habeant. </s>
              <s xml:id="echoid-s16489" xml:space="preserve">ijs uerò anima-
                <lb/>
              libus a quibus fructus exigimus, ut ſunt oues, porci, pulli, columbi, lepores, aues, piſces, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16490" xml:space="preserve">ſimilibus, loca
                <lb/>
              præparentur naturis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16491" xml:space="preserve">qualitatibus eorum accommodata. </s>
              <s xml:id="echoid-s16492" xml:space="preserve">Granum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16493" xml:space="preserve">ſemen omne humore marceſcit, ca-
                <lb/>
              lorepallet, arctatum cogitur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16494" xml:space="preserve">calce contactu corrumpitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16495" xml:space="preserve">ideo in contignationibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16496" xml:space="preserve">ſublimatis locis
                <lb/>
              ponitur, aut nuda terra ſub caua ad boream collocatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16497" xml:space="preserve">Poma ſrigidis locis, tabulatisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16498" xml:space="preserve">ſeruantur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16499" xml:space="preserve">Cella
                <lb/>
              uinaria ſubterranea, occluſa, a meridie, uentisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16500" xml:space="preserve">auſtralibus auerſa, a strepitu remota. </s>
              <s xml:id="echoid-s16501" xml:space="preserve">Lumen habeat ab
                <lb/>
              oriente, aut a borea. </s>
              <s xml:id="echoid-s16502" xml:space="preserve">Vapor omnis, fœtor item, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16503" xml:space="preserve">humor ab ea debet abeſſe, ita pendeat, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16504" xml:space="preserve">ſit pauimen-
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-05" xlink:href="note-514.01.256-05a" xml:space="preserve">50</note>
              tata ,ut effuſum uinum facile colligi poßit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16505" xml:space="preserve">Vaſa uinaria amplißima & </s>
              <s xml:id="echoid-s16506" xml:space="preserve">firma ſint. </s>
              <s xml:id="echoid-s16507" xml:space="preserve">Boues ab humo edant,
                <lb/>
              æquis fœnum a pariete propendeat, paries autem non ſit bumidus, bumenti enim cum capite ſint ,in motu
                <lb/>
              exſiccantur, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16508" xml:space="preserve">ita bene habent, quare cauendum eſt ne lumen Lunæ in earum stabula ſubintret. </s>
              <s xml:id="echoid-s16509" xml:space="preserve">Luna enim
                <lb/>
              equorum oculi læduntur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16510" xml:space="preserve">Mula calidis, obſcuris, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16511" xml:space="preserve">depreſſis locisfurit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16512" xml:space="preserve">Menſuras ſtabulorum, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16513" xml:space="preserve">quantum
                <lb/>
              quodq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s16514" xml:space="preserve">areæ occupet animal, iam Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s16515" xml:space="preserve">declarauit. </s>
              <s xml:id="echoid-s16516" xml:space="preserve">Agricolæ instrumenta ſuis locis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s16517" xml:space="preserve">prompta diſponãtur.
                <lb/>
              </s>
              <s xml:id="echoid-s16518" xml:space="preserve">Currus, iuga, aratrum, corbes, funes ſub tecto collocentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s16519" xml:space="preserve">Torculari detur locus amplus, de cuius menſura
                <lb/>
              ſatis est a Vitru. </s>
              <s xml:id="echoid-s16520" xml:space="preserve">dictum. </s>
              <s xml:id="echoid-s16521" xml:space="preserve">Quod autem dicitur de dolijs, quæ cum ſint cullearia, ſciendum eſt culleare uas
                <lb/>
              uiginti amphoras continere, amphora autem quadraginta ſextarios. </s>
              <s xml:id="echoid-s16522" xml:space="preserve">Culleus amphoras uiginti capit, ut
                <lb/>
              collegit Philander. </s>
              <s xml:id="echoid-s16523" xml:space="preserve">ideſt libras menſurales. </s>
              <s xml:id="echoid-s16524" xml:space="preserve">quibus ſcilicet reimoles, non pondus exigere mille ſexcentas . </s>
              <s xml:id="echoid-s16525" xml:space="preserve">
                <lb/>
              amphora urnas duas, ideſt libras octoginta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16526" xml:space="preserve">Vrna congios quatuor, ideſt libras quadraginta. </s>
              <s xml:id="echoid-s16527" xml:space="preserve">Congius ſex-
                <lb/>
              tarios ſex, id est libras decem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16528" xml:space="preserve">Sextarius heminas duas, ideſt libram & </s>
              <s xml:id="echoid-s16529" xml:space="preserve">beſſem. </s>
              <s xml:id="echoid-s16530" xml:space="preserve">ſiue uncias uiginti: </s>
              <s xml:id="echoid-s16531" xml:space="preserve">hemina,
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.256-06" xlink:href="note-514.01.256-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>